Category: Joeli

Gũtaarĩria

Nĩ maũndũ maniini mũno moĩkaine igũrũ rĩa mũnabii Joeli, o na gũtiũĩkaine wega ihinda rĩrĩa aatũũraga. Kuonekanaga ta ibuku rĩĩrĩ rĩandĩkiro gatagatĩinĩ ka mĩaka 450–430 mbere ya gũciarwo kwa Jesũ Kristũ Hĩndĩ ĩyo nĩ rĩrĩa Aperisia maathanaga. Mũnabii Joeli aaheanaga ũhoro ihindainĩ rĩrĩa bũrũri wa Palesitina, wakorereirwo nĩ mũtharĩko wa ngigĩ na kwomĩĩte mũno. Joeli oonaga maũndũ macio ta maarĩ kĩmenyithia gĩa gũũka kwa mũthenya wa Mwathani. Mũthenya ũcio nĩguo Mwathani akaaherithia andũ arĩa mareganaga na itaanya rĩake rĩa kĩhooto. Mũnabii nĩarakinyĩria andũ oothe ndũmĩrĩri ya Mwathani atĩ merire na akameerĩra wagĩrĩru o na kĩraathimo kĩa Mwathani.

Ũndũ ũrĩa wa bata ibukuinĩ rĩĩrĩ nĩ atĩ Ngai nĩareranĩra nĩagaatũmĩra andũ oothe, athuuri na atumia, andũ arĩa eethĩ na arĩa akũrũ, Roho wake.

Maũndũ marĩa marĩ ibukuinĩ rĩĩrĩ

Mũtharĩko wa ngigĩ 1.1–2.17

Kĩĩranĩro kĩa wagĩrĩru 2.18-27

Mũthenya wa Mwathani 2.28–3.21

1 Ĩno nĩ yo ndũmĩrĩri ĩrĩa MWATHANI aaheire Joeli mũrũ wa Pethueli.

Andũ gũcakaĩra kwanangwo kwa mĩmera.

2 Atĩrĩĩrĩ inyuĩ andũ akũrũ, tegaai matũ,

na inyuĩ atũũri oothe a bũrũri wa Juda, thikĩrĩriai.

Ũndũ ta ũyũ-rĩ, ũrĩ woneka

mahindainĩ maanyu kana marĩa ma maithe maanyu?

3 Menyithiai ciana cianyu,

ciana cianyu nacio nĩikaaũmenyithia ciacio,

icio nacio nĩikaaũmenyithia rũciaro rũrĩa rũkaarũmĩrĩra.

4 Mĩrumbĩ ya ngigĩ ĩrũmanĩrĩire

nĩyomookeire mĩmera mĩgũndainĩ.

Kĩrĩa mũrumbĩ ũmwe watigia,

mũrumbĩ ũrĩa ũngĩ ũrooka ũgakĩhaata.

5 Inyuĩ mĩrĩĩu ĩno, ũkĩraai mũrĩre;

inyuĩ oothe mũnyuaga ndibei mũkarĩĩo, girĩkaai;

thabibũ cia gũthondeka ndibei ya mũhihano nĩcianangĩĩtwo.

6 Mbũtũ nene ya ngigĩ nĩtharĩkĩire bũrũri witũ;

ĩrĩ na hinya mũingĩ na ndĩngĩtarĩka.

Magego ma ngigĩ icio moohĩgĩĩte o ta ma mũrũũthi.

7 Nĩthũũkangĩĩtie mĩthabibũ iitũ,

na ĩkarĩa mĩtĩ iitũ ya mĩkũyũ.

Ĩthũgũnĩĩte makoni maayo ĩkamarekia thĩ,

ĩgatiga honge ĩrĩ theru.

8 Rĩraai o ta mũirĩĩtu akĩrĩra ekĩrĩĩte nguo ya ikũnia,

agĩcakaĩra mwendwa wake ũrĩa mangĩrahikanirie naake.

9 Gũtirĩ mũtu kana ndibei cia kũruta Hekaarũinĩ.

Athĩnjĩri Ngai no gũcakaya maracakaya

tondũ matirĩ na iheeo cia kũrutĩra MWATHANI.

10 Mĩgũnda nĩyanangĩĩtwo;

tĩĩri nĩgũcakaya ũracakaya,

tondũ ngano nĩndĩe, mĩthabibũ ĩkooma,

na mĩtamaiyũ ĩkahooha.

