Category: Esiteri wa

Gũtaarĩria

Ibuku rĩa Esiteri rĩraheana ũhoro wa ũrĩa Ngai aahonokirie rũũrĩrĩ rwake na njĩra ya mũtumia o ta Ibuku rĩa Judithi.

Ayahudi maathaamĩirio Perisia magĩthiĩ gũtũũra kuo. Hamani, Mũperisia mũũru na wĩ na ũhoti wothe agatua atĩ nĩekũmaniina biũ. Hĩndĩ o ĩyo Esiteri, mũirĩĩtu Mũyahudi agatuĩka kwini, agataarwo nĩ maamawe Moridekai, na akahonokia Ayahudi. Ũhoro ũkagarũrũka Hamani agaitwo, naake Moridekai agatuuo mũnene handũ haake. Ayahudi makeerĩhĩria, makooraga thũ ciao. Nĩ ũndũ wa gũkũngũĩra ũhootani ũcio wao makaambĩrĩria Thigũkũ ya “Purimu,” na makaiguanĩra atĩ nĩmarĩmĩkũngũagĩra mwaka o mwaka kuuma hĩndĩ ĩyo.

Ibuku rĩa Esiteri nĩ maita meerĩ: rĩmwe ikuhĩ mũno rĩrĩa rĩrĩ thĩinĩ wa rũthiomi rwa Kĩhibirania, na rĩngĩ iraiharaihu na rũthiomi rwa Kĩngiriki. Rĩa rũthiomi rwa Kĩngiriki rĩrĩ na icunjĩ itarĩ ho thĩinĩ wa rĩa rũthiomi rwa Kĩhibirania. Nacio icunjĩ icio ciandĩkĩĩtwo na ndemwa ihaana ta ikomeete haniini (italics) na nĩcio ici:

(1) Kĩrooto kĩa Moridekai na gũtaũrwo gwakĩo 1.1-17; 10.1-10

(2) Mawatho meerĩ ma mũthamaki Ahasuerusu 3.1-7; 8.1-24

(3) Ihooya rĩa Moridekai na Esiteri 4.1-30

(4) Esiteri gũthiĩ kwa mũthamaki Ahasuerusu 4.1-15

Icunjĩ icio itarĩ ho thĩinĩ wa rũthiomi rwa Kĩhibirania no nĩnyongerere rũthiomiinĩ rwa Kĩngiriki, irĩ na ũndini mũingĩ mũno.

Ibuku rĩrĩ rĩa Esiteri o na rĩtekũgweta rĩĩtwa rĩa Ngai rĩratũruta atĩ Ngai na ũtugi wake akoragwo hamwe na ithuĩ, na agatongoragia ũndũ o wothe.

Maũndũ marĩa marĩ ibukuinĩ rĩĩrĩ

Esiteri gũtuĩka kwini 1.1–2.23

Mũbango wa Hamani wa kũniina Ayahudi 3.1–5.14

Hamani kũũragwo 6.1–7.10

Ayahudi kũhoota thũ ciao 8.1–10.3l

Koohoro koongereirwo

Kĩrooto kĩa Moridekai kĩa magegania

1 Moridekai, Mũyahudi wa kuuma mũhĩrĩga wa Benjamini, nĩatwarirwo ithaamĩrio me hamwe na mũthamaki Jehoiakini wa Juda rĩrĩa mũthamaki Nebukadinezaru wa Babiloni aanyiitire Jerusalemu.

2 Moridekai aarĩ mũrũ wa Jairũ, na aarĩ wa rũciaro rwa Shimei mũrũ wa Kishi. Hĩndĩ ĩyo aatũũraga itũũra inene rĩa Perisia rĩĩtagwo Susa, kũrĩa aarĩ mũndũ wa bata mũciĩinĩ wa mũthamaki ũrĩa warĩ igweta wetagwo Ahasuerusu.

3 Mũthenyainĩ wa mbere wa mweri wa Nisani, mwakainĩ wa keerĩ wa wathani wa Ahasuerusu, Moridekai nĩarootire kĩrooto.

4 Aarootire kũgĩĩte na inegene, kĩhĩngĩĩcano, marurumĩ manene, gĩthingithia, na gĩthĩĩna kĩnene thĩinĩ wa thĩ.

5 Nĩgwacookire gũgĩũka ndamaathia igĩrĩ nene, ciĩhaarĩirie kũrũa cio nyene.

6 Nĩciararamaga mũno, na ndũũrĩrĩ ciothe ikĩĩhaarĩria kũrũa na rũruka rwa andũ arĩa athingu a Ngai.

7 Mũthenya ũcio warĩ wa nduma, mũcaayo, mathĩĩna, kĩeha, gũthũũkangio na wa kũniinwo gwa thĩ yothe.

8 Nao andũ oothe athingu a Ngai nĩmaathĩĩnĩkire, magetigagĩra maũndũ marĩa maakuhĩrĩirie kũhinga, na nĩmaakĩĩhaarĩirie gũkua.

9 No magĩkaĩra Ngai amateithie, na ihooya rĩao rĩgĩcookio na ũndũ wa rũũĩ rũrĩa rwathereraga kuuma gathimainĩ kaniini.

10 Nĩgwakĩire, na riũa rĩkĩratha, na andũ arĩa enyiihia magĩtũũgĩrio na makĩananga thũ ciao iria cietĩĩaga.

11 Kĩrootoinĩ gĩĩkĩ Moridekai nĩonire ũrĩa Ngai ehaarĩirie gwĩka, na ookĩra kĩrooto kĩu, kĩarĩ o meciiriainĩ maake, na mũthenya wothe nĩageririe gwĩciiria amenye ũrĩa kĩendaga kuuga.

Moridekai kũhonokia mũthamaki ndakooragwo

12 Na rĩĩrĩ, Moridekai nĩkũhuurũka aahuurũkĩĩte kũu nja ya nyũmba ya mũthamaki harĩa Gabatha na Thaara, andũ eerĩ ahakũre a mũthamaki marangagĩra.

13 Nĩaiguire makĩaria, akĩmenya atĩ maarĩ na mũbango wa kũũraga mũthamaki Ahasuerusu. Moridekai nĩerire mũthamaki ũhoro wa mũbango ũcio wa andũ acio eerĩ ahakũre.

14 Mũthamaki agĩgĩciirithia andũ acio eerĩ ahakũre, na rĩrĩa moimbũrire makiumagario magĩthiĩ makĩũragwo.

15 Mũthamaki nĩandĩkithirie maũndũ macio harĩa haandĩkagwo maũndũ ma bata ma bũrũri, na o naake Moridekai no aandĩkire ũhoro wamo.

16 Mũthamaki nĩathanire atĩ Moridekai arutage wĩra gwake mũciĩ na akĩmũhe iheeo nyingĩ tondũ wa maũndũ macio.

17 No rĩĩrĩ, Hamani mũrũ wa Hamedatha, ũrĩa Mũbougea waheetwo gĩtĩĩo mũno nĩ mũthamaki, nĩacaririe mweke wa gwĩka Moridekai hamwe na andũ aao ũũru tondũ Moridekai nĩ we watũmĩĩte andũ acio eerĩ ahakũre mooragwo.

Kwini Vashiti kũregana na watho wa mũthamaki

18-19 Maũndũ maya meekĩkire hĩndĩ ya mũthamaki Ahasuerusu, ũrĩa wathaga ng’ongo igana na mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja, kuuma bũrũri wa India nginya bũrũri wa Ethiopia, na mũciĩ wake ũrĩa mũnene warĩ Susa itũũra rĩrĩa inene rĩa bũrũri wa Perisia.

20 Mwakainĩ wa gatatũ wa wathani wake, mũthamaki nĩarugithĩirie amũtaari oothe, anene oothe a Perisia na Media, na anene oothe a mabũrũri mwanya mwanya iruga.

21 Handũinĩ ha mĩeri ĩtandatũ nĩonanirie ũtonga wa ũthamaki wake na njĩra ya hinya mũno na ũkũngũĩri wa goro.

22 Thuutha wa iruga rĩu mũthamaki nĩathondekeire andũ a ndũũrĩrĩ ingĩ iruga arĩa maarĩ kũu mũciĩ mũnene. Iruga rĩu rĩaniinire kiumia kĩmwe, na rĩarĩ nja ya nyũmba ya mũthamaki,

23 kũrĩa kwagemeetio na mbathiya cia gataani na cia mbamba, icunjuurĩĩtio na ndigi cia gataani cia babũ, ciohereirwo mĩgambainĩ ya betha na thahabu ĩrĩa yanyiitithanĩĩtio na itugĩ cia mahiga ma goro na cia mahiga maya mangĩ. Itĩ cia gwĩtiirania iria ciathondekeetwo na thahabu na betha ciaigĩĩtwo kũu nja kwa mũthamaki, kũrĩa kwarĩĩtwo mahiga maingĩ ma rangi wa ngirini na mwerũ, na tũhiga twa goro. Itĩ icio cia mwĩtiiranio nĩciohanĩĩtio na tũcunjĩ twa ndigi njega mũno irĩ na magemio maingĩ, na mĩthiainĩ tuohereirwo mahũa mathaka.

24 Nacio ikombe ciarĩ cia betha na thahabu na nĩkwarĩ kĩmwe gĩathondekeetwo na tũhiga twa goro twa thogora wa makĩria ma tani ngiri ikũmi (10,000) cia betha, na kĩaigĩĩtwo handũ kĩrĩ gĩa kwĩrorerwo. Nĩkwarĩ na ndibei nyingĩ na njega yoimaga kũrĩa ya mũthamaki yoimaga,

25 na andũ matiathimagĩrwo. Mũthamaki nĩathĩĩte ndungata ciake atĩ we na ageni aake maheeo gĩa kũnyua o ta ũrĩa mangĩeyendeire.

26 Nakuo kũu thĩinĩ wa nyũmba ya mũthamaki, kwini Vashiti nĩarĩ na iruga aaheaga atumia.

27 Na mũthenya wa mũgwanja wa iruga rĩake, mũthamaki nĩaiguire akeneete na kwoguo agĩĩta arũme mũgwanja ahakũre arĩa maarĩ ndungata ciake; nĩcio Hamani, Bazani, Thaara, Boraze, Zatholete, Abataza, na Tharaba.

28 Nĩamaathire mathiĩ mareehe kwini nĩ geetha amũigĩrĩre thũmbĩ ya ũnene mũtwe na akĩmuonanie kũrĩ anene na ageni aake, amu aarĩ mũtumia mũthaka.

29 No rĩĩrĩ, Vashiti akĩrega gwathĩka akĩaga gũtwarana na ndungata icio. Ũndũ ũcio nĩwaconorire mũthamaki na ũgĩtũma araakare.

30 Nĩerire amũtaari ũrĩa Vashiti aacookeetie, na akĩmooria mamũhe rĩciiria rĩa ũrĩa angĩĩka kũringana na watho.

31-32 Atatũ aao, arĩa maakuhĩrĩirie mũthamaki mũno, na arĩa maarĩ na wabici iria cia bata mũno magĩũka makĩmwĩra ũrĩa watho uugĩĩte ũhoroinĩ ũcio. Na makĩmwĩra ũrĩa kwini Vashiti aagĩrĩirwo gwĩkwo nĩkwaga gwathĩkĩra watho ũrĩa aathĩĩtwo na ũndũ wa ndungata cia mũthamaki. Nao acio nĩ Arikesa, Sarisatha, na Malesearu nao maarĩ anene a Perisia na Media.

33 Mũthamaki nĩacookire akĩĩra anene a gwake o na aathani a Media na Perisia ũrĩa kwini aagĩĩte kũmwathĩkĩra. Na nĩ ũndũ ũcio, Mukaeusi, akĩĩra mũthamaki o hamwe na andũ arĩa maarĩ hau atĩrĩ; “Vashiti ũcio kwini to mũthamaki we wiki arumĩĩte no atũrumĩĩte tũrĩ ithuothe.

34-35 Rĩrĩa atumia aitũ marĩigua ũrĩa kwini eekĩĩte nĩmarĩgĩa na ũũmĩrĩru wa kwaga gwathĩkĩra athuuri aao, na makĩage kũmahe gĩtĩĩo o ta ũguo Vashiti aagĩĩte kũhe mũthamaki gĩtĩĩo.

36 Mũnene angĩkorwo nĩũkuona kwagĩrĩire, ruta watho atĩ Vashiti ndakaanooke rĩngĩ mbere ya mũthamaki. Watho ũcio reke wandĩkwo mawathoinĩ ma Media na Perisia. Naho handũ ha kwini ũhanengere mũtumia ũngĩ mwega. Gũtirĩ ũndũ ũngĩ kũngĩĩkwo.

37 Watho ũcio waku rĩrĩa ũrĩmenyithanio kũrĩa guothe wathanaga, hĩndĩ ĩyo mũtumia o wothe nĩarĩheaga mũthuuriwe, e gĩtonga kana e mũthĩĩni, gĩtĩĩo kĩrĩa kĩmũagĩrĩire.”

38 Mũthamaki na atongoria aake nĩmaakenirio nĩ rĩciiria rĩu na mũthamaki agĩĩka ũguo Mukaeusi aamũtaarĩĩte.

39 Mũthamaki nĩagĩtũmire ndũmĩrĩri bũrũri wothe ũrĩa aathanaga o rũgongo na rũthiomi rwaguo akiuga atĩ mũthuuri o wothe no mũhaka aheagwo gĩtĩĩo gwake mũciĩ.

Esiteri gũtuĩka kwini

1 Thuutha wa maũndũ macio, maraakara ma mũthamaki magĩthira. O na gũtuĩka ndacookire kũgweta Vashiti, no nĩeciiragia ũrĩa aamũtuĩrĩire.

2 Nĩ ũndũ ũcio, amũtaari amwe makĩmũtaara atĩrĩ, “Kaĩ ũtangĩcaria airĩĩtu thingi athaka na me na mĩtugo mĩega?

3 No ũthuure anene ng’ongo ciothe cia bũrũri ũyũ wathaga ũmeere atĩ mareehe airĩĩtu oothe eethĩ, athaka na thingi gũũkũ Susa mamaige kũrĩa atumia maikaraga. Mamaneane kũrĩ Hegai mũndũ mũrũme ũrĩa mũhakũre ũroraga atumia a mũthamaki amarorage, na uuge maheeo indo cia gwĩthakaria na kĩndũ o gĩothe kĩngĩ mangĩbatario nĩkĩo.

4 Thuutha wa ũguo wĩthuurĩre mũirĩĩtu ũrĩa ũkwenda ũmũtue kwini handũinĩ ha Vashiti.”

Mũthamaki akĩona atĩ ũcio nĩũtaari mwega, na nĩ ũndũ ũcio akĩũrũmĩrĩra.

5 Kũu thĩinĩ wa Susa nĩ gwatũũraga Mũyahudi wetagwo Moridekai mũrũ wa Jairũ, na aarĩ wa mũhĩrĩga wa Benjamini na aarĩ wa rũciaro rwa Shimei mũrũ wa Kishi.

6 Aarĩ ũmwe wa andũ arĩa maatahĩĩtwo kuuma Jerusalemu nĩ mũthamaki Nebukadinezaru wa Babiloni.

7 Moridekai nĩ we warĩ mũreri wa Esiteri, ũrĩa warĩ mwarĩ wa maamawe Aminadabu. Esiteri aarĩ mũirĩĩtu mũthaka mũno, na thuutha wa gĩkuũ kĩa aciari aake, Moridekai nĩ we wamũrerire o nginya akĩgimara.

8 Mũthamaki arĩĩkia kũheana watho ũcio mwerũ, airĩĩtu aingĩ nĩmaareehirwo Susa na Esiteri aarĩ ũmwe wao. O naake nĩaigirwo kwa mũthamaki aroragwo nĩ Hegai ũrĩa waroraga nyũmba ya atumia a mũthamaki.

9 Hegai nĩendire Esiteri na akĩmwĩka maũndũ moothe meega. Ndagĩteire mahinda ataambĩrĩirie kũmũrutĩra wĩra wa kũmũthakaria na kũmũhe irio iria ciagĩrĩire. Hegai nĩathuurire airĩĩtu mũgwanja kuuma mũciĩ kwa mũthamaki a gũtungatĩra Esiteri, na nĩekaga Esiteri hamwe na ndungata ciake wega.

10 Atĩrĩĩrĩ, Esiteri nĩataarĩĩtwo nĩ Moridekai atĩ ndakahithũrie aarĩ Mũyahudi, na agĩgĩikara atahithũrĩĩtie atĩ hitho ĩyo.

11 O mũthenya o mũthenya Moridekai aahĩtũkagĩra nja ya kũrĩa atumia a mũthamaki maikaraga, agacũũthĩrĩria amenye ũrĩa Esiteri egwĩkwo.

12 Gũthakario kũrĩa kwagĩrĩire kwa atumia eethĩ kwaniinaga mwaka ũmwe: mĩeri ĩtandatũ maamotoragwo na maguta ma manemane, nayo mĩeri ĩyo ĩngĩ ĩtandatũ magathakario na maguta na indo cia kũmathakaria.

13 Thuutha wa ũguo o mũirĩĩtu aanengagĩrwo mũndũ ũrĩa wathuurĩĩtwo wa kũmũtongoria kuuma nyũmba ya atumia a mũthamaki nginya kwa mũthamaki mũciĩ, na agagĩtwarĩrwo mũthamaki.

14 Mũirĩĩtu aathiaga kwa mũthamaki hwaĩinĩ, na mũthenya ũyũ ũngĩ rũũciinĩ agatwarwo nyũmba ĩngĩ ya atumia a mũthamaki akaroragwo nĩ Hegai, mũndũ mũrũme ũrĩa warĩ mũhakũre waroraga arĩa maarĩ atumia a mũthamaki. Na rĩĩrĩ, mũirĩĩtu ndangĩathiire kũrĩ mũthamaki rĩngĩ tiga no mũthamaki oigire rĩĩtwa rĩake, naake mũirĩĩtu akĩreehwo.

15 Rĩrĩa ihinda rĩa Esiteri mwarĩ wa Aminadabu, ũrĩa warĩ maamawe wa Moridekai, rĩa gũthiĩ kũrĩ mũthamaki rĩakinyire, we eekĩĩte ũrĩa wothe aataarĩĩtwo nĩ Hegai na mũndũ o wothe wamuonaga nĩamwĩriragĩria.

16 Kwoguo nĩagĩtwarirwo gwa Ahasuerusu mweriinĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ, mwakainĩ wa mũgwanja wa ũthamaki wake, nĩguo mweri wa Adari.

17 Mũthamaki nĩendire Esiteri amu nĩamũkenirie gũkĩra acio angĩ oothe, na nĩakĩmwĩkĩrire thũmbĩ ya ũnene mũtwe.

18 Mũthamaki nĩacookire akĩhe amũtaari na atongoria a gwake iruga kiumia kĩmwe gĩa gũkũngũĩra kũhikania gwake. Na ningĩ akĩnyiihanyiihia iruta rĩa igooti kũrĩa guothe aathanaga.

Moridekai kũhonokia mũthamaki ndakooragwo

19 Hĩndĩ ĩyo Moridekai nĩaheetwo gĩtĩ kĩnene kĩa wathani.

20 Naake Esiteri ndakoreetwo amenyithanĩĩtie atĩ nĩ Mũyahudi, amu Moridekai nĩamwĩrĩĩte ndakeere mũndũ. Naake akĩmwathĩkĩra o ta ũrĩa amwathĩkagĩra e mũirĩĩtu mũnyiinyi rĩrĩa aamũreraga. Esiteri nĩathiire na mbere gũthaathaiya Ngai o na kũhingia uuge wa Ngai ategũtiganĩria mĩtugo yake ya Kĩyahudi.

21 Rĩrĩa mũthamaki anenehirie Moridekai akĩmũhe gĩtĩ kĩnenanene, andũ eerĩ ahakũre a mũciĩ kwa mũthamaki arĩa maarĩ anene a arangĩri a mũthamaki makĩraakara na magĩthondeka mũbango wa kũũraga mũthamaki.

22 Moridekai nĩamenyire ũhoro ũcio na akĩĩra kwini Esiteri naake akĩĩra mũthamaki ũhoro wothe wa ũrĩa kwahaarĩirio.

23 Mũthamaki agĩkiuga atĩ andũ acio eerĩ maciirithio, na eerĩ magĩitwo. Na nĩguo mũthamaki atĩĩithie Moridekai-rĩ, agĩathana atĩ ũhoro ũcio wandĩkwo harĩa maũndũ ma bũrũri maandĩkagwo nĩ geetha ũtungatĩri ũcio wa bata ũririkanagwo.

Hamani gũthondeka mũbango wa kũniina Ayahudi

1 Thuutha wa maũndũ macio, mũthamaki Ahasuerusu akĩnenehia mũndũ wetagwo Hamani mũrũ wa Hamedatha, Mũbougea na ũndũ wa kũmũtua atĩ nĩwe uumĩĩte mũthamaki thuutha ũneneinĩ.

2 Mũthamaki nĩathanĩĩte atĩ andũ oothe arĩa mamũtungatagĩra maheage Hamani gĩtĩĩo na njĩra ya kũmũinamagĩrĩra. No rĩĩrĩ, Moridekai we wiki nĩaregire kũmũinamĩrĩra.

3 Na rĩĩrĩ, ndungata icio ingĩ cia mũthamaki iria ciakoragwo kĩhingoinĩ ikĩũria Moridekai atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ gĩtũmaga wage gwathĩkĩra watho wa mũthamaki?”

4 Thuutha wa kũmũũria o mũthenya o mũthenya akĩregaga kũmathikĩrĩria-rĩ, nĩmeerire Hamani ũrĩa Moridekai aaregaga gwathĩkĩra watho wa mũthamaki amu we Moridekai nĩameerĩĩte atĩ we nĩ Mũyahudi.

5 Hamani nĩaraakarire mũno rĩrĩa aiguire atĩ, Moridekai ndangĩmũinamĩrĩra,

6 na nĩ ũndũ ũcio agĩthondeka mũbango wa kũũraga Ayahudi oothe arĩa maarĩ bũrũriinĩ wothe ũrĩa wathagwo nĩ mũthamaki Ahasuerusu.

7 Mwakainĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ wa wathani wa mũthamaki Ahasuerusu, Hamani agĩathana gũcuukwo mĩtĩ kuoneke nĩ mũthenya ũrĩkũ na mweri ũrĩkũ Ayahudi oothe makaaniinwo mũthenya ũmwe tu. Gũgĩkĩoneka atĩ mweri ikũmi na inya mweri wa Adari nĩguo wagĩrĩire.

8 Hamani agĩkĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Nĩkũrĩ rũũrĩrĩ rwa andũ me kũndũ guothe thĩinĩ wa andũ a bũrũri ũrĩa wathanaga, na mawatho maao matihaanaine na ma andũ angĩ o na arĩkũ, na matiathĩkagĩra mawatho ma mũthamaki, na kwoguo hatirĩ bata wa wee kũmakirĩrĩria.

9 Angĩkorwo wee mũthamaki nĩũkuona kwagĩrĩire athana atĩ andũ acio mooragwo. Weka ũguo niĩ nĩ ngũiga thĩinĩ wa kĩgĩĩna kĩa bũrũri tani magana matatũ ma mĩrongo ĩna (340) cia betha.”

10 Mũthamaki akĩruta gĩcũhĩ gĩake kĩara akĩnengera Hamani nĩguo ahũũre mũhũũri itua rĩu rĩũru harĩ Ayahudi.

11 Mũthamaki agĩkĩmwĩra atĩrĩ, “Wĩigĩre mbeeca icio, nao andũ a rũruka rũu wĩke nao ũrĩa ũkwenda.”

12 Kwoguo mũthenya wa ikũmi na ithatũ mweri wa mbere, Hamani agĩĩta aandĩki a mũthamaki akĩmeera ũhoro ũrĩa mekwandĩka, ũgĩcooka ũgĩtaũrwo na thiomi cia kũndũ guothe o hamwe na mĩandĩkĩre. Ũgĩcooka ũgĩtũmĩrwo atongoria na anene oothe. Ũhoro ũcio werirwo atĩ nĩ mũthamaki uugĩĩte, na ũgĩcooka ũgĩtũmwo mabũrũri moothe igana na mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja (127); kuuma India nginya Ethiopia.

13 Andũ magĩteng’era magĩtwara itua rĩu bũrũri o wothe wa kũrĩa mũthamaki aathanaga. Marũa macio maandĩkĩĩtwo watho atĩ mũthenya o ro ũmwe mweriinĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ, nĩguo mweri wa Adari, Ayahudi oothe makooragwo na indo ciao itahwo.

Itua rĩũru rĩa Ahasuerusu harĩ Ayahudi

14 Ũũ nĩguo marũa macio maandĩkĩĩtwo:

Kuuma kũrĩ mũgaathe mũthamaki Ahasuerusu; kũrĩ aathani a ng’ongo igana na mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja; kuuma India nginya Ethiopia, o na kũrĩ anene arĩa me rungu rwao, ndaandĩka atĩrĩ:

15 “Ndatuĩka mũnene wa ndũũrĩrĩ nyingĩ o na mũnene wa thĩ yothe, nĩndatuire atĩ andũ arĩa njathaga matũũre na thaayũ hingo ciothe. Ndiekire ũguo nĩ ũndũ wa mwĩtĩĩo ũneneinĩ wakwa; no nĩ tondũ hingo ciothe ndarĩ wa kĩhooto, na ndaathaga andũ arĩa njathaga na tha. Rĩu nĩnduĩte atĩ nĩngũthondeka ũhoro wa thaayũ ũcio andũ oothe meendaga, ndĩũtue wa gũtũũra nĩguo thondeke bũrũri ũthiĩ na mbere kũrĩa andũ marĩkoragwo na thaayũ magĩthiĩ kuuma mũhakainĩ ũmwe nginya ũrĩa ũngĩ.

16 “No rĩĩrĩ, ndooria andũ arĩa mandaaraga ũrĩa ũndũ ũcio ũngĩhingio, Hamani, mũndũ ũrĩa mũũgĩ mũno gatagatĩinĩ gaitũ ũhoroinĩ wa gũtua maũndũ, na nĩoĩkaine tondũ wa wendi wake mwega na kwaga kũgarũrũka, o na nĩkĩo ndamũtuire atĩ nĩ we wĩ gĩtĩ kĩrĩa gĩ thuutha wa gĩakwa bũrũriinĩ,

17 nĩaratwĩrire atĩ gatagatĩinĩ ka ndũũrĩrĩ ciothe nĩkũrĩ rũũrĩrĩ rũũru mũno. Mawatho ma andũ acio matihaanaine na ma rũũrĩrĩ rũngĩ o na rũmwe. Hingo ciothe nĩmareganaga na mawatho ma mũthamaki, nĩ ũndũ ũcio bũrũri ũmwe ũrĩa twendaga na gĩtĩĩo kũgĩa naguo ndũngĩthondekeka.

18 Nĩtũmenyeete atĩ andũ acio o oiki nĩmareganaga na andũ oothe, na marũmagĩrĩra mĩtũũrĩre ĩtoĩkaine o hamwe na mawatho, na matiendeete thirikaari iitũ na meekaga maũndũ moothe ma gũthũũkia marĩa mangĩhota nĩguo bũrũri witũ ndũkaagĩe na thaayũ.

19 “Kwoguo nĩtũtuĩte atĩ andũ arĩa mũkũgweterwo marũainĩ ma Hamani, ũrĩa arĩ we ũroraga maũndũ na nĩ we wa keerĩ wathaniinĩ, oothe makooragwo nginya atumia aao na ciana ciao. Makaaniinwo na rũhiũ rwa njora rwa thũ ciao gũtarĩ na gũcaaĩrwo kana tha mwakainĩ wa ikũmi na mũthenya wa ĩna na mweriinĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ, nĩguo wĩtagwo Adari.

20 Andũ acio matũmĩĩte tũgĩe na thĩĩna mũingĩ ihinda inene ũguo magaakua gĩkuũ kĩa ruo mũthenya ũmwe, na kuuma hĩndĩ ĩyo thirikaari iitũ ĩtũũre na thaayũ na ĩtegũthĩĩnio thuutha ũcio.”

21 Ũhoro ũrĩa wandĩkĩĩtwo marũainĩ ũgĩkĩmenyithio mũingĩ ng’ongo ciothe, na mũndũ o wothe akĩĩrwo atĩ agaakorwo ehaarĩirie mũthenya ũcio.

22 Itua rĩu nĩrĩakĩmenyithanirio itũũra inene rĩa Susa o narua, naake mũthamaki na Hamani magĩikara thĩ kũnyua makĩrĩĩo, o rĩrĩa andũ kũu Susa itũũra inene maarigĩĩtwo nĩ ũhoro ũcio.

Moridekai kũhooya Esiteri ũteithio

1 Rĩrĩa Moridekai aamenyire ũrĩa wothe gwekĩĩtwo, agĩtarũranga nguo ciake tondũ wa kĩeha. Agĩcooka agĩĩkĩra nguo ya ikũnia, na akĩĩitĩrĩria mũhu mũtwe. Agĩcooka akiumagara agĩtuĩkanĩria itũũrainĩ akĩanagĩrĩra atĩrĩ, “Andũ a rũũrĩrĩ rũtarĩ ũndũ mũũru rwĩkĩĩte nĩmekũniinwo!”

2 Akinya kĩhingoinĩ gĩa gũtoonya kwa mũthamaki agĩtithia tondũ mũndũ o wothe wĩkĩrĩĩte nguo ya ikũnia na akeehurĩria mũhu ndeetĩkĩragio gũtoonya mũciĩ kwa mũthamaki.

3 Na rĩu, ng’ongo ciothe kũrĩa itua rĩu rĩa mũthamaki rĩamenyithanirio, Ayahudi magĩcakaya maanĩrĩire, na makĩrĩra, na magĩkayũrũrũka, na magĩĩkĩra nguo cia makũnia na makĩitĩrĩria mũhu.

4 Rĩrĩa ndungata cia kwini Esiteri, cia airĩĩtu na cia arũme arĩa maarĩ ahakũre, meerire Esiteri ũrĩa Moridekai areeka, nĩatangĩkire ngoro mũno, na agĩkĩnenganĩrĩria nguo ingĩ Moridekai eekĩre arute ĩyo ya ikũnia, nowe Moridekai akĩrega gũciamũkĩra.

5-6 Esiteri agĩgĩĩta ndungata ĩmwe ya mũndũ mũrũme warĩ mũhakũre, wathuurĩĩtwo wa kũmũtungatagĩra wetagwo Hathaka akĩmwĩra athiĩ harĩ Moridekai akamenye nĩ atĩa kũrathiĩ na mbere.

7 Moridekai agĩkĩmwĩra ũrĩa wothe gwekĩkĩĩte na mbeeca iria Hamani eeranĩire atĩ nĩekũiga kĩgĩĩnainĩ kĩa bũrũri, tani magana matatũ ma mĩrongo ĩna (340) cia betha.

8 Agĩkĩnengera Hathaka marũa ma itua rĩrĩa rĩatuĩrĩirwo kũu Susa, rĩathanĩĩte atĩ Ayahudi oothe maniinwo. Moridekai akĩmwĩra atwarĩre Esiteri, nĩguo athiĩ kũrĩ mũthamaki amũthaithe na amũkaĩre aiguĩre andũ a rũũrĩrĩ rwao tha. Agĩthiĩ na mbere akĩmwĩra atĩrĩ, “Mwĩre aririkane atĩ rĩrĩa ndamũreraga atarĩ kwa mũthamaki, aarĩ mũndũ o ro ũguo. Na tondũ Hamani ũrĩa wĩ gĩtĩinĩ kĩrĩa gĩ thuutha wa kĩa mũthamaki nĩaheanĩĩte ũhoro mũũru witũ na akoiga tũũragwo, no mũhaka ahooe Mwathani na acooke ahe mũthamaki ũhoro witũ. No mũhaka atũhonokie tũtikooragwo.”

9 Hathaka agĩcooka kwĩ Esiteri akĩmwĩra ũguo.

10 Naake Esiteri akĩmwĩra athiĩ akeere Moridekai atĩrĩ,

11 “Mũndũ o na ũrĩkũ, mũndũ mũrũme kana mũtumia, angĩtoonya kanyũmba ga thĩinĩ ga kwa mũthamaki oone mũthamaki ateetĩĩtwo, mũndũ ũcio no kũũragwo. Na mũndũ o wothe wĩ bũrũriinĩ nĩoĩ ũguo. No mũthamaki atambũrũkĩirie mũndũ ũcio mũthĩĩgi wake wa thahabu noguo atangĩũragwo. Na niĩ rĩu ndĩ na mweri ũmwe mũthamaki atarĩ andũmanĩra.”

12 Rĩrĩa Hathaka eerire Moridekai ũrĩa Esiteri oiga,

13 oigire akeerwo atĩrĩ, “Esiteri, ndũkaae gwĩciiria atĩ wĩ handũ heega gũkĩra Ayahudi arĩa angĩ oothe me bũrũriinĩ.

14 Wona waga kwaria ihindainĩ rĩĩrĩ, ũteithio nĩũkuuma mĩena ĩngĩ Ayahudi mahonokio, no we nĩũgũkua, na andũ a nyũmba ya thooguo mathire. Ningĩ-rĩ, nũũ ũũĩ atĩ kana hiihi ndwatuirwo kwini nĩ ũndũ wa ihinda ta rĩĩrĩ?”

15 Esiteri nĩatũmanĩire Moridekai akeerwo atĩrĩ,

16 “Thiĩ ũcookanĩrĩrie Ayahudi oothe arĩa me Susa hamwe mwĩhinge na mũũhoere. Mũtikaae kũrĩa kana kũnyua kĩndũ o na kĩ mĩthenya ĩtatