Categories
Isaia

Isaia 50

1 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Mũgwĩciiria ndateire andũ aakwa

ta ũrĩa mũndũ atiganaga na mũtumia wake?

Marũa ma gũtigana nao makĩrĩ ha?

Mũgwĩciiria ndamwendirie

ta ũrĩa mũndũ eendagia ciana ciake igatuĩka ngombo?

Ũguo tiguo kũrĩ!

Mwatwarirwo ũkomboinĩ nĩ ũndũ wa meehia maanyu;

mwaingatirwo nĩ ũndũ wa maũũru marĩa mwekĩĩte.

2 “Nĩkĩ kĩagiririe andũ aakwa manjookerere, ndathiĩ kũmahonokia?

Ndeetana-rĩ, maagire gwĩtĩka nĩkĩ?

Nĩ hinya itarĩ naguo wa kũmahonokia?

No njathane, iria rĩũme

na ndũme rũũĩ rũtuĩke kũndũ kũũmũ,

thamaki ciakuo ikue na ibuthe nĩ ũndũ wa kwaga maaĩ.

3 No hote gũtũma igũrũ rĩthimbe rĩtumane,

ta arĩ kũrĩra rĩrarĩrĩra andũ arĩa makuĩte.”

Ndungata ya MWATHANI gwathĩka

4 MWATHANI Ngai nĩaheete mĩario

nyũmagĩrĩrie arĩa manogeete.

Kĩrooko o kĩrooko anjarahũraga

nĩguo thikĩrĩrie ũrĩa we ekũnduta.

5 MWATHANI nĩangunũrĩĩte matũ,

na niĩ ndirĩ ndamũkararia kana ngĩmũtiganĩria.

6 Arĩa maahũũraga nĩndamaarĩire mũgongo wakwa;

ndiigana kũmakiria rĩrĩa maanumaga,

rĩrĩa maamunyaga nderu ciakwa,

o kana rĩrĩa maanduagĩra mata ũthiũ.

7 Tondũ MWATHANI Ngai nĩandeithagia,

irumi ciao itingĩndĩa.

Ningĩ ndĩyũmagĩrĩria ngacikirĩrĩria,

tondũ nĩnjũũĩ atĩ ndigaconorwo,

8 nĩ gũkorwo ũrĩa ũkũndĩhĩria e hakuhĩ na niĩ.

Nũũ ũngĩũmĩrĩria gũũthitanga?

Nĩoke tũthiĩ igootiinĩ!

Nũũ ũngĩbingana na niĩ?

Nĩakĩreehe thitango ciake.

9 Atĩrĩĩrĩ, MWATHANI Ngai nĩwe ũkũnjarĩrĩria.

Nĩ ũrĩkũ ũngĩhota kũnduta mahĩtia?

Andũ arĩa maathitangaga oothe no gũthenga magaathenga,

mathire o ta nguo ĩrĩĩtwo nĩ mũthũa.

10 Mũndũ o wothe ũheaga MWATHANI gĩtĩĩo

nĩathĩkagĩre mũgambo wa ndungata yake.

Ũrĩa wothe ũthiagĩra kũndũ kũrĩ nduma ndumanu

nĩehoke rĩĩtwa rĩa MWATHANI

na erĩgagĩrĩre Ngai wake.

11 Atĩrĩĩrĩ, inyuothe arĩa mũbangaga mĩbango ya kũũnũha arĩa angĩ,

mĩbango ĩyo yanyu nĩ yo ĩkũmũũnuha.

MWATHANI we mwene nĩ we ũkũhingia ũguo;

mũkũhũũrwo mbaara njũru mũno.

Categories
Isaia

Isaia 51

Ciugo cia kũũmĩrĩria Jerusalemu

1 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Tathikĩrĩriai, inyuĩ mwenda ũthingu, na mũcaragia MWATHANI.

Wĩciiriei ũhoro wa rwaro rwa ihiga

kuuma kũrĩa mwacũhirio,

na wa kware ĩrĩa mwenjirwo.

2 Tacũũraniai ũhoro wa Aburahamu, ithe wanyu

na wa Sara, ũrĩa wamũciarire.

Rĩrĩa ndeetire Aburahamu, ndaarĩ na mwana,

no nĩndamũraathimire na ngĩmũhe ciana.

Nĩndatũmire ciana ciake ĩtheereme ciingĩhe.

3 “Nĩngũiguĩra Jerusalemu tha,

o na arĩa oothe matũũraga maganjoinĩ maakuo.

Mĩgũnda yakuo o na ĩngĩkorwo ĩtuĩkĩĩte werũ

ngũmĩtua o ta mũgũnda wa Edeni.

Mĩgũnda yakuo ĩrĩa mĩhĩnju, ngũmĩtua o ta mũgũnda wa MWATHANI.

Gũgũkorwo na gĩkeno na gũcanjamũka;

nyĩmbo cia kũgooca na gũcookia ngaatho nĩcio irĩiguagwo kuo.

4 “Andũ aakwa, tegaai matũ mũũthikĩrĩrie,

taiguai ũrĩa ngũmwĩra.

Nĩngũheana ũrutani wakwa kũrĩ ndũũrĩrĩ,

naguo watho wakwa ũtuĩke ũtheri kũrĩ o.

5 Nĩngũũka o narua ndĩmahonokie;

ihinda rĩakwa rĩa kũhootana rĩrĩ hakuhĩ.

Niĩ mwene nĩ niĩ ndĩathaga ndũũrĩrĩ.

Icigĩrĩra cia iriainĩ, nacio cinjetereire njũke;

cietereire irĩ na wĩrĩgĩrĩro atĩ nĩngũcihonokia.

6 Taikiai maitho na igũrũ muone,

taroraai thĩ!

Igũrũ gũgaathira o ta ũrĩa ndoogo ĩthiraga,

nayo thĩ ĩkũre ĩthire o ta nguo,

andũ arĩa matũũraga gũũkũ thĩ magaakua o ta ngi.

Ũhonokania ũrĩa ngũheana ũgũtũũra tene na tene

na ũhootani wakwa nĩ wa hĩndĩ ciothe.

7 “Tathikĩrĩriai inyuĩ mũũĩ ũthingu nĩ kĩĩ,

inyuĩ mũhingagia watho wakwa.

Tigaai gwĩtigĩra rĩrĩa andũ mekũmũnyarara

o na kana rĩrĩa mekũmũruma.