11 Inyuĩ arĩmi, wĩthikĩreei nĩ kĩeha,

na inyuĩ aceehi a mĩthabibũ girĩkaai,

tondũ ngano na mbaarĩ, na magetha moothe ma mĩgũnda nĩmaanangĩĩtwo.

12 Mĩthabibũ na mĩkũyũ nĩhooheete,

mĩtĩ yothe ya matunda ĩhooheete ĩkooma biũ.

Gĩkeno gĩothe kĩa andũ nĩgĩthiru.

13 Ĩkĩraai nguo cia makũnia mũcakae inyuĩ athĩnjĩri Ngai,

rĩraai inyuĩ mũtungataga kĩgongoonainĩ.

Thiĩi Hekaarũinĩ mũgacakae ũtukũ wothe,

inyuĩ mũtungatagĩra Ngai wakwa,

tondũ gũtirĩ ngano na ndibei cia kũrutĩrwo Ngai wanyu.

14 Raarĩriai mũthenya wa kwĩhinga irio;

ĩtanaai kĩgomano gĩtheru!

Cookanĩrĩriai atongoria na andũ oothe a bũrũri wa Juda

Hekaarũinĩ ya MWATHANI Ngai wanyu

na mũmũkaĩre.

15 Ũũi, ĩiya wakwa-ĩ, Mũthenya wa MWATHANI ũrĩ hakuhĩ;

nĩ mũthenya ũrĩa Mwene Hinya Wothe ekũreehithia mwanangĩko!

16 Githĩ tũtireyoneire mĩmera ĩkĩniinwo mĩgũndainĩ iitũ,

na gĩkeno na gũcanjamũka igĩthira Hekaarũinĩ ya Ngai witũ?

17 Mbegũ iromanĩrĩire o tĩĩriinĩ itanamera.

Thitoo itigĩĩtwo itarĩ kĩndũ,

na makũmbĩ magatigwo marĩ ciĩgĩĩgĩ,

tondũ gũtirĩ irio ciakũigwo kuo.

18 Mahiũ marania magĩcangacangaga,

tondũ matirĩ na gĩa kũrĩa;

nacio ndũũru cia ng’ondu irĩ o na thĩĩna.

19 Nĩndĩragũkaĩra, MWATHANI,

tondũ mwaki nĩũcinĩĩte nyeki ya werũ

na mĩtĩ yothe ya gĩthaka nĩyumĩĩte o ta ĩcinĩĩtwo nĩ mwaki.

20 O nacio nyamũ cia gĩthaka nĩiragũkaĩra,

tondũ njũũĩ nĩihũĩte,

na mwaki ũgacina nyeki ya werũ.

Ngigĩ ta kĩonereria kĩa Mũthenya wa MWATHANI

1 Huuhaai karumbeeta kũu Zayuni!

Huuhaai kĩng’oora kũu kĩrĩmainĩ gĩakwa gĩtheru!

Andũ oothe a bũrũri wa Juda nĩmainaine,

mũthenya wa MWATHANI nĩũrooka, na wĩ hakuhĩ.

2 Mũthenya ũcio nĩ mũthenya wĩ nduma na kĩeha,

ũrĩ matu na kĩbii gĩtumanu!

Mbũtũ nene ya ngigĩ na ĩrĩ na hinya nĩrooka,

gũtirĩ kuoneka na gũtikooneka ĩngĩ ta yo thuutha wayo.

Ĩrooka ĩhaana o ta nduma ĩhumbĩrĩĩte irĩma.

3 Ĩrathiĩ ĩkĩanangaga o ta mwaki,

na ĩgooka ĩkĩũngũrũragia o ta rũrĩrĩmbĩ rwa mwaki.

Na kũrĩa ĩrathiĩ bũrũri ũhaana o mũgũnda wa Edeni

no na kũrĩa ĩroima nĩ werũ mũtheri,

gũtirĩ kĩndũ o na kĩmwe ĩratigia.

4 Ihaana o ta mbarathi,

irathiĩ ihanyũkĩĩte o ta mbarathi cia mbaara.

5 Mũrurumo wacio no ta wa ngaari cia mbarathi,

iragerera irĩma igũrũ ikĩrũũgarũũgaga na ikĩgambaga

o ta mwaki ũgĩcina mahuti.

Irathiĩ ciĩbangĩĩte wega

o ta mbũtũ nene ya ita ĩhaarĩirie kũrũa.

6 Andũ maraciona igĩũka makanyiitwo nĩ kĩeha,

na moothiũ moothe magatuka.

7 Iratharĩkĩra o ta mbũtũ ya ita,

irahaicĩrĩra thingo o ta thigari.

Ciothe irathiĩ ciĩbangĩĩte iroreete o mbere,

na gũtirĩ ĩrarora na kũngĩ.

8 Itirathiĩ ikĩhatĩkanaga,

ciothe irathiĩ irũngĩrĩirie.

Irathiĩ ihĩtũkĩire kũrĩa kũgitĩre,

gũtirĩ kĩndũ kĩracirũũgamia.

9 Iragerera matũũrainĩ

na igathĩira thingo igũrũ ihiũhĩĩte,

Irahaicĩrĩra nyũmba

na ĩgatoonyera ndirica o ta aici.

10 Igĩũka, thĩ nĩgũthingitha ĩrathingitha,

igũrũ nakuo no kũinaina kũrainaina.

Riũa na mweri igũtuĩka nduma

na nacio njata itiraruta ũtheri wacio.

11 MWATHANI arathana arurumĩĩte,

atongoreetie mbũtũ ĩyo yake.

Thigari iria iramwathĩkĩra

nĩ thigari njamba na itarĩ ithabu.

Hĩ, kaĩ mũthenya wa MWATHANI nĩ mũthenya mũnene na wa kũmakania-ĩ!

Nũũ ũngĩhota kũwĩtiiria?

Andũ kwĩrwo merire

12 MWATHANI ekuuga atĩrĩ,

“ O na rĩu njookereraai na ngoro cianyu,

mwĩhingĩĩte kũrĩa, mũkĩrĩraga o na mũgĩcakayaga.

13 Rekeei ngoro cianyu thuuthĩku cionanie kĩeha kĩanyu,

gũtembũranga nguo cianyu gwiki ti kũiganu.”

Cookereraai MWATHANI Ngai wanyu:

nĩ mũtaana na mũigua tha,

ndaraakaraga na ihenya na nĩ mũtugi;

na nĩericũkagwo agatiga kũherithania.

14 Nũũ ũũĩ kana no agarũrũke na ericũkwo,

acooke amũraathime na irio nyingĩ?

Hĩndĩ ĩyo no muone irio na ndibei cia kũmũrutĩra.

15 Huuhaai karumbeeta kũu kĩrĩmainĩ gĩa Zayuni;

anĩrĩraai andũ mehinge kũrĩa irio;

ĩtanaai kĩgomano gĩtheru!

16 Cookanĩrĩriai andũ;

mahaarĩriei nĩ ũndũ wa mũgomano mũtheru;

reeheei andũ arĩa akũrũ,

na mũcookanĩrĩrie ciana na ngeenge.

Ahikania na ahiki nĩmoime nyũmba ciao mooke.

17 Athĩnjĩri Ngai, arĩa matungatagĩra MWATHANI,

nĩmathiĩ marũũgame gatagatĩinĩ ga kĩgongoona na itoonyero rĩa Hekaarũ,

makaĩre MWATHANI makĩmũhooyaga atĩrĩ,

“Iguĩra andũ aaku tha, MWATHANI!

Ndũkaareke ndũũrĩrĩ iria ingĩ itũmenererie

na itũnyarare, igĩtũũragia atĩrĩ, ‘Kaĩ Ngai wanyu arĩ ha?’ ”

Ngai kũhe bũrũri bũũthi

18 Na rĩĩrĩ, MWATHANI agĩkĩrũmbũiya bũrũri wake,

na agĩkĩiguĩra andũ aake tha.

19 Agĩcookeria andũ aake akĩmeera atĩrĩ,

“Nĩngũmũhe irio, ndibei na maguta ma mĩtamaiyũ ma kũmũigana.

Ndigũcooka kũreka ndũũrĩrĩ imũnyarare.

20 Nĩngũmũthengeria mbũtũ ĩyo nene ya ngigĩ yoimĩĩte mwena wa na rũgongo,

imwe ndĩcitware werũinĩ.

Ngigĩ irĩa itongoreetie ngũcitwara iriainĩ rĩa Cumbĩ

na irĩa irigĩĩtie ndĩcitware iriainĩ rĩa Mediteraneani.

Mĩĩrĩ yacio ĩkũbutha ĩnunge.

Ngũciananga tondũ wa ũrĩa wothe imwĩkĩĩte.

21 “Mĩgũnda, mũtigeetigĩre,

kenaai na mũcanjamũke

tondũ wa ũrĩa wothe MWATHANI amwĩkĩire.

22 Nyamũ cia gĩthaka, mũtigeetigĩre.

Ithaka nĩirurĩĩte;

mĩtĩ nĩrutĩĩte matunda maayo,

mĩkũyũ na mĩthabibũ nĩciarĩĩte mũno.

23 “Andũ a Zayuni, kenaai,

canjamũkaai thĩinĩ wa MWATHANI Ngai wanyu.

Nĩamurĩirie mbura ya kũigana;

nĩamũtũmĩire mbura ĩrĩa nene o na ĩrĩa niini

o ta ũrĩa aamuuragĩria mahinda ma tene.

24 Ihuuhĩro cianyu cia ngano nĩirĩiyũra ngano,

na ihihĩro cianyu cia ndibei na cia maguta ma mĩtamaiyũ ciyũre na ciune.

25 Nĩndĩmũcookeria kĩrĩa mworĩirwo nĩkĩo

mĩaka ĩrĩa mĩrumbĩ ya ngigĩ yarĩire mĩmera yanyu.

Nĩ niĩ ndamũtũmĩire mbũtũ ĩyo ya ngigĩ ĩmũtharĩkĩre.

26 Mũrĩgĩa na irio ciakũrĩa nginya mũhũũne;

na nĩmũrĩgooca MWATHANI Ngai wanyu

ũrĩa ũmwĩkĩire maũndũ ma kũgegania.

Andũ aakwa matigaacooka kũnyararwo rĩngĩ.

27 Hĩndĩ ĩyo inyuĩ andũ a Isiraeli nĩmũrĩmenya atĩ

ndĩ hamwe na inyuĩ,

nĩ niĩ MWATHANI Ngai wanyu,

na gũtirĩ ũngĩ tiga niĩ.

Andũ aakwa matigaacooka kũnyararwo rĩngĩ.

Mũthenya wa MWATHANI

28 “Thuutha ũcio, nĩngaitĩrĩria andũ oothe Roho wakwa:

aariũ na aarĩ aanyu nĩmakaarathaga moohoro,

andũ arĩa akũrũ nao marootage irooto,

andũ arĩa eethĩ moonage cioneki.

29 Mahindainĩ macio nĩngaitĩrĩria ndungata cia arũme na cia andũ a nja, Roho wakwa.

30 “Nĩngaaheana cionereria cia mũthenya ũcio, nacio cioneke kũũrĩa igũrũ na gũũkũ thĩ. Nĩgũkaagĩa na ũiti wa thakame, mwaki, ndoogo nyingĩ.

31 Riũa rĩgaatuĩka nduma, mweri naguo ũtuunĩhe o ta thakame, mbere ya mũthenya mũnene na wa kũmakania wa MWATHANI ũũke.

32 No rĩĩrĩ, mũndũ o wothe ũkayagĩra rĩĩtwa rĩa MWATHANI nĩakaahonoka. Ta ũrĩa MWATHANI oigĩĩte, ‘Andũ amwe nĩmagaatigara Jerusalemu; andũ arĩa ndĩthuurĩire nĩmakaahonoka.’ ”

Ngai nĩagaaciirithia ndũũrĩrĩ

1 MWATHANI ekuuga atĩrĩ, “Ihinda rĩrĩa ngaatũma Juda na Jerusalemu kũgaacĩre rĩngĩ,

2 nĩngoongania ndũũrĩrĩ ciothe ndĩcireehe gĩtuambainĩ kĩa Ituĩro. Kũu nĩkuo ngaacituĩra nĩ ũndũ wa maũndũ moothe cianeeka andũ aakwa. Nĩciahurunjire andũ a Isiraeli ikĩmanyaagia ndũũrĩrĩinĩ ng’eni, na ikĩĩgaĩra bũrũri wakwa wa Isiraeli.

3 Nĩciacuukire mĩtĩ imenye nũũ ũgũkuua mĩgwate. Igĩkĩendia aanake ta maraaya na airĩĩtu ta ndibei ya kũnyuuo.

4 “Atĩrĩĩrĩ, mũrenda kũnjĩka atĩa, inyuĩ Turo, Sidoni, o na ng’ongo ciothe cia Filisitia? Nĩkwenda mũrenda kwĩrĩhĩria harĩ niĩ? Akorwo nĩguo mũrenda gwĩka-rĩ, na niĩ nĩngũmwĩka o ta ũguo na ihenya!

5 Nĩmuoeete betha na thahabu ciakwa na mũgakuua mũthiithũ wothe mũgatwara hekaarũinĩ cianyu.

6 Nĩmũtwarĩĩte andũ a Juda na a Jerusalemu kũraihu na bũrũri wao mũkameenderia Angiriki.

7 Atĩrĩĩrĩ, rĩu nĩngũmaruta kũndũ kũu mũmeendeetie, na nĩngũmwĩka o ta ũguo mũmeekĩĩte.

8 Ngwenderia andũ a Juda aanake na airĩĩtu aanyu. Nao mameenderia Asabea, andũ a kũraaya mũno. Nĩ niĩ MWATHANI ndoiga ũguo.

9 “Anĩrĩraai mwĩre ndũũrĩrĩ atĩrĩ,

‘Mwĩhaarĩriei nĩ ũndũ wa mbaara,

ĩtaai njamba cianyu cia ita!

Mbũtũ cianyu cia ita nĩciũngane igatharĩkĩre!

10 Turaai mĩraaũ yanyu ĩtuĩke hiũ cia njora,

natuo tũhiũ twa gũceeha mũtũture tũtuĩke matimũ.

O nao andũ arĩa matarĩ na hinya nĩmathiĩ makarũe.

11 Hiũhaai inyuĩ ndũũrĩrĩ ciothe iria irigicĩirie mũũke,

gomanaai kũũrĩa gĩtuambainĩ.’ ”

MWATHANI, tũma thigari ciaku ciikũrũke igacitharĩkĩre.

12 “Ndũũrĩrĩ nĩciĩhaarĩirie

ciũke gĩtuambainĩ gĩa Ituĩro.

Kũu nĩkuo niĩ MWATHANI ngũikara

ngĩtuĩra ndũũrĩrĩ ciothe iria irigicĩirie.

13 Atĩrĩĩrĩ, nĩciĩhĩĩtie mũno;

citinangiei o ta ngano rĩrĩa ĩragethwo.

Cihiheei o ta ũrĩa thabibũ ihihagwo nginya kĩhihĩro gĩkaiyũra na gĩkoina.”

14 Andũ ngiri na ngiri

moonganĩĩte gĩtuambainĩ gĩa Itũĩro.

Kũu nĩkuo mũthenya wa MWATHANI

ũgũũka o narua.

15 Riũa na mweri nĩigũtuĩka nduma,

na njata itigũcooka kwara.

Ngai nĩakaraathima andũ aake

16 MWATHANI nĩkũrarama arararama arĩ Zayuni,

na agakayũrũrũka na mũgambo mũnene arĩ Jerusalemu,

nacio thĩ na igũrũ nĩkũinaina irainaina.

No rĩĩrĩ, MWATHANI egũtuĩka kũndũ gwa gwĩtharĩrwo nĩ andũ aake,

na kũndũ gwa kũgitĩra andũ a Isiraeli.

17 “Hĩndĩ ĩyo inyuĩ Aisiraeli nĩmũkaamenya atĩ

niĩ nĩ niĩ MWATHANI Ngai wanyu.

Ndũũraga Zayuni, kĩrĩma gĩakwa kĩamũre.

Jerusalemu rĩgũtuĩka itũũra rĩamũre;

na andũ a ndũũrĩrĩ matigaacooka kũrĩhoota.

18 “Hĩndĩ ĩyo yakinya-rĩ,

irimainĩ gũkaiyũra mĩthabibũ,

ng’ongo ciyũre mahiũ,

cianda ciothe cia bũrũri wa Juda ciume tũrũũĩ,

nakuo Hekaarũinĩ ya MWATHANI kuume rũũĩ

rũkeitĩrĩre o gĩtuamba kĩa Mĩgaa.

19 “Bũrũri wa Misiri ũgaatuĩka werũ,

naguo wa Edomu ũtuĩke maganjo matheri,

tondũ nĩmaatharĩkĩire bũrũri wa Juda,

na makĩũraga andũ aaguo mataarĩ na mahĩtia.

20 No rĩĩrĩ, bũrũri wa Juda ũgaatũũrwo tene na tene,

narĩo itũũra rĩa Jerusalemu rĩikarwo mĩndĩ na mĩndĩ.

21 Nĩngaamarekera wĩhia wao wa ũũragani ũrĩa itarĩ ndamarekera; nĩ ũndũ niĩ MWATHANI ndũũraga Zayuni.”