Gikuyu Common Language with DC (GIKDC)

1 Mwana mũũgĩ nĩathikagĩrĩria ithe akĩmũtaara,

ĩndĩ mũndũ mũremi ndaiguaga agĩkaanio.

2 Mũndũ wa mĩario mĩega arĩagĩra mĩario ĩyo yake,

ĩndĩ mũndũ mungumania eendaga o haaro.

3 Mũndũ ũrĩa ũmenyagĩrĩra ciugo ciake,

nĩatũũragia muoyo wake;

ĩndĩ mwaria ndeto itarĩ kĩhaarĩro nĩ we

mwene wĩyanangaga.

4 Kĩgũũta kĩĩriragĩria na gĩtione kĩndũ,

ĩndĩ mũndũ wĩ kĩyo nĩgũtongio atongagio.

5 Mũndũ mũthingu nĩathũire ndeto cia maheeni,

ĩndĩ mũndũ mwaganu mĩtugo yake

ĩ thoni na gĩconoko.

6 Ũthingu nĩũgitagĩra mũndũ ũtarĩ na mahĩtia,

no meehia mang’aũranagia mwene mo.

7 Kwĩ mũndũ wĩtuaga mũtongu na ndarĩ kĩndũ,

na ũngĩ agetua mũthĩĩni, ĩndĩ nĩ gĩtonga.

8 Mũndũ gĩtonga ahũthagĩra ũtonga wake

nĩguo ahonokie muoyo wake,

ĩndĩ mũthĩĩni ndarĩ mũndũ ũngĩtindanĩrĩra naake.

9 Mũndũ mũthingu nĩ ta taawa wakanaga hingo ciothe,

ĩndĩ mũndũ mwaganu nĩ ta taawa wakanaga ũkĩhooraga.

10 Mwĩtĩĩo ũreehage o thĩĩna,

ĩndĩ mwendi gũtaarwo egĩyagĩra na ũũgĩ.

11 Ũtonga wa gũũka na ihenya ũthiraga na ihenya,

ĩndĩ ũtonga wa kuonwo na thithino nĩũtũũraga.

12 Ũndũ mwĩrĩgĩrĩre waga kũhinga nĩũragaga mũndũ ngoro,

no ũndũ mwĩrĩgĩrĩre wahinga nĩũkenagia mũndũ.

13 Mũndũ ũthũire gũtaarwo nĩkwĩyũnũha eyũnũhaga,

ĩndĩ mũndũ wathĩkagĩra maathani nĩatugagwo.

14 Kĩrĩra kĩa mũndũ mũũgĩ nĩ gĩthima kĩa muoyo;

gĩteithagia mũndũ gũtheema ũgwati.

15 Ũũgĩ ũtũmaga mũndũ aheeo gĩtĩĩo,

ĩndĩ mĩthiĩre ya mĩgarũka nĩ yo mwanangĩko wao.

16 Andũ arĩa abaarĩrĩri meekaga maũndũ maao na ũũgĩ,

ĩndĩ kĩrimũ nĩkwanĩka kĩanĩkaga ũrimũ wakĩo.

17 Mũrekio mũũru aingagĩria andũ ũũruinĩ,

na mũrekio mwĩhokeku areehage thaayũ.

18 Mũregi gũtaarwo atũũraga e mũthĩĩni na aconokeete,

ĩndĩ mũndũ wenda kũrũngwo nĩatĩĩagwo.

19 Ũndũ mwĩrirĩrie wahinga wĩ gĩkeno ngoroinĩ,

ĩndĩ irimũ nĩithũire gũtigana na ũrimũ wacio.

20 Mũceera na andũ arĩa oogĩ nĩohĩgaga,

ĩndĩ mũceera na mũkũndũ akũndũkaga o taake.

21 Eehia ũũru nĩguo ũmathingataga,

ĩndĩ arĩa athingu marĩhagwo na maũndũ meega.

22 Mũndũ mwega atigagĩra o nginya acũkũrũ aake magai,

ĩndĩ ũtonga wa mũndũ mwĩhia ũigĩirwo andũ arĩa athingu.

23 Mũgũnda wa mũthĩĩni ũrĩa ũtarĩmagwo wahota kuumia irio nyingĩ,

ĩndĩ ũmaathi ũcio wahota kwanangwo hatarĩ kĩhooto.

24 Mũndũ wa kũiga rũthanju thĩ ndeendeete mwana wake,

ĩndĩ ũrĩa ũmwendeete nĩamũrũngaga.

25 Mũndũ mũthingu ndaagaga gĩa kũrĩa,

ĩndĩ mũndũ mwaganu ndahũũnaga.

1 Mũtumia mũũgĩ nĩgwaka aakaga mũciĩ wake,

ĩndĩ mũtumia kĩrimũ nĩgũtharia aũtharagia na mooko maake mwene.

2 Mũndũ wa mũtũũrĩre mwega nĩgũtĩĩa atĩĩaga MWATHANI,

no wa mũtũũrĩre mũhĩtanu nĩkũmena amũmeneete.

3 Mĩario ya mũndũ kĩrimũ nĩ rũthanju rwa kũmũhũũra,

no andũ arĩa oogĩ ciugo ciao nĩ cia kũmagitĩra.

4 Kũrĩa kwĩ ndeegwa cia kũrĩma magetha nĩ maingĩ,

ĩndĩ kũrĩa gũtarĩ, noguo magetha manyiihĩĩte.

5 Mũira mwĩhokeku ndaheenanagia,

ĩndĩ ũrĩa ũtarĩ mwĩhokeku, aaragia o maheeni.

6 Mũndũ wa kĩnyũrũri ndangĩũhĩga,

ĩndĩ mũndũ mũigua oohĩgaga na ihenya.

7 Tiga gũikarania na kĩrimũ,

amu gĩtingĩkũhe ũtaaro.

8 Ũũgĩ wa mũndũ mũbaarĩrĩri nĩkũmenya ũhoro wa mĩthiĩre yake,

ĩndĩ ũkĩĩgu wa kĩrimũ nĩũkĩhĩtithagia.

9 Ngai nĩanyaraire andũ arĩa aaganu,

ĩndĩ nĩakenagio nĩ andũ arĩa eega.

10 Ũrũrũ wa ngoro ũmenyekaga no mwene yo,

o na gĩkeno kĩayo hatirĩ mũndũ ũngĩ ũngĩkĩmenya.

11 Nyũmba ya mũndũ mwaganu nĩkũniinwo ĩkaaniinwo,

ĩndĩ hema ya mũndũ mũthingu ĩgaatũũra o ho.

12 Nĩkũrĩ njĩra mũndũ oonaga ta arĩ yo nũngarũ,

ĩndĩ marigĩrĩrio maayo no gĩkuũinĩ.

13 Mĩtheko no ĩhithĩrĩre kĩeha,

na gĩkeno no kĩrĩĩkĩrĩrie na kĩeha.

14 Mũndũ mũgarũ ndarĩ uumithio oonaga,

mũndũ mwega oonaga uumithio wa wega wake.

15 Kĩrimũ gĩĩtĩkagia ũndũ o wothe,

ĩndĩ mũndũ mũũgĩ nĩathimaga maũndũ.

16 Mũndũ mũũgĩ nĩgwĩcuuma ecuumaga agetheemaga ũũru,

ĩndĩ mũndũ kĩrimũ nĩgwĩtwara etwaragĩrĩria ũũruinĩ ũcio.

17 Mũndũ wa kũraakara na ihenya eekaga maũndũ ma ũrimũ,

ĩndĩ mũndũ mũũgĩ nĩkwĩnyiita enyiitaga.

18 Irimũ magai macio no ũrimũ,

no arĩa abaarĩrĩri nĩ thũmbĩ ya ũũgĩ meekagĩrwo.

19 Andũ arĩa ooru mainamagĩrĩra arĩa eega,

arĩa aaganu nao maikaraga ihingoinĩ cia arĩa athingu mekonoteete.

20 Mũthĩĩni athũirwo nĩ nginyagia mũndũ wa itũũra rĩake,

ĩndĩ gĩtonga nĩkĩrĩ araata aingĩ.

21 Mũndũ ũmeneete ũrĩa ũngĩ ũcio nĩ mwĩhia,

ĩndĩ gũkena-rĩ, nĩ ũrĩa ũiguagĩra mũthĩĩni tha.

22 Githĩ arĩa mathugundaga ũũru ti kũhĩtia mahĩtagia?

Arĩa mathugundaga mawega, kĩrĩa moonaga nĩ ũtugi na maũndũ ma ma.

23 Kũruta wĩra na kĩyo kwĩ uumithio,

ĩndĩ kanua monjore gatirĩ uumithio.

24 Andũ arĩa oogĩ ũtonga wao nĩguo thũmbĩ yao,

ĩndĩ irimũ imenyekaga nĩ ũndũ wa ũrimũ wacio.

25 Mũira wa ma nĩahonokagia andũ,

ĩndĩ ũrĩa ũrutaga ũira wa maheeni nĩ mũmakunyanĩri.

26 Mũndũ ũrĩa ũtĩĩĩte MWATHANI nĩarĩ na mwĩhoko mũrũmu;

na ciana ciake nĩirĩonaga ha kũũrĩra.

27 Gũtĩĩa MWATHANI nĩ gĩthima kĩa muoyo,

nĩ gĩa gũtũma mũndũ atheemage mĩtego ya gĩkuũ.

28 Mũthamaki ũrĩa wathaga andũ aingĩ nĩekagĩrĩrwo,

ĩndĩ ũrĩa wathaga o andũ anyiinyi

oonekaga ta atarĩ kĩene.

29 Mũndũ mũũgĩ ndahiũhaga kũraakara,

ĩndĩ ũrĩa ũraakaraga na ihenya, oonanagia ũrĩa akĩĩgĩĩte.

30 Thaayũ wa ngoro ũtũmaga mwĩrĩ ũgĩe na hinya,

ĩndĩ ũiru nĩ ta woru wĩ mahĩndĩinĩ.

31 Mũhinyĩrĩria athĩĩni nĩkũnyarara anyararaga ũrĩa wamoombire,

ĩndĩ ũrĩa ũmaiguagĩra tha nĩgũtĩĩa atĩĩaga Ngai.

32 Mũndũ mwaganu ang’aũranagio nĩ waganu wake,

ĩndĩ ũrĩa mũthingu agitagĩrwo nĩ ũthingu wake.

33 Ũũgĩ ũtũũraga ngoroinĩ ya mũndũ ũrĩa wĩ na ũmenyo,

ĩndĩ irimũ itingĩmenya ũhoro wa ũũgĩ.

34 Ũthingu nĩgũtũũgĩria ũtũũgĩragia rũũrĩrĩ,

ĩndĩ wĩhia nĩgũconorithia ũconorithagia andũ oothe.

35 Ndungata ĩrĩa ĩtungataga maũndũ wega, nĩtũũgagĩrio nĩ mũthamaki,

ĩndĩ ĩrĩa ĩĩkaga maũndũ ma gĩconoko nĩherithagio.

1 Icookia rĩega nĩrĩhooreragia maraakara,

ĩndĩ rũcinũ rũtũmaga maraakara maakane.

2 Mũndũ mũũgĩ aaragia o maũndũ magũtũma ũũgĩ wĩrirĩrio,

ĩndĩ irimũ ciaragia o ũrimũ.

3 Maitho ma MWATHANI moonaga kũndũ guothe,

macũũthagĩrĩria andũ magĩĩka ũũru kana wega.

4 Ciugo cia tha ciĩkagĩra mũndũ hinya,

ĩndĩ ciugo itarĩ tha nĩ cia kũũraga mũndũ ngoro.

5 Kĩrimũ gĩtirũmbũyanagia na ũrutani wa ithe,

ĩndĩ mũndũ mũbaarĩrĩri nĩerũmbũyagia agĩkaanio.

6 Mũndũ mũthingu nĩeigagĩra ũtonga,

ĩndĩ mũthiithũ wa mũndũ mwaganu nĩ thĩĩna mũtheri.

7 Mũndũ mũũgĩ atambagia ũmenyi,

ĩndĩ kĩrimũ gĩtiũĩ gwĩka ũguo.

8 MWATHANI nĩakenagĩra mahooya ma andũ arĩa athingu,

ĩndĩ magongoona ma andũ arĩa aaganu nĩamathũire.

9 MWATHANI nĩathũire mĩthiĩre ya arĩa aaganu,

ĩndĩ arĩa meekaga maũndũ ma ũthingu acio nĩameenda.

10 Mũndũ wa mĩtugo mĩũru iherithia rĩake nĩ inene;

mũndũ ũthũire gũkaanio marigĩrĩrio maake no gũkua.