8 Andũ acio oothe magaathira o ta nguo irĩĩtwo nĩ mũthũa

no ũhonokania ũrĩa ngũheana nĩ wa tene na tene,

na ũhootani wakwa nĩ wa hĩndĩ ciothe.”

9 Arahũka, MWATHANI ũũke ũtũteithie!

Hũthĩra ũhoti waku ũtũhonokie,

ũhũthĩre o ta ũrĩa waũhũthĩrire matukũinĩ ma tene.

Nĩ we wacucangire ndamaathia ya iriainĩ ĩrĩa ĩĩtagwo Rahabu

ũkĩmĩtinangia icunjĩ icunjĩ.

10 No we womirie iria

na ũgĩthondeka kuo njĩra yagũthĩirwo.

Wekire ũguo nĩguo andũ arĩa wahonokagia

mahote kũringa.

11 Andũ arĩa ũhonoketie

megũcooka makinye Jerusalemu makĩrũũhagia;

makĩinaga maanĩrĩire nĩgũkena.

Megũtũũra makeneete tene na tene

Matigaacooka kũigua kĩeha kana gwĩthikĩra rĩ o rĩ.

12 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Niĩ mwene nĩ niĩ ngũheaga hinya.

Ũgũgĩtigĩra mũndũ wetereire o gũkua nĩkĩ,

na athiraga o ta ũrĩa nyeki ĩthiraga?

13 Kaĩ ũriganĩirwo nĩ MWATHANI ũrĩa wakũũmbire,

ũrĩa watambũrũkirie igũrũ,

na agĩaka mũthingi wa thĩ yothe?

Nĩkĩ gĩgũgĩtũma ũikare wĩtigĩrĩĩte

marũrũ ma andũ arĩa makũhinyagĩrĩria

na arĩa meendaga gũkũniina?

Marũrũ maao matingĩgũkinyĩra o na rĩ.

14 Arĩa mahingĩirwo mekũhingũrĩrwo o narua, matigũkuĩra njeera,

na matirĩ hĩndĩ makaaga irio.”

15 “Niĩ nĩ niĩ MWATHANI Ngai waku,

nĩ niĩ huuhũkanagia iria,

ndiihũ ciarĩo ikahuuhũrana na ũũru mũingĩ.

Njĩtagwo MWATHANI Mwene Hinya Wothe.

16 Nĩngũheete ũrutani wakwa

na ngakũgitĩra na hinya wakwa.

Niĩ ndatambarũkirie igũrũ

na ngĩaka mũthingi wa thĩ

na ndĩreera andũ a Jerusalemu atĩrĩ, ‘Inyuĩ nĩ inyuĩ andũ aakwa.’ ”

Mathĩĩna ma Jerusalemu gũkinya mũthia

17 Jerusalemu, ta ũkĩra!

Arahũka na ũrũũgame!

Nĩũkundĩĩte gĩkombe kĩa ihera

kĩrĩa MWATHANI aakũheire ũnyue araakarĩĩte.

Wakĩnyuire ũkĩrĩĩo ũgĩthiĩ ũgĩtũgũũgaga.

18 Ciana iria ciothe ũciarĩĩte-rĩ,

gũtirĩ o na ũmwe ũngĩhota gũgũtongoria,

ciana iria ciothe ũrereete

gũtirĩ o na ũmwe wa gũkũnyiita guoko.

19 Nĩũkomeirwo nĩ maũndũ meerĩ:

bũrũri waku nĩwanangĩĩtwo ũgakira ihooru,

andũ aaku nao nĩmooragĩĩtwo nĩ ng’aragu na mbaara.

Nũũ ũngĩkĩhota gũkũhooreria?

20 Koonainĩ cia njĩra ciothe andũ aaku

nĩkũringĩka mararingĩka maagĩĩte hinya,

mahaana o ta thwariga ĩnyiitĩĩtwo nĩ mũtego wa mũhĩti.

Makundĩĩte maraakara ma Ngai makanyootoka.

21 Inyuĩ andũ a Jerusalemu, o inyuĩ mũranyariirĩka,

inyuĩ mũratugũũga ta mũrĩĩtwo nĩ ndibei,

22 MWATHANI Ngai wanyu nĩekũmũmenyerera,

na aramwĩra atĩrĩ,

“Nĩngũmũthengeria gĩkombe

kĩrĩa ndamũheire rĩrĩa ndaarĩ mũraakaru.

Mũtigũcooka kũnyua gĩkombe kĩa marũrũ maakwa

ma gũtũma mũthiĩ mũgĩtũgũũgaga.

23 Acio mamũnyariiraga, nĩ o ngaahe gĩkombe kĩu,

o acio matũmaga mũringĩke mũgakoma njĩrainĩ,

na makamũrangaranga ta mũrĩ gĩko.”

Categories
Isaia

Isaia 52

Ngai nĩakahonokia Jerusalemu

1 Jerusalemu, ũkĩra wĩhande rĩngĩ!

Wee mũciĩ Mũtheru wa Ngai, wĩhumbe nguo cia riiri waku!

Andũ a ndũũrĩrĩ matigaacooka gũkĩra ihingo ciaku rĩngĩ.

2 Itũũra rĩa Jerusalemu, wĩribaribe rũkũngũ!

Ũkĩra ũikarĩre gĩtĩ gĩaku gĩa ũthamaki!

Itũũra rĩa Zayuni, wee ũkoreetwo ũrĩ ngombo,

ruta bĩngũ icio woheetwo nacio!

3 MWATHANI areera andũ aake atĩrĩ, “Mũtiendirio mbeeca, kwoguo o na mũtigũkũũrwo na mbeeca.”

4 MWATHANI Ngai aroiga atĩrĩ, “Kĩambĩrĩriainĩ andũ aakwa mwathiire gũtũũra Misiri mũrĩ ageni; no marigĩrĩrioinĩ Aasiria nĩmaamũhinyĩrĩirie hatarĩ gĩtũmi.

5 Rĩu gũũkũ Babiloni noguo kũrathiĩ na mbere. Mũrĩ ngombo na gũtirĩ mbeeca mũgũrĩĩtwo nacio. Arĩa maramwatha nĩkwĩraha mareraha na makanjagĩra gĩtĩĩo mĩthenya yothe.

6 Andũ aakwa, mahinda marĩa megũũka, nĩmũkũmenya na mwĩtĩkie atĩ nĩ niĩ Ngai na atĩ nĩ niĩ ndĩroiga ũguo.”

7 Kaĩ nĩ gĩkeno kĩnene kuona mũtũmwo ũrooka agereire ng’ongoinĩ,

areeheete ũhoro mwega-ĩ!

Aranĩrĩra ũhoro wa thaayũ,

aramenyithania ũhoro mwega wa gũkũũrwo!

Areera Zayuni atĩrĩ,

“Ngai waku nĩ we rĩu ũrathamaka.”

8 Atĩrĩĩrĩ, arĩa mararangĩra itũũra maraugĩrĩria oothe hamwe,

makoigĩrĩria makĩrũũhagia!

Nĩkuona marona na maitho maao

MWATHANI agĩcooka Zayuni.

9 Ambĩrĩriai kuugĩrĩria

mũine mũrĩ hamwe mũkeneete,

inyuĩ kũndũ kũrĩa kwanange thĩinĩ wa Jerusalemu.

MWATHANI nĩahooreirie andũ aake,

na agakũũra Jerusalemu.

10 MWATHANI nĩegũtũmĩra guoko gwake gũtheru

akĩonagwo nĩ ndũũrĩrĩ ciothe;

ituri ciothe cia thĩ nĩikuona ũhonokania wa Ngai witũ.

11 Thiĩi, thiĩi, umaai Babiloni

inyuĩ mũgũkuua indo iria nyamũre cia Hekaarũ.

Mũtikaanakuuanie kĩndũ o na kĩmwe kĩa iria irĩ thaahu,

korwoi mũrĩ atheru, mũkiuma kuo.

12 Mũtikoime kuo na ihenya

kana ta andũ marethara.

MWATHANI nĩ we ũkũmũtongoria,

Ngai wa Isiraeli no we ũgũkorwo o haarĩa thuutha amũrangĩire.

Ndungata ĩrathĩĩnĩka

13 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Ndungata yakwa nĩkaagĩa na ũhootani wĩrainĩ wayo,

na nĩkaagaathĩrĩrio mũno mũno.

14 Andũ aingĩ nĩmaagegire rĩrĩa maamĩonire;

ũthiũ wayo wathũũkangĩĩtio ũguo atĩ

ndĩonekaga ĩhaana mũndũ o na haniini.”

15 Ndũũrĩrĩ nyingĩ nĩkaagegeara,

athamaki magaakira ki magegearĩĩte nĩ ũndũ wayo.

Tondũ nĩmakoona ũndũ matarĩ meerwo,

na mamenye ũndũ matarĩ maigua.

Categories
Isaia

Isaia 53

1 Andũ makoigaga atĩrĩ,

“Nũũ ũngĩetĩkirie ũndũ ũrĩa tũraheana rĩu?

Nũũ ũngĩrahotire kuona guoko kwa MWATHANI ũndũinĩ ũyũ?

2 Ndungata ĩyo yake yakũrire

o ta mũtĩ mwĩthĩ ũraruta mĩri ũrĩ kũndũ kũũmũ.

Ndĩarĩ na kĩũga atĩ nĩ geetha tũmĩĩrorere

na ndĩarĩ thaka kana riiri atĩ nĩngĩagĩtũguucĩrĩirie na kũrĩ yo tũmĩende.

3 Nĩyameneetwo na ĩgĩkaanwo nĩ andũ.

Nĩ mũndũ wamenyereete gũkoragwo na kĩeha na kũrĩa thĩĩna.

Aarĩ ta mũndũ woragĩrwo nĩ arĩa angĩ,

nĩameneetwo na ithuĩ tũkĩmwona ta atarĩ kĩene.

4 “Ĩndĩ, aarĩaga thĩĩna handũ haitũ,

na akaigua kĩeha ithenya riitũ,

o na gũkorwo tweciiragia atĩ nĩkũherithio aaherithagio

na akahũũrwo nĩ Ngai.

5 No rĩĩrĩ, aatiihangirio nĩ ũndũ wa meehia maitũ,

na akĩhũũrwo nĩ ũndũ wa ũũru ũrĩa ithuĩ twekĩĩte.

Ihera rĩrĩa aaherithio narĩo, nĩrĩo rĩatũreeheire thaayũ;

kũhũũrwo kũrĩa aahũũrirwo, nĩkuo gwatũhonirie.

6 Ithuothe nĩkũũra tuorĩĩte o ta ng’ondu,

o mũndũ agathiĩ na njĩra yake.

MWATHANI nĩamũkuuithirie mũrigo wa mahĩtia maitũ.

7 “Na rĩĩrĩ, o na ahinyĩrĩrio na athĩĩnio ũguo-rĩ,

ndaigana kwĩyarĩrĩria.

Aakirire o ta gatũrũme keerekeire gũthĩnjwo,

kana ta ng’ondu yetereire kwenjwo guoya.

8 Aanyiitirwo na agĩtuĩrwo,

ningĩ akĩerekerio kũũragwo.

Gũtirĩ mũndũ wa arĩa maarĩ muoyo warũmbũyanirie na ũhoro wake.

Aathengirio harĩ arĩa maarĩ muoyo,

akĩũragwo ithenya rĩa mawĩhia ma andũ aitũ.

9 Aatwarirwo mbĩĩrĩrainĩ hamwe na andũ arĩa aaganu,

na agĩthikwo hamwe na andũ arĩa itonga,

o na gũkorwo ndarĩ ngero aagereete

o na kana akaaria maheeni.”

10 MWATHANI aroiga atĩrĩ

“Nĩ wendi wakwa kũhehenja ndungata yakwa;

gĩkuũ kĩayo gĩgũtuĩka igongoona rĩa meehia.

Nĩkoona rũciaro rwayo,

na ĩtũũre mĩaka mĩingĩ.

Na njĩra ya yo nĩngaahingia mĩbango yakwa.

11 Thuutha wa gũkirĩrĩria mathĩĩna

nĩkoona ũtheri na ĩcooke gũkena.

Ndungata ĩyo yakwa thingu, na ũmenyo wayo

nĩgaatũma andũ aingĩ matuwo athingu

na nĩgeetĩkĩra kũherithio ithenya rĩao.

12 Kwoguo nĩngaamĩhe igai

hamwe na andũ arĩa anene,

na hamwe na arĩa marĩ na hinya ĩgayanage indo iria itahĩĩtwo.

Tondũ nĩyeheanire gũkua

na ĩgĩtaranĩrio na andũ imaramari

nĩ geetha ĩige ithenya rĩa imaramari nyingĩ,

na ĩcithaithanĩrĩre cioherwo meehia maacio.”

Categories
Isaia

Isaia 54

MWATHANI nĩendeete Isiraeli

1 Jerusalemu, ũtariĩ o ta mũndũ wa nja thaata ũtarĩ wagĩa na ciana.

No rĩu wee ũtarĩ waigua ruwo rwa kũheeo mwana, kena na ũrũũhie,

tondũ wee ũratiganĩirio, nĩũkũgĩa na ciana nyingĩ

kũrũũga mũndũ wa nja ũrĩa ũtũũranagia na mũthuuriwe.

2 Araramia hema ĩrĩa ũtũũraga,

raiharaihia mĩkanda, ũgaathe hema

na ũhande higĩ irũme wega.

3 Nĩũkaaramia mĩhaka na mĩena yothe,

ciana ciaku nĩikeegwatĩra mabũrũri

na ciiyũrie matũũra marĩa rĩu matarĩ na andũ.

4 Tiga kũmaka, ndũrĩ hingo ũgaaconorithio.

Tiga gũkua ngoro, ndũkaamenererio rĩngĩ.

Riganĩrwo nĩ gĩconoko gĩa kwaga kwĩhokeka kĩrĩa warĩ nakĩo wahika o ro ũguo.

Tiga kũririkana ihooru rĩa hĩndĩ ĩrĩa wateetwo nĩ mũthuuriguo.

5 Ũrĩa wakũũmbire-rĩ, nĩ we ũgũtuĩka mũthuuriguo,

na rĩĩtwa rĩake nĩ MWATHANI Mwene Hinya Wothe.

Ngai Ũrĩa Mũtheru wa Isiraeli nĩ we ũgũkũũrĩĩte

na eetagwo Ngai Mwene thĩ yothe.

6 Isiraeli, ũtariĩ o ta mũtumia atiganĩirio na akamenwo na ngoro nĩ mũthuuriwe,

kana ta mũtumia waingatirwo arĩ mũhiki o ro ũguo.

No rĩĩrĩ, MWATHANI nĩegũgũcookerera.

Aroiga atĩrĩ,

7 “Ndĩragũteete kwa ihinda iniini,

no rĩu ndĩragũcookerera na wendo mũnene.

8 Ndĩragũthengeire kwa ihinda ndĩ na maraakara maingĩ,

no ngũgũcookerera na wendo ũtagaathira tene na tene.”

Nĩ MWATHANI mũgũkũũri woiga ũguo.

9 “Ta ũrĩa ndeekire tene matukũinĩ ma Noa,

ngĩĩhĩta atĩ maaĩ matigaacooka kũhumbĩra thĩ,

noguo rĩu ngwĩhĩta atĩ

ndigaacooka gũkũraakarĩra o na kana gũkũherithia.

10 Atĩrĩĩrĩ, irĩma na ithũngũri no ithengio,

no ũtugi wakwa ndũgaagũtiganĩria rĩ kana rĩ.

Ngũtũũria kĩrĩĩkanĩro gĩakwa nawe gĩa thaayũ aagu na aagu.”

MWATHANI ũrĩa ũkũiguagĩra tha nĩ we woiga ũguo.

Jerusalemu ĩrĩa ĩgooka

11 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Jerusalemu ũnyariirĩkĩĩte na ũkainainio,

na ndũrĩ na mũndũ wa gũkũũmĩrĩria.

Nĩngwaka mũthingi waku rĩngĩ

na ngũwaka na mahiga marĩa ma goro.

12 Mĩnaara yaku ngũmĩaka na mahiga ma goro ma rubi,

ihingo ciaku nacio ndĩciake na mahiga mekũhenia ta mwaki,

nacio thingo ciaku ciothe hũthĩre mahiga marĩa ma goro mũno.

13 “Ciana ciaku ciothe nĩ niĩ mwene ndĩrĩcirutaga

na ndũme igaacĩre na igĩe na thaayũ mũingĩ.

14 Waragania na kĩhooto nĩcio irĩkũrũũgamagĩrĩra,

na ũikare ũtarĩ na mũndũ ũgũkũhinyĩrĩria,

kana ũgũkũiga na ihooru,

tondũ ũndũ ũcio ndũgaagũkinya hakuhĩ.

15 Mũndũ wothe ũgaagũũkĩrĩra,

ageeka ũguo atarĩ na rũũtha rwakwa.

Ũrĩa naake ũgaagũtharĩkĩra,

nĩ we ũkaahootwo.

16 “Atĩrĩĩrĩ, nĩ niĩ nyũũmbaga mũturi,

naake agaakia mwaki agatura indo cia mbaara.

No niĩ nyũũmbaga mũũthigari

ũrĩa ũtũmagĩra indo cia mbaara akooragana.

17 Gũtirĩ indo cia mbaara igaathondekwo cia gũkũhũũra, ikaahota gũkũhũũra.

Wee nawe nĩũrĩkiragia mũndũ o wothe ũrĩa ũrĩgũthitangaga.

Nĩ niĩ ndĩgitagĩra ndungata ciakwa

na no niĩ ndĩciheaga ũhootani.”

Nĩ niĩ MWATHANI ndoiga ũguo.

Categories
Isaia

Isaia 55

Ngai gũtugana

1 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Haaha harĩ na maaĩ,

mũndũ o wothe ũnyootiĩ nĩoke.

Inyuĩ na inyuĩ mũtarĩ na mbeeca,

ũkaai mũgũre irio mũrĩe.

Ũkaai mũgũre ndibei na iria,

gũtirĩ mbeeca mũgwĩtio.

2 Atĩrĩĩrĩ, mũhũthagĩra mbeeca cianyu

na indo itangĩmũhũũnia nĩkĩ?

Mũhũthagĩra mĩcaara yanyu

na mũgatigwo mũtaiganĩĩtie nĩkĩ?

Thikĩrĩriai na mwĩke ũrĩa nguuga,

na nĩmũrĩrĩaga irio iria njega mũno.

3 “Tegaai matũ mũthikĩrĩrie

na mũũke harĩ niĩ.

Ũkaai harĩ niĩ na nĩmũgũtũũra muoyo.

Nĩngũthondeka kĩrĩĩkanĩro gĩa gũtũũra na inyuĩ

na ndĩmũhe iraathimo iria ndeerĩire Daudi.

4 Nĩndatuire Daudi mũtongoria na mũnene wa ndũũrĩrĩ,

na nĩndamũhũthĩrire ngĩonia

ndũũrĩrĩ ũhoti wakwa.

5 Nĩmũgaatũmanĩra ndũũrĩrĩ ng’eni,

na ndũũrĩrĩ icio itamũũĩ igooka kũrĩ inyuĩ iteng’ereete.

Niĩ MWATHANI Ngai wanyu,

o niĩ Ũrĩa Mũtheru wa Isiraeli,

nĩ niĩ ngaatũma ũndũ ũcio ũtuĩkĩke,

na nĩngaamũheithia gĩtĩĩo na riiri.”

6 Atĩrĩĩrĩ, cariai MWATHANI rĩrĩa angĩoneka;

mũhooei rĩu e hakuhĩ.

7 Andũ arĩa imaramari nĩmatigane na mĩtugo yao;

na arĩa matarĩ athingu magarũrĩre mĩciirĩrie yao.

Nĩmacookerere MWATHANI Ngai witũ,

nĩekũmaiguĩra tha na amoohere.

8 Tondũ-rĩ, niĩ MWATHANI ndĩroiga atĩrĩ,

“Meciiria maakwa matihaanaine na maanyu

na njĩra ciakwa itiringaine na cianyu.

9 Ta ũrĩa igũrũ rĩraihanĩrĩirie na thĩ,

noguo njĩra ciakwa iraihanĩrĩirie na cianyu,

na noguo meciiria maakwa matiganĩĩte na maanyu.

10 “Atĩrĩĩrĩ, mbura na mbarabu ciumaga igũrũ

na iticookaga na kũu igũrũ itaihũgĩĩtie thĩ.

Igagĩtũma mĩmera ĩmere na ĩkũre,

nacio irio cia kũrĩa na mbegũ cia kũhanda ikooneka.

11 Ũguo noguo mũgambo ũrĩa njaragia,

ũtarĩnjookagĩrĩra ũtahingĩĩtie ũrĩa ndĩũbangĩire.

Ndũkaaga kũhingia mũbango ũrĩa ndĩũbangĩire

na nĩũrĩĩkaga ũrĩa wothe ndĩũtũmĩĩte ũgeeke.

12 “Atĩrĩĩrĩ, mũkoima Babiloni mũkeneete

na mũrekererio muume kuo na njĩra ya thaayũ.

Irĩma na tũthũngũri nĩikaanũka ikĩinaga mbere yanyu:

nayo mĩtĩ yothe ya mũtitũ yanĩrĩre nĩgũkena.

13 Mĩthengera nĩyo ĩgakũra kũrĩa rĩu kũrakũra mĩtare.

Mĩhandathi nayo ĩkũre kũrĩa rĩu kũrakũra cong’e.

Ũndũ ũcio ũgĩtuĩke rũũri rwa gũtũũra tene na tene rwakũririkananagia

ũrĩa niĩ MWATHANI njĩkĩĩte.”

Categories
Isaia

Isaia 56

Ndũũrĩrĩ ciothe nĩigaturanĩrwo hamwe na andũ a Ngai

1 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Ĩkagaai maũndũ ma waragania na ma ũthingu,

nĩ gũkorwo nĩngũũka o na ihenya ndĩmũhonokie.

2 Kũraathimwo nĩ mũndũ wothe

wĩkaga na akarũmia maũndũ maya:

ũhingagia wega mũthenya wa Thabatũ

akaaga kũmĩthaahia;

na ũrĩa wĩrigagĩrĩria gwĩka ũndũ o ũrĩkũ mũũru.

3 “Mũtikaanareke mũrũũrĩrĩ ũrĩa wĩnyiitithanĩĩtie na andũ a MWATHANI, oige,

‘MWATHANI nĩekũnyamũrania na andũ aake.’

Mũndũ mũrũme mũhakũre ndakaanarekwo ecookie akiugaga,

‘Niĩ ndirĩ kĩene, tondũ ndingĩhota gũciara.’

4 MWATHANI areera mũndũ ta ũcio atĩrĩ,

‘Ũngĩhingagia mĩthenya ya Thabatũ,

ũgeekaga maũndũ marĩa makenagia MWATHANI

ũkarũmagia kĩrĩĩkanĩro gĩakwa,

5 nĩngaatũma ũririkanagwo Hekaarũinĩ yakwa na gatagatĩinĩ ka andũ aakwa,

gũkĩra rĩrĩa ũngĩagĩire na ciana cia aanake na cia airĩĩtu.

Nĩngaakũheithia ngumo ĩtagaathira.’ ”

6 Andũ a ndũũrĩrĩ arĩa menyiitithanĩĩtie na andũ a MWATHANI,

nĩguo matungatagĩre na meendage MWATHANI,

mahingagia mĩthenya ya thabatũ, matekũmĩthaahia,

o na marũmagia kĩrĩĩkanĩro,

MWATHANI arameera atĩrĩ,

7 “Nĩngũmũreehe Zayuni, kĩrĩma kĩrĩa gĩakwa gĩtheru,

ndeke mũkene mũrĩ nyũmbainĩ yakwa ya kũhoera,

na nyamũkagĩre magongoona marĩa mũrĩrutagĩra kĩgongoonainĩ gĩakwa.

Nĩ gũkorwo Hekaarũ yakwa ĩrĩĩtagwo

‘Nyũmba ya kũhoerwo nĩ ndũũrĩrĩ ciothe.’ ”

8 MWATHANI Ngai, ũrĩa ũcookeetie andũ aake a Isiraeli kuuma ithaamĩrio,

aroiga atĩrĩ, “Nĩngaareehe andũ angĩ

ndĩmaturanĩre na acio ndĩkĩĩtie gũcookia.”

Ngai kũmenereria atongoria a Isiraeli

9 MWATHANI eerĩĩte ndũũrĩrĩ ng’eni

ciũke irĩ na ũũru mũingĩ o ta wa nyamũ cia gĩthaka,

itambururange andũ aake.

10 Tondũ aroiga atĩrĩ,

“Atongoria a Isiraeli arĩa maagĩrĩirwo nĩgũkaania andũ nĩ itumuumu.

Nĩ andũ matarĩ na ũũgĩ o na atĩa,

oothe no ta ngui iria itakũgaga.

Meendeete o gũkoma marootage makĩng’orotaga.

11 Nĩ ngui ngoroki itarĩ kĩndũ kĩngĩihũũnia.

Arĩithi nao matirĩ na ũũgĩ o na atĩa.

Mũndũ o mũndũ arathiĩ na njĩra yake,

ageecarĩrie indo cia kwĩguna nacio.

12 Maikaraga makĩĩranaga ‘Ũkaai tũnyue ndibei tũrĩĩo.

Rũũciũ rũgaakorwo rũrĩ rwega gũkĩra ũũmũũthĩ.’ ”

Categories
Isaia

Isaia 57

Ngai kũmenereria mĩhianano ya Aisiraeli

1 Atĩrĩĩrĩ, andũ arĩa athingu no gũthira marathira,

na gũtirĩ mũndũ ũrarũmbũyania nao.

Andũ arĩa ehokeku no gũkua marakua,

na gũtirĩ mũndũ ũramenya atĩ

andũ acio athingu nĩgũthengio marathengio thĩĩnainĩ,

2 matwarwo kũndũ kũrĩ na thaayũ.

Andũ arĩa matũũraga ũtũũro wa ũthingu,

makua matwaragwo makahuurũke.

3 Ũkaai haaha, inyuĩ maciaro ma mũtumia mũrogi,

o inyuĩ ciana cia itharia na maraaya.

4 Nũũ mũrathaaka naake?

Nũũ mũrathamĩria kanua mũkĩmũrutagĩra rũrĩmĩ?

Githĩ mũticiarĩirwo meehiainĩ na maheeniinĩ?

5 Inyuĩ mũhũũragĩra ũmaraaya

mĩgandiinĩ yanyu ĩrĩa mĩamũre na mũtĩinĩ o wothe mũruru.

Mũrutaga ciana cianyu magongoona,

mwĩ kũu ciandainĩ cia rũũĩ na ngurungainĩ cia mahiga.

6 Ningĩ muoyaga mahiga marĩa manyoroku ma kũu ciandainĩ icio,

mũkamatua ngai na mũgacithaathaiya.

Mũgacooka mũgacitwarĩra ndibei ta arĩ ihaki,

o na mũgacireehere irio cia mĩgũnda.

Mũragĩciiria atĩ nĩngenagio nĩ ũguo wothe?

7 Mũthiaga irĩmainĩ iria ndaaya,

o kũu mũkoragwo mũthiĩte kũruta magongoona maanyu,

mũgathondeka ũrĩrĩ wa gũkomania.

8 Mũigaga mĩhianano yanyu thuutha wa mĩrango ya nyũmba cianyu,

nĩ gũkorwo mwandiganĩria, mũrutaga nguo

mũkahaica ũrĩrĩ mũgakomanie,

na mũgakĩarĩrĩria mbeeca iria mũkũhe acio mũgũkoma nao.

Mũgakĩhũũra ũmaraaya o kũu

mũroreete mĩhianano ĩyo yanyu.

9 Mwĩhakaga maguta marĩa manungaga wega na ũingĩ,

mũgathiĩ gũthaathaiya ngai ĩrĩa ĩĩtagwo Moleku.

Nĩ geetha muone ngai cia gũthaathaiya

mũtũmaga andũ kũndũ kũraaya,

o na mũkamatũma nginya kwa arĩa akũu.

10 Na rĩĩrĩ, o na mwanogio nĩ kũũrũũra,

mũtiĩcookagĩra mũkoiga,

“Tũraruta wĩra wa tũhũ.”

Mwĩyonaga ta mwagĩa na hinya ũngĩ mwerũ,

na nĩkĩo mũtatiganagĩria ũhoro ũcio.

11 “Atĩrĩĩrĩ, nĩ ngai irĩkũ icio imũmakagia na mwĩtigagĩra ũguo

nĩ geetha mũũheenie, na mũndiganĩrie

na mwage gwĩciiria ũhoro wakwa o na haniini?

Hiihi mwagire kũũhe gĩtĩĩo tondũ nĩngirĩĩte ihinda iraaya?

12 Tondũ mwĩciiragia nĩmũreeka wega-rĩ,

nĩngũkiumbũrania ciĩko icio yanyu,

na ngai icio cianyu itimũteithia.

13 Rĩrĩa mũrĩkaya mũteithio-rĩ,

mũũnganio ũcio wa ngai cianyu ta nĩũrĩmũteithia!

Rũhuuho rũrĩcikuua ciothe,

rũcieherie ciothe na ihuruutana o rĩmwe.

Arĩa oothe maigaga mwĩhoko wao thĩinĩ wakwa

nĩ o makaagaya bũrũri

na maathaathayagĩrie Hekaarũinĩ yakwa.”

Ngai kwĩranĩra ũteithio na kũhonania

14 Hĩndĩ ĩyo nĩgũkaanĩrĩrwo atĩrĩ,

“Thikaai marima! Thikaai marima! Theriai njĩra.

Thengiai mĩhĩnga yothe njĩrainĩ iria andũ aakwa mekũgerera.”

15 Nĩ gũkorwo Ngai Ũrĩa Ũrĩ Igũrũ,

o we ũtũũraga tene na tene, na rĩĩtwa rĩake nĩ rĩtheru,

aroiga atĩrĩ,

“Niĩ ndũũraga igũrũ kũrĩa gũtheru

no ningĩ nĩngoragwo hamwe na andũ arĩa enyiihia na arĩa merirĩĩte,

nĩ geetha njookerie mĩoyo na ngoro ciao hinya.

16 Amu hĩndĩ ciothe ndirĩikaraga

ngĩmatetagia kana ndĩmaraakarĩire.

Ingĩĩka ũguo, mĩoyo yao na ngoro ciao iria ndoombire, no ciage hinya.

17 Nĩndaraakaririo nĩ waganu na ũkoroku wao

ngĩmaherithia na ngĩmatiganĩria.

Nao makĩũmia ciongo, magĩthiĩ

na mbere kũrũmĩrĩra mĩtugo ĩyo yao.

18 “Nĩnyoneete ũrĩa meekĩĩte,

no nĩngũmahonia.

Nĩngũmatongoria na ndĩmateithie

na nyũmĩrĩrie arĩa maramacakaĩra.

19 Nĩngũhe andũ oothe, a gũkuhĩ na a kũraaya, thaayũ!

Na nĩngũmahonia.

20 No rĩĩrĩ, andũ arĩa aaganu mahaana

o ta iria rĩrĩa rĩtahooragĩra, na rĩtangĩhoorereka,

makũmbĩ maarĩo mahũũrahũũranaga

makĩminjaga na igũrũ ndooro na gĩko.

21 Andũ arĩa aaganu mationaga thaayũ.”

Ũguo nĩguo MWATHANI oiga.

Categories
Isaia

Isaia 58

Kwĩhinga kũrĩa kwa ma

1 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Anĩrĩra mũno, na ndũgeetĩkĩre gũkĩrio!

Menyithia Isiraeli, andũ aakwa meehia maao.

2 Maathaathayagia mũthenya o mũthenya,

na makeendaga kũmenya njĩra ciakwa,

ta marĩ rũũrĩrĩ rũtũire rũrũmagĩrĩra ũthingu,

na rũtarĩ rwatiganĩria maathani ma Ngai wao.

Manjũũragia ndĩmahe matua ma kĩhooto,

na makeerahaga atĩ nĩmaathaathayagia.”

3 Andũ marooria atĩrĩ,

“Twĩimaga irio, nawe MWATHANI ũkaaga kũrũmbũiya nĩkĩ?

Twĩnyeerekagia ũkaaga kũbaara ũndũ ũcio nĩkĩ?”

Naake MWATHANI akamacookeria atĩrĩ,

“Mũthenya ũrĩa mweima irio-rĩ,

mũrũmagĩrĩra wendi wanyu,

na mũkahinyĩrĩria aruti aanyu a wĩra.

4 Mwĩimaga irio, no geetha mũtetanie na mũrũe,

na mũhũũrane na ngundi.

Kwĩima irio kwa mũthemba ũcio,

gũtigaatũma ndĩmũthikĩrĩrie mũkĩĩhooya.

5 Mũthenya ũrĩa mwehinga kũrĩa,

mwĩherithagia, mũkainamia ciongo cianyu ta nyeki hoohu.

Mũkaara nguo cia ikũnia na mũgakoma mũhuinĩ.

Kũu nĩkuo mwĩtaga kwĩhinga?

Mwĩciiragia no ngenio nĩ ũndũ ta ũcio?

6 “Kwĩhinga kũrĩa kũngenagia nĩ gũũkũ:

gũthengia mĩnyororo ya kũhinyanĩrĩria na ya kũimana kĩhooto;

kũrekereria andũ arĩa ahinyĩrĩrie,

na gũthengia mĩnyororo ya mũthemba o wothe.

7 Ningĩ nĩkũhe arĩa matarĩ, irio;

kwamũkĩra athĩĩni arĩa marongũtũka mĩciĩinĩ yanyu;

muona mũndũ ũtarĩ na nguo, mũkamũhe;

o na gũteithĩrĩria andũ aanyu.

8 “Mweka maũndũ macio,

wega wakwa ũrĩmwaragĩra o ta riũa rĩkĩratha,

na ironda cianyu irĩhonagio o na ihenya.

Ũthingu wanyu nĩguo ũrĩmũtongoragia

naguo riiri wa MWATHANI ũmũgitagĩre mĩena yothe.

9 Hĩndĩ ĩyo mũrĩhooyaga ngaigua mahooya maanyu;

mũrĩnjĩtaga na niĩ ngamwĩtĩka.

“Mũngĩniina kũhinyanĩrĩria o guothe,

mũtigane na rũthũũro rwa mĩthemba yothe,

mũtigane na mĩario yothe mĩũru,

10 ningĩ mũngĩheaga arĩa matarĩ na irio, irio,

na mũhingagĩrie arĩa marĩ na mathĩĩna, mabata maao,

ũtheri wanyu ũrĩaraga kũrĩa kũrĩ nduma,

nakĩo kĩeha kĩanyu kĩgarũrwo gĩtuĩke ta gĩkeno.

11 Ningĩ nĩndĩmũtongoragia hĩndĩ ciothe,

ndĩmũhingagĩrie mabata maanyu hĩndĩ ya thĩĩna,

na ndĩmũigage mũrĩ na hinya na ũgima mwega.

Mũrĩhaanaga o ta mũgũnda ũitagĩrĩrio maaĩ

na ta gĩthima kĩa maaĩ kĩrĩa gĩtahũaga rĩ kana rĩ.

12 Andũ aanyu nĩmagaaka rĩngĩ nyũmba iria ciamomoreetwo tene,

maciake rĩngĩ mĩthingiinĩ ĩrĩa mĩkũrũ.

Inyuĩ na inyuĩ mũgeetagwo

andũ arĩa maakaga rĩngĩ thingo iria ciamomoreetwo,

na nyũmba iria ciaharaganĩĩtio.”

Gũtugwo nĩ ũndũ wa kũhingia Thabatũ

13 MWATHANI aroiga atĩrĩ,

“Ũngĩhingagia mũthenya wa Thabatũ, o ũcio mwamũre,

ũngĩaga kũrũmĩrĩra maũndũ ma gwĩkenia wee mwene,

ũngĩtuaga Thabatũ nĩ mũthenya wa gũkena na wa kũheeo gĩtĩĩo,

ũngĩheaga mũthenya ũcio mwamũre gĩtĩĩo,

ũngĩaga gũthiĩ gũcangacanga

ũngĩaga gũcaragia o maũndũ ma gwĩkenia,

na ũngĩaga kwaragia ndeereti cia tũhũ,

14 hĩndĩ ĩyo nĩũrĩgĩagĩra na ũkeni ũrĩa heaga arĩa mandungatagĩra,

nĩndĩrĩgũtũũgagĩria thĩinĩ wa thĩ,

na nĩndĩrekaga ũkenagĩre bũrũri ũrĩa ndagaĩire thooguo Jakubu.

Nĩ niĩ MWATHANI ndoiga ũguo.”

Categories
Isaia

Isaia 59

Mũnabii kũmenereria meehia ma andũ

1 Atĩrĩĩrĩ, tigaai gwĩciiria:

atĩ MWATHANI ndarĩ na hinya o na haniini wa kũmũhonokia,

kana atĩ ahingĩĩte matũ ũguo atĩ ndangĩhota kũigua mwamũkaĩra!

2 No rĩĩrĩ, mahĩtia maanyu nĩ mo meekĩrĩĩte mũhaka

gatagatĩ kaanyu na Ngai wanyu.

Meehia maanyu nĩ mo matũmĩĩte Ngai amwĩhithe,

akaaga kũmũigua mwamũhooya.

3 Nĩ gũkorwo mooko maanyu nĩmaitithĩĩtie thakame nyingĩ,

ciara cianyu ikagera ngero nyingĩ,

tũnua twanyu tũkaaria maheeni maingĩ,

na nĩmĩ cianyu nacio ikaaria waganu mũingĩ.

4 Mwatwarana igootiinĩ mũtithitanganagĩra maũndũ na kĩhooto,

ningĩ gũtirĩ wĩyaragĩrĩria arũmĩrĩire ũthingu.

Mwĩhokaga mĩgambo ĩtarĩ kĩene na mũkaaria maheeni,

gũgakĩonekaga mathĩĩna na maũũru maingĩ.

5 Mũgakĩhaana o ta mũkomereirie matumbĩ ma nyoka cia thumu,

kana andũ maroogotha ndigi cia rũrenda rwa mbũmbũĩ.

Mũndũ angĩrĩa itumbĩ rĩmwe, no gũkua angĩkua,

itumbĩ rĩu rĩngĩkomererio rĩtũrwo, riumaga o nyoka ya thumu.

6 Ta ũrĩa ndigi cia rũrenda rwa mbũmbũĩ

itangĩhota gũthondeka nguo cia kwĩhumbĩra,

no taguo mũtangĩhota kwĩhumbĩra na ikĩro cianyu,

tondũ ciĩko cianyu no cia waganu mũtheri.

7 Mũhanyũkagĩra gwĩka ũũru,

mũkehĩkahĩka kũũraga andũ arĩa matarĩ na mahĩtia.

Mũhiũhaga gwĩciiria o kũgera ngero,

na kũrĩa mwagerera mũgatiga

mwananga na mwatharia.

8 Mũtirũmbũyanagia na maũndũ ma thaayũ,

o na kana mũkarũmĩrĩra njĩra cia waragania.

Ningĩ mũrũmagĩrĩra njĩra cia ungumania,

na gũtirĩ mũndũ wĩiguaga arĩ na thaayũ acigerera.

Mũingĩ wothe kuumbũra meehia maguo

9 Atĩrĩĩrĩ, tũtĩrũmagĩrĩra njĩra cia waragania,

na tũtirũmagia ũhoro wa ũthingu.

Nĩkĩo twĩhokaga ũtheri, no tũkeyona o ndumainĩ,

twendaga gũthiĩra ũtheriinĩ, no tũthiagĩra o ndumainĩ.

10 Tũthiaga tũkĩhambahambataga ta itumuumu,

tũgagĩthiĩ tũkĩhĩngagwo mũthenya barigici o ta arĩ ũtukũ.

O na kana ta andũ marathiĩra kũndũ kũrĩ nduma o ta ya kwa arĩa akuũ.

11 Tũthiaga tũceemeete o ta nduba,

ithuĩ oothe tũcaayaga o ta ndutuura.

Twetagĩrĩra tuone waragania, no tũtiwonaga,

twetagĩrĩra ũhonokio, naguo ũgatwĩtheema.

12 MWATHANI, nĩtũkwĩhĩirie mũno,

mawĩhia maitũ nĩmaratũthitanga na nĩtũmooĩ moothe.

13 Nĩtũkũremeete na tũgagũkaana,

tũgagũtiganĩria na tũkaaga gũgwathĩkĩra.

Twaragia o ũhoro wa kũhinyanĩrĩria na gũũkanĩrĩra,

ngoro ciitũ igataranagia o ũhoro wa maheeni.

14 Nĩ ũndũ ũcio waragania nĩũthengeetio,

naguo ũthingu ũgagĩikara o haraaya.

Tũcĩrainĩ tuothe ũhoro wa ma nĩkũrangĩrĩrio ũrarangĩrĩrio,

na kĩhooto gĩtingĩonerwo handũ kuo.

15 Ũhoro wa ma wagĩĩte na njĩra nene ũguo atĩ

mũndũ wothe ũteekaga ũũru nĩkũherithio aherithagio.

MWATHANI kũhaarĩria kũhonokia andũ aake

MWATHANI nĩoneete ũguo wothe,

na nĩaraakarĩĩte tondũ gũtirĩ na waragania o na haniini,

16 Nĩamakĩĩte nĩkuona atĩ

gũtirĩ mũndũ wa gũteithĩrĩria andũ arĩa ahatĩrĩrie.

Nĩ ũndũ ũcio egũtũmĩra ũhoti wake,

amahonokie na amahe ũhootani.

17 Akwĩhumba ũthingu ta arĩ gako ga kwĩgitĩra gĩthũri,

egwĩkĩra ũhootani mũtwe ta arĩ ngobia,

akĩĩhumbe wendi mũnene wa gũthondeka maũndũ wega,

na wa kũherithia na kũrĩhanĩria maũũru marĩa andũ meekĩĩtwo.

18 Ekũrĩha mũndũ o mũndũ kũringana na ikĩro ciake,

thũ ciake, o na iria irĩ bũrũri wa kũraaya, aciherithie araakarĩĩte.

19 Kuuma mwena wa irathĩro kinya wa ithũĩro,

gũtirĩ ũtakaahe rĩĩtwa na riiri wake gĩtĩĩo.

Naake agooka o ta rũũĩ rũraikania nĩ kũiyũra,

na o ta kĩhuuhũkanio kĩa rũhuuho.

20 MWATHANI arakĩĩra andũ aake atĩrĩ, “Nĩngũũka Jerusalemu ndĩmũgitĩre, na ndĩmũhonokie inyuothe mũtiganĩirie meehia maanyu.

21 Njooke thondeke kĩrĩĩkanĩro na inyuĩ ta ũũ: ndĩmũhe hinya wakwa na mataaro maakwa mũtũũre nacio aagu na aagu. Inyuĩ na inyuĩ kuuma rĩu mũtũũre mũnjathĩkagĩra na mũrutaga ciana cianyu kũnjathĩkagĩra hingo ciothe.”