11 Kwa arĩa akuũ o na icuainĩ MWATHANI nĩoĩ ũrĩa gũtariĩ,

makĩria ma ũguo nĩoĩ meciiria ma andũ.

12 Mũndũ mwĩĩkĩrĩri ndeendaga kũrũngwo;

ndeendaga gũthiĩ ndunduinĩ ya arĩa oogĩ.

13 Hĩndĩ ĩrĩa mũndũ akeneete, o na gĩthiithi nĩkĩonanagia,

ĩndĩ e na kĩeha aikaraga arĩ mũritũhĩre ngoro.

14 Mũndũ mũũgĩ nĩendaga kuongerera ũũgĩ,

ĩndĩ irimũ itũũragia o ũrimũ wacio.

15 Mũtũũrĩre wa arĩa anyamarĩku nĩ wa kwĩhinyanĩrĩria gũtheri,

ĩndĩ arĩa akenu maikaraga ta marĩ ndĩainĩ.

16 Kaba ngorwo na indo itarĩ nyingĩ

na ngorwo ndĩĩĩte MWATHANI,

gũkĩra gũtonga na ngorwo na mĩtangĩko.

17 Kaba kũrĩa managu harĩ na ũiguano,

gũkĩra gũthĩnjĩrwo ndeegwa noru harĩ na rũthũũro.

18 Mũndũ wa marũrũ atũmaga kũgĩe ngarari,

ĩndĩ gũkirĩrĩria kũreehage thaayũ.

19 Mũtũũrĩre wa kĩgũũta ũiyũirwo nĩ thĩĩna,

ĩndĩ mũtũũrĩre wa mũndũ mũthingu ũnyorokeete o wega.

20 Mwana mũũgĩ atũmaga ithe akene,

ĩndĩ mwana kĩrimũ nĩkũnyarara anyararaga nyina.

21 Mũndũ mũkĩĩgu akenagio nĩ ũrimũ wake,

ĩndĩ mũndũ mũũgĩ mĩthiĩre yake nĩ mĩkinyanĩru.

22 Kĩrĩra kĩega kĩreehage mĩbango mĩega,

namo mataaro mooru mareehage mĩbango mĩũru.

23 Kaĩ nĩ ũndũ wĩ gĩkeno kũheana icookia rĩega ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire-i!

24 Mũndũ ũrĩa mũũgĩ atheemaga njĩra ya kwa arĩa akuũ,

akagerera njĩra ya kũmũkinyia muoyoinĩ.

25 MWATHANI nĩgũtharia atharagia mũciĩ wa mũndũ mwĩtĩi,

no nĩamenyagĩrĩra indo cia mũtumia wa ndigwa.

26 MWATHANI nĩathũire mathugunda mooru,

ĩndĩ ndeto njega nĩacikenagĩra.

27 Mũhahamĩri wa indo ciene areehagĩra mũciĩ wake thĩĩna,

ĩndĩ mũndũ ũthũire mahaki nĩwagũtũũria muoyo wake.

28 Mũndũ mũthingu nĩabaaragĩrĩra macookio maake wega,

ĩndĩ macookio ma kĩrimũ makoragwo me mooru.

29 MWATHANI nĩaraihĩrĩirie mũndũ ũrĩa mwaganu,

ĩndĩ mahooya ma ũrĩa mũthingu nĩamaiguaga.

30 Gĩthiithi gĩcanjamũku nĩgĩkenagia ngoro,

nacio ndeto njega nĩitũmaga mũndũ aigue wega.

31 Mũndũ mũũgĩ nĩathikagĩrĩria rĩrĩa ekũrũngwo,

na nĩarĩtũũranagia na andũ arĩa oogĩ.

32 Mũndũ ũtenda gũtaarwo nĩemeneete,

no ũrĩa wendeete kũrũngwo nĩagĩaga na ũmenyo.

33 Gũtĩĩa MWATHANI nĩgũtũmaga mũndũ agĩe na ũũgĩ,

nakuo kwĩnyiihia gũtũmaga mũndũ atĩĩo.

1 Mũndũ abangaga mĩbango,

no mũmĩhingia nĩ MWATHANI.

2 Mĩthiĩre ya mũndũ nĩ mĩkinyanĩru maithoinĩ maake,

ĩndĩ MWATHANI no we ũmĩthimaga.

3 Wĩhokagĩre MWATHANI mĩbango yaku

na nĩrĩgaacagĩra.

4 Hatirĩ kĩndũ o na kĩmwe MWATHANI

oombire hatarĩ gĩtũmi gĩakĩo,

o naake mũndũ mwĩhia oombirwo nĩ ũndũ

wa mũthenya wa ithirĩro.

5 MWATHANI nĩathũire mũndũ mwĩtĩi,

mũndũ ta ũcio ndangĩaga kũherithio.

6 Wĩhokeku na ũthingu nĩihorohagĩria meehia,

na gũtĩĩa MWATHANI gũtũmaga mũndũ atheeme ũũru.

7 Mũndũ akenia MWATHANI,

atũmagathũ ciake ituĩke araata.

8 Kaba tũindo tũniini twĩ na kĩhooto,

gũkĩra uumithio mũingĩ woneetwo na ungumania.

9 Mũndũ nĩ we ũthugundaga mĩthiĩre yake,

ĩndĩ MWATHANI nĩ we ũmuonagĩrĩria njĩra.

10 Mũthamaki arĩ na ũhoti wa gũtuithania maũndũ,

na matua maake makoragwo marĩ ma kĩhooto.

11 MWATHANI eendaga ithimi ciothe ituĩke cia ma,

o na mathogora moothe matuĩke ma kĩhooto.

12 Harĩ athamaki kũmaramara nĩ ũndũ wĩ magigi,

nĩ amu ũthamaki ũrũmagio nĩ waragania.

13 Mũthamaki akenaga nĩkũigua ũhoro wa ma,

na nĩakenagio nĩ ũrĩa waragia ũhoro wa ma.

14 Marũrũ ma mũthamaki mareehage gĩkuũ,

ĩndĩ mũndũ mũũgĩ nĩamahooragĩria.

15 Gũtiirĩrwo gĩthiithi nĩ mũthamaki kwĩ mwago,

kwendwo nĩ we nĩ ta itu rĩa mbura ya hĩndĩ ya kĩmera.

16 Kũgĩa na ũũgĩ gũkĩrĩĩte kũgĩa na thahabu,

nakuo kũgĩa na ũmenyo gũgakĩra kũgĩa na betha.

17 Barabara ya mũndũ mũthingu ĩmwĩthemagia ũũruinĩ;

ũrĩa ũmenyagĩrĩra njĩra yake nĩagitagĩra muoyo wake.

18 Mwĩtĩĩo werekagĩria mũndũ mũthiroinĩ,

naruo rũng’athio nĩkũrũnda rũmũrũndaga.

19 Kaba kwĩnyiihia ũikaranie na mũthĩĩni,

kũrĩ kũgayana itaha rĩaku na andũ etĩĩi.

20 Ũrĩa ũthikagĩrĩria agĩtaarwo nĩagaacagĩra;

nakuo kwĩhoka MWATHANI kũreehagĩre mũndũ gĩkeno.

21 Mũndũ mũũgĩ nĩamenyekaga nĩ ũndũ wa ũũgĩ wake,

na mĩario mĩnyoroku yonganagĩrĩra ũmenyo.

22 Ũũgĩ nĩ gĩthima kĩa muoyo kũrĩ mũndũ ũrĩa mũũgĩ,

ĩndĩ irimũ, ũrimũ nĩguo ihera rĩacio.

23 Mũndũ mũũgĩ nĩabaaragĩrĩra mĩario yake,

mĩario yake yongagĩrĩra ũmenyo.

24 Ndeto njega nĩ ta ũũkĩ;

igĩcamwo i mũrĩo, na harĩ mwĩrĩ nĩ ũgima.

25 Harĩ na njĩra mũndũ oonaga ta arĩ yo njega,

ĩndĩ imwerekagĩria gĩkuũinĩ.

26 Kũnyootera wĩra gũtũmaga mũndũ aũrute na kĩyo,

akaũruta o nginya akanyootoka.

27 Mũndũ mwaganu athugundaga o maũndũ ma ũũru,

mĩario yake ĩhaana o ta rũrĩrĩmbĩ rwa mwaki.

28 Mũhuuhu ũtambagio nĩ mũndũ ũrĩa mwaganu;

naake mũndũ wa njuukũ aharaganagia ũraata wa andũ.

29 Mũndũ wa haaro aguucagĩrĩria mũndũ wa itũũra rĩake,

akamũtoonyia ũgwatiinĩ.

30 Mũndũ ũhingahingaga maitho maake

mĩtugo yake ti mĩega.

Mũndũ ũtembaga mĩromo yake atũmaga maũndũ mooru mekĩke.

31 Mbuĩ nĩ thũmbĩ ya ũgemu,

nĩ kĩheeo kĩa mũtũũrĩre wa ũthingu.

32 Mũndũ ũtumagĩria maraakara maake nĩ mwega gũkĩra njamba,

na mũndũ ũũĩ kuoha rũrĩmĩ rwake nĩ mwega gũkĩra mũndũ ũtuunyanĩĩte itũũra.

33 Kuranĩgũikio ciikagio andũ mamenye wendi wa Ngai

ĩndĩ Ngai nĩ we ũtuithanagia.

1 Kaba kũrĩa keenyũ gatheri ka mũgate kwĩ na thaayũ,

gũkĩra thigũkũ mũciĩ wĩ na ngũĩ.

2 Ndungata ĩrĩa mbaarĩrĩri maũndũ wega,

nĩgaatuĩka ya gwatha mũũriũ wa mwene yo ũrĩa ũreehage gĩconoko,

na nĩkaagwata igai hamwe na ciana ciake.

3 Betha na thahabu iniinagwo ngaanga nĩ mwaki,

ĩndĩ MWATHANI nĩ we ũroranagia ngoro.

4 Mũndũ ũrĩa mwaganu athikagĩrĩria maũndũ ma waganu;

na mũndũ wa maheeni athingataga o maũndũ ma maheeni.

5 Mũndũ ũrĩa ũnyũrũragia mũthĩĩni

nĩ ũrĩa wa mũũmbire anyũrũragia;

mũndũ ũkenaga andũ moona ũũru ndangĩaga kũherithio.

6 Andũ arĩa akũrũ metĩĩaga na ciana cia ciana ciao,

o ta ũrĩa ciana nacio ciĩtĩĩaga na aciari acio.

7 Mĩario ya bata ndĩngiuma kanua ka mũndũ kĩrimũ

na mũndũ wĩheete gĩtĩĩo ndangĩaria maheeni.

8 Andũ amwe meciiragia mahaki maringaga ciama,

mũheani wamo eetĩkĩĩtie mahota gũthondeka maũndũ moothe.

9 Ũrĩa wohanagĩra nĩ wendani acaragia,

no ũrĩa ũtindagĩrĩra mahĩtia nĩkũũraga ooragaga ũraata.

10 Mũndũ mũũgĩ angĩkaanio nĩaiguaga,

mũndũ kĩrimũ o na angĩhũũrwo mĩcarica igana ndangĩigua.

11 Waganu ũtwaranaga na ũremi,

thuuthainĩ mũndũ oonaga o ruwo.

12 Kaba gũtũngwo nĩ nduba ĩtuunyĩĩtwo ciana ciayo,

gũkĩra gũkora kĩrimũ gĩkĩrĩa ũrimũ wakio.

13 Mũndũ ũrĩa ũrĩhaga wega na ũũru,

ũũru ũtũũranagia naake.

14 Kĩambĩrĩria kĩa ngarari nĩ ta rũũĩ rũkiuna,

tigana na ngarari weherere mbaara.

15 Mũndũ ũrĩa ũhinyagĩrĩria mũndũ ũrĩa mũthingu,

na ũrĩa ũtũũgĩragia ũrĩa mwaganu,

matikenagia MWATHANI o na haniini.

16 Mbeeca harĩ kĩrimũ cia tũhũ,

tondũ gĩtingĩhota gũcihũthĩra na ũũgĩ.

17 Araata matũũraga meendaine,

andũ maciaranagĩrwo nĩguo mateithanagie.

18 Kĩrimũ gĩtuĩkaga mũira wa mũndũ ũngĩ;

gĩgagĩtuĩka gĩa kũmũrĩhĩra thiirĩ.

19 Mwendi wĩhia nĩ haaro egĩĩragĩra.

Mwendi gũtonga nĩ thĩĩna mũtheri ecaragĩria.

20 Mũndũ ũrĩa wĩciiragia na njĩra ĩtarĩ nũngĩrĩru,

ndarĩ ũndũ mwega angĩona;

ũrĩa waragia ũũru, etoonyagia thĩĩnainĩ.

21 Mwana kĩrimũ atũũragia mũciari wake na kĩeha,

na mũciari wa mwana ũcio ndaikaraga e mũkenu.

22 Ngoro njanjamũku ĩtũmaga mũndũ aikare arĩ mũkenu,

ihooru nĩkũhinyaria rĩhinyaragia mũndũ.

23 Andũ arĩa aaganu maamũkagĩra mahaki,

namo maciira makaaga gũtuuo na kĩhooto.

24 Mũndũ mũũgĩ nĩamenyaga ũndũ ũrĩa wa bata,

ĩndĩ kĩrimũ gĩtirĩ ũndũ ũngĩgĩteithia.

25 Mwana kĩrimũ atũũragia ithe na kĩeha,

na akaiguithia nyina ruwo ngoro.

26 Nĩ ũndũ mũũru kũherithia mũndũ mũthingu,

o na nĩ ũũru kũhũũra andũ a gĩtĩĩo na kĩboko.

27 Mũndũ mũũgĩ nĩathimaga mĩario yake,

mũndũ wa ngoro hooreri ũcio nĩ mũtaũku.

28 Tondũ rĩĩrĩ, o na kĩrimũ kĩngĩĩkirĩra, no kĩonwo gĩ kĩũgĩ,

na kĩngĩtumia no kĩonwo ta gĩ gĩtaũku.

1 Mũndũ ũtaiguanaga na andũ arĩa angĩ,

nĩkwenda eendeete maũndũ maake,

na nĩareganaga na matua ma arĩa angĩ.

2 Kĩrimũ gĩtimakagio nĩ ũkĩĩgu wakĩo,

gĩkenagio no kwĩgaathĩrĩria.

3 Meehia mareehage gĩconoko,

kwĩagĩra gĩtĩĩo kũreehage thoni.

4 Ciugo iria mũndũ aaragia no ituĩke kĩhumo kĩa ũũgĩ,

o ta ndia ndiku na ta karũũĩ gegũtherera.

5 Ti wega kũgaathĩrĩria mũndũ mwaganu,

kana kwogomia kĩhooto kĩa ũrĩa mũthingu.

6 Mĩario ya kĩrimũ ĩreehage haaro,

na nĩkĩo kĩĩtagĩria rũthanju.

7 Mĩario ya kĩrimũ nĩ yo ĩkĩũnũhaga,

nacio ciugo ciakĩo nĩcio igĩtoonyagia ũgwatiinĩ.

8 Mũhuuhu ũrĩ cama mũno,

mũndũ aũigua ndũriganagĩra.

9 Mũndũ kĩgũũta wĩrainĩ wake

ndarĩ ũtiganu na mũndũ mwanangi.

10 MWATHANI nĩ mũnaara ũrĩ na hinya,

mũndũ mũthingu angĩĩhitha thĩinĩ, aikaraga ahooreire.

11 Gĩtonga kĩĩgeragĩria atĩ kĩgitĩirwo nĩ ũtonga wakĩo;

o ta itũũra rĩirigĩirwo na rũthingo rwa mahiga.

12 Mũndũ mwĩtĩi nĩkwanangĩka anangĩkaga,

ĩndĩ ũrĩa mwĩnyiihia nĩgũtĩĩo atĩĩagwo.

13 Nĩ ũndũ wa ũrimũ o na wĩ gĩconoko,

mũndũ gũcookia ũhoro ataiguĩte.

14 Kwĩyũmĩrĩria mũndũ arĩ mũrũaru gwĩ kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũhona,

ĩndĩ mũndũ angĩaga kwĩyũmĩrĩria ndangĩhona.

15 Mũndũ mũũgĩ nĩegĩagĩra na ũmenyo,

naake mũndũ mũtaũku nĩacaragia ũũgĩ.

16 Ũngĩenda kuona mũnene-rĩ,

thiĩ ũkuuĩĩte kĩheeo gĩa kũmũhe na nĩũkũmuona.

17 Mwambĩrĩria ciira oonagwo ta arĩ we wĩ na ũhoro wa ma,

o nginya hĩndĩ ĩrĩa ũrĩa araciira naake arĩambĩrĩria kũmũũria ciũria.

18 Kuraĩniinaga ngarari,

nĩtuithanagia andũ eerĩ njamba.

19 Teithia mũndũ ũrĩa mũciaranĩirwo naake,

na nĩarĩkũgitagĩra o ta rũthingo rwa itũũra rĩrĩ hinya;

ĩndĩ mũngĩtetania naake o na gũgũteithia ndangĩgũteithia.

20 Maũndũ marĩa mũndũ aaragia nĩ mo hũũni yake,

maũndũ macio nĩ mo atũũranagia namo.

21 Mĩario ĩrĩa mũndũ aaragia

nĩ yo ĩreehage muoyo kana gĩkuũ

kwoguo maciaro maayo no mũhaka mũndũ amaamũkĩre.

22 Mũndũ ũrĩa ũgĩĩte na mũtumia

nĩagĩĩte na kĩndũ kĩega,

na nĩgũtugwo atugĩĩtwo nĩ MWATHANI.

23 Mũthĩĩni nĩgũthaithana athaithanaga,

ĩndĩ gĩtonga nĩkũgoromoka kĩgoromokaga.

24 Araata amwe matingĩĩhokwo,

no nĩkũrĩ araata mangĩtuĩka ehokeku o na gũkĩra

aariũ a nyina na mũndũ.

1 Kaba mũthĩĩni ũthiaga na mĩthiĩre mĩrũngĩrĩru,

gũkĩra kĩrimũ kĩiyũirwo nĩ maheeni.

2 Tiga wega mũndũ kwaga ũmenyo,

kũhĩka gũtũmaga mũndũ ahĩtie.

3 Mũndũ mũkĩĩgu nĩ we wĩthũũkagĩria na mĩthiĩre yake,

nayo ngoro yake ĩkanugunĩra MWATHANI.

4 Gĩtonga kĩrĩ araata aingĩ,

ĩndĩ mũthĩĩni nĩkũũrĩrwo ooragĩrwo nĩ o.

5 Mũira wa maheeni no mũhaka aherithio,

mũndũ wa maheeni ndangĩĩteithũra.

6 Andũ aingĩ nĩmeendagĩrĩria harĩ andũ arĩa marĩ igweta;

andũ arĩa aheani marĩ araata aingĩ.

7 Mũthĩĩni ndarĩ kĩene harĩ aariũ a ithe;

ningĩ o na angĩgeria na kĩyo atĩa ndangĩgĩĩra na araata,

o na angĩmeringĩrĩria matingĩmwĩtĩkĩra.

8 Mũndũ mwendi ũũgĩ nĩ we mwene wĩĩkaga wega,

ningĩ ũrĩa wĩ na ũmenyo nĩagaacagĩra.

9 Mũira wa maheeni no mũhaka aherithio,

mũndũ waragia maheeni nĩakaaniinwo.

10 Mũtũũrĩre mwega gwĩ kĩrimũ nĩ wa tũhũ,

ningĩ gũtiagĩrĩire ndungata ĩtuĩke ya gwathaga anene.

11 Mũndũ mũũgĩ nĩatumagĩria maraakara na ihenya,

gĩkeno gĩake nĩkũrekanĩra.

12 Maraakara ma mũthamaki nĩ ta mũraramo wa mũrũũthi,

ĩndĩ angĩkwenda no ta mbura ya maguna ng’ombe.

13 Mwana kĩrimũ areehagĩre ithe ũgwati,

na mũtumia mũnegeni no ta maaĩ magĩtaata, ta – ta – ta.

14 Mũndũ ahota kũgaya ũtonga mũingĩ kuuma kũrĩ aciari,

ĩndĩ mũtumia mũgerekereri nĩkĩheeo kuuma kwĩ MWATHANI.

15 Ũthayo ũtũmaga mũndũ akome toro mũnene,

mũndũ kĩgũũta arĩikaraga na ng’aragu.

16 Kũmenyerera maathani nĩkuo kũmenyerera ũtũũro;

Ĩndĩ mũndũ ũthũire gũtaarwo egĩĩragĩra gĩkuũ.

17 Mũndũ ũrĩa ũtugaga mũthĩĩni nĩ ta kũhithia

ahithagia indo ciake he MWATHANI,

wega ũcio wake MWATHANI nĩaũrĩhaga.

18 Menyeria ciana ciaku mĩthiĩre ĩrĩa mĩega

o hĩndĩ ĩrĩa irĩ nyiinyi cia kwĩruta maũndũ;

ĩndĩ wacirekereria nĩ gũthũũka igũthũũka.

19 Mũndũ wa marũrũ maingĩ no mũhaka aherithio,

tondũ o na wamũteithia, no mũhaka ũgeeka o ũguo hĩndĩ ĩngĩ.

20 Thikagĩrĩria kĩrĩra o na ũtaaro,

na nĩũkũũhĩga.

21 Andũ mebangagĩra maũndũ maingĩ,

ĩndĩ kwenda kwa MWATHANI nĩkuo kũhingaga.

22 Mũndũ mũkoroku e gĩconoko,

naake mũthĩĩni nĩ mwega gũkĩra mũheenania.

23 Gũtĩĩa MWATHANI kuongagĩrĩra mũndũ matukũ,

mũndũ agagĩikara egangarĩĩte na ndarĩ ũũru ũmũkoragĩrĩra.

24 Kĩgũũta kĩrikagia guoko irioinĩ,

no gĩkaremwo nĩkwĩyoera irio kĩrĩe.

25 Herithia mũndũ ũrĩ rũng’athio, nĩguo arĩa matarĩ oogĩ merute naake,

rũnga mũndũ mũũgĩ na nĩekũũhĩga makĩria.

26 Mũndũ ũrĩa ũnyariiraga ithe, na akaingata nyina oime mũciĩ wake,

ereehagĩra gĩconoko o na thoni.

27 Mwana wakwa, ũngĩtiga kwĩruta,

o na ũũgĩ ũrĩa wĩ naguo nĩũkũriganĩra.

28 Mũira ũtarĩ kĩhaarĩro nĩanyararaga itua rĩa kĩhooto;

naguo waganu wĩ mũrĩo kũrĩ arĩa aaganu.

29 Andũ a rũng’athio no mũhaka maherithio,

nacio irimũ ihũũrwo na thanju.

1 Ndibei na njoohi-rĩ, nĩ cia irumi na inegene,

naguo ũrĩĩu nĩ ũndũ wa ũrimũ.

2 Maraakara ma mũthamaki no ta mũraramo wa mũrũũthi,

kũmũraakaria nĩkwĩũnũha.

3 Gwĩtheema ngũĩ kũreehagĩre mũndũ gĩtĩĩo;

ĩndĩ kĩrimũ kĩendeete o haaro.

4 Kĩgũũta kĩregaga gũciimba mũgũnda wakĩo hĩndĩ ĩrĩa yagĩrĩire,

nakĩo gĩtirĩ kĩndũ kĩgethaga hĩndĩ ya magetha.

5 Meciiria ma mũndũ mahaana ta maaĩ me gĩthima kĩriku,

ĩndĩ mũndũ mũũgĩ no ahote kũmataha.

6 Andũ aingĩ nĩmeendaga kwĩgaathĩrĩria ũrĩa marĩ ehokeku,

ĩndĩ andũ ehokeku no mooneke?

7 Ciana iria irĩ na ithe mwĩhokeku

na wĩkaga ũrĩa kwagĩrĩire nĩikenaga.

8 Mũthamaki angĩikarĩra gĩtĩ atuithanie ciira,

nĩabaaraga maũndũ na njĩra njega.

9 Nũũ ũngĩhota kuuga

atĩ ngoro yake nĩ theru na ndĩrĩ na meehia?

10 Ithimi cia maheeni nĩ indo irĩ magigi

maithoinĩ ma MWATHANI.

11 Mwana amenyekaga ũrĩa ahaana na ciĩko ciake,

agakĩmenyeka kana nĩ mwĩhokeku o na kana nĩ mwega.

12 MWATHANI nĩ we wombire matũ ma kũiguaga namo

o na maitho ma kuonaga namo.

13 Kwenda toro mũno kũreehagĩre mũndũ ũthĩĩni,

ĩndĩ wagĩa kĩyo nĩũrĩonaga gĩa kũrĩa.

14 Mũgũri agũraga akĩnegenaga

ĩndĩ agacooka gwĩtĩĩa na kĩrĩa agũra.

15 Mĩario mĩega na mĩbaarĩrĩre ĩkĩrĩĩte thahabu

kana tũhiga twa goro.

16 Mũndũ angĩtuĩka mũira wa kũrĩhĩra mũndũ ũngĩ thiirĩ

nĩ indo ciake we mwene atoonyagia ũgwatiinĩ.

17 Irio mũndũ eyoneire na maheeni aiguaga i mũrĩo,

ĩndĩ thuuthainĩ no ũrũrũ mũtheri aiguaga.

18 Ũtaaro mwega ũteithagia mũndũ mĩbangoinĩ yake,

na kuo gũthiĩ mbaarainĩ kwendaga mĩbango.

19 Mũndũ wa mũhuuhu ndarĩ hitho;

wĩthemage mũndũ wa mĩnua ĩĩrĩ.

20 Mũndũ ũrĩa ũrumaga aciari aake, akuaga na ihenya

o ta taawa ũhoreirio ndumainĩ o rĩmwe.

21 Igai mũndũ eetĩĩtie na hinya,

rĩtirĩ kĩraathimo mũicoinĩ.

22 Ndũkaanarĩhie ũũru na ũũru,

wĩhoke MWATHANI na nĩegũkũhonokia.

23 MWATHANI nĩathũire ithimi cia maheeni

o nacio ratiri cia maheeni ndacikenagĩra.

24 MWATHANI nĩ we ũtuonagĩrĩria ha kũgera;

nũũ ũngĩkĩhota kũmenya na kũrĩa mũtũũrĩre wake ũroreete?

25 Nĩ ũndũ mũũru mũndũ kwĩrĩra Ngai kĩheeo

na mwĩhĩtwa ataambĩĩte gwĩciiria wega,

na thuutha wa gwĩka ũguo mũndũ acooke ericũkwo.

26 Mũthamaki mũũgĩ nĩgũthuuthuuria athuuthuuragia andũ arĩa aaganu,

akamaherithia atekũmacaaĩra.

27 Meciiria maitũ nĩ taawa tũheetwo nĩ MWATHANI,

nĩ mo mathuuthuuragia ngoro ciitũ.

28 Mũthamaki atũũragio nĩ wĩhokeku na ũhoro wa ma;

gĩtĩ gĩake kĩa ũnene gĩtiragĩrĩrwo nĩ ũthingu.

29 Hinya wa andũ eethĩ nĩguo riiri wao,

naguo riiri wa athuuri nĩ mbuĩ ciao.

30 Kũhũũra mũndũ nginya akaigua ruwo

gũtũmaga atigane na waganu wake;

iboko itũmaga mũndũ ecookere mũno.

1 MWATHANI nĩ we wathaga ngoro ya mũthamaki,

amĩerekagĩria o harĩa ekwenda

o ta ũrĩa eerekagĩria mũkaro wa maaĩ.

2 Mũndũ oonaga maũndũ moothe marĩa eekaga me meega,

ĩndĩ MWATHANI nĩ we ũtuĩragia ngoro yake.

3 Gwĩka maũndũ ma ũgima na ma kĩhooto nĩgũkenagia MWATHANI,

gũkĩra kũmũrutĩra magongoona.

4 Andũ arĩa aaganu matongoragio nĩ mwĩgaatho na mwĩĩkĩrĩro,

na ũguo nĩ wĩhia.

5 Mĩbango ya mũndũ wĩ kĩyo ĩtũmaga mũndũ agĩe indo;

ĩndĩ mĩbango ĩtarĩ mĩbaarĩrĩre

ĩreehagĩre mũndũ ũthĩĩni.

6 Ũtonga mũndũ egĩĩrĩire naguo na njĩra ya wara ũthiraga o narua,

ningĩ no ta gĩkuũ eegĩĩrĩrĩire.

7 Andũ arĩa aaganu maniinagwo no waganu,

tondũ nĩmaregaga kũrũmĩrĩra waragania.

8 Mĩthiĩre ya mũndũ ũrĩa mwĩhia nĩ mĩgonyoku,

ĩndĩ mĩthiĩre ya ũrĩa mũthingu nĩ mĩrũngarũ.

9 Nĩ kaba gũtũũra itara,

gũkĩra gũtũũrania nyũmba ĩmwe na mũtumia wa ngarari.

10 Ngoro ya mũndũ ũrĩa mwaganu ĩciiragia o maũndũ ma waganu,

ndarĩ tha na mũndũ ũrĩa ũngĩ.

11 Mũndũ wa rũng’athio angĩherithio, ũrĩa mũkĩĩgu nĩekunyaga gũtũ;

ũrĩa mũũgĩ angĩtaarwo, nĩohĩgaga makĩria.

12 Ngai, o we ũrĩa mũthingu, nĩoĩ maũndũ

marĩa meekĩkaga nyũmbainĩ cia andũ arĩa aaganu;

arutũrũraga acio aaganu akamaniina.

13 Ũngĩrega gũthikĩrĩria mũthĩĩni agĩkaya,

o nawe rĩrĩa ũrĩkaya ndũrĩthikĩrĩrio.

14 Ũngĩraakaria mũndũ mũhe kĩheeo na hitho na nĩekũhoorera.

15 Ituĩro rĩa kĩhooto nĩ gĩkeno harĩ arĩa athingu,

no harĩ andũ arĩa aaganu nĩ gĩconoko.

16 Mũndũ ũtarũmagĩrĩra mĩthiĩre ya ũũgĩ,

marigĩrĩrio maake no gĩkuũ.

17 Mwendi o maũndũ ma gwĩkenia atuĩkaga o mũthĩĩni,

ũrĩa wendeete ndibei na maguta ndatongaga.

18 Andũ arĩa aaganu megĩĩragĩra mathĩĩna

magĩciiragia maragĩrĩra andũ arĩa athingu.

19 Nĩ kaba gũtũũra werũinĩ,

gũkĩra gũtũũra na mũtumia wa ngarari na wa nugunugu.

20 Mũndũ mũũgĩ nĩeigagĩra nyũmbainĩ yake mũthiithũ,

ĩndĩ kĩrimũ nĩkũwananga kĩanangaga indo ciakĩo.

21 Rũmia ũtugi na ũthingu na nĩũgũtũũra muoyo matukũ maingĩ;

na ndũkaaga kũheeo gĩtĩĩo na gwĩkwo wega.

22 Mũndũ mũũgĩ ahota kwĩnyiitĩra itũũra rĩrangĩirwo nĩ andũ njamba,

na acooke amomore thingo iria mehokeete.

23 Mũndũ ũrĩa ũmenyagĩrĩra mĩario yake,

nĩ haaro egiragĩrĩria.

24 Mũndũ mwĩtĩi na wa rũng’athio

eetagwo mũndũ wa kĩnyũrũri;

maũndũ maake nĩ ma mwĩtĩĩo na ndamakaga.

25 Kĩgũũta gĩtenda kũruta wĩra na mooko maakĩo,

nĩkĩo kĩene gĩeteetaga gĩkuũ.

26 Mũndũ mũgũũta atindaga acumĩkĩire indo ciene mũthenya wothe,

ĩndĩ mũndũ ũrĩa mũthingu atuganaga akeneete.

27 MWATHANI ndakenagio nĩ igongoona rĩa mũndũ mwaganu,

na makĩria rĩrĩa ekũruta e na ũhinga ngoro.

28 Ũira wa mũndũ wa maheeni ndwĩtĩkagio,

no ciugo cia mũndũ ũcũũranagia maũndũ wega icio nĩciĩtĩkagio.

29 Mũndũ mwaganu nĩkwĩhithania ehithanagia,

ĩndĩ mũndũ mũthingu nĩeonanagia na mĩthiĩre yake.

30 Ũũgĩ wa mũndũ, ũmenyo, kana kĩrĩra o na kĩrĩkũ itingĩmũteithia

angĩkorwo MWATHANI ndakeneetio nĩ we.

31 Mbarathi nĩciikaraga ciĩhaarĩirie kũrũa,

ĩndĩ ũhootani uumaga kwĩ MWATHANI.

1 Kaba kũgĩa rĩĩtwa rĩega gũkĩra gũtonga,

nakĩo gĩtĩĩo nĩ kĩega gũkĩra betha na thahabu.

2 Andũ arĩa itonga na athĩĩni maigananĩĩtio ũndũ ũmwe;

MWATHANI nĩ we wamoombire oothe.

3 Mũndũ mũũgĩ oonaga ũgwati akaweherera,

ĩndĩ kĩrimũ nĩgũtũnga kĩũtũngaga gĩkaniinwo.

4 Gwathĩkĩra MWATHANI na kwĩnyiihia, gũtũmaga mũndũ atonge,

atĩĩo na atũũre matukũ maingĩ.

5 Angĩkorwo wee mwene nĩ wenda muoyo waku,

eherera mĩtego ĩrĩa ĩgwatagia andũ arĩa aaganu.

6 Onia mwana mũtũũrĩre ũrĩa mwega,

na ndarĩ hingo akaariganĩrwo nĩguo matukũinĩ maake moothe.

7 Athĩĩni matũũraga me ngombo cia itonga,

na ũrĩa ũkombaga atũũraga e ngombo ya mũmũkomberi.

8 Ũrĩa wogomagia ciira nĩ haaro egĩĩragĩra,

nĩ rũthanju rwa kwĩhũũra etuagĩra.

9 Mũndũ ũheaga athĩĩni gĩa kũrĩa nĩaraathimagwo.

10 Ingata mũndũ wa rũng’athio,

na ngarari, ngũĩ na irumi nĩigũthira.

11 Mũndũ ũrĩ ngoro theru na waragia wega,

mũthamaki no amũtue mũraatawe.

12 Maitho ma MWATHANI macũũthagĩrĩria arĩa oogĩ,

arĩa maaragia maheeni nĩareganaga nao.

13 Kĩgũũta gĩikaraga o ro mũciĩ,

tondũ kĩĩgwatagia nĩgĩkũrĩĩo nĩ mũrũũthi kĩoimagara.

14 Mĩario ya mũndũ wa nja mwaganu nĩ ta irima iriku,

rĩgũaga mũndũ ũraakarĩirwo nĩ MWATHANI.

15 Ciana nĩciendeete mũno gwĩka maũndũ ma ũrimũ,

ĩndĩ rũthanju nĩrũtũmaga ciĩrute mĩtugo mĩega.

16 Ũrĩa ũhinyagĩrĩria athĩĩni nĩguo atonge,

kana agatwaragĩra itonga iheeo atuĩkaga mũthĩĩni.

Thimo mĩrongo ĩtatũ

17 Thikĩrĩria ũigue ciugo iria cianario nĩ andũ arĩa oogĩ;

ngoro yaku ta nĩrũmie ũrutani wakwa.

18 Nĩ wega gũtũũra ũciririkanaga,

na ningĩ ũgacigwetaga hingo ciothe ũkĩaria.

19 Ndĩrakũmenyithia ciugo icio mũthenya ũyũ wa ũũmũũthĩ;

nĩguo ũtũũre wĩhokeete MWATHANI.

20 Ngũkwandĩkĩra thimo mĩrongo ĩtatũ

ikoniĩ ũtaaro o na ũmenyo.

21 Nĩirĩkũmenyithagia ũrĩa ũhoro wa ma ũtariĩ,

ningĩ watũmwo ũkamenya ũrĩa ũrĩcookagĩria agũtũmi ũhoro wa ma.

-1-

22 Menya ũkaahinyĩrĩria mũthĩĩni tondũ wĩ na ũhoti wa gwĩka ũguo,

kana ũhinyĩrĩrie mũndũ ũtarĩ na hinya mwĩ ciirainĩ naake.

23 Nĩ amu MWATHANI nĩ we ũgatuĩka wa kũmaarĩrĩria,

na amarĩhĩrie harĩ arĩa maramahinyĩrĩria.

-2-

24 Ndũkaanatume ndũgũ na mũndũ ũhiũhaga kũraakara,

kana ũthiĩ rũgendo na mũndũ wa mang’ũrĩ,

25 nĩ geetha ndũkaae kũnyiita mĩtugo yake,

mũtũũrĩre waku ũgĩthũũkane.

-3-

26 Ndũkaanatuĩke wa kũrũũgamĩrĩra mũndũ agĩkomba thiirĩ.

27 Ũngĩgaakĩaga gĩa kũrĩha nakĩo,

ũgaatuunywo o na ũrĩrĩ ũrĩa ũkomagĩra.

-4-

28 Menya gũkaanakũũra mũtĩ wa tene wa mũhaka

ũrĩa maathooguo maahandire.

-5-

29 Mũruti wa wĩra wĩ kĩyo-rĩ, ũcio no atuĩke wa gũtwaranaga na mũthamaki,

ti wa gũtwaranaga na tũmũndũ o ũguo tũtarĩ kĩene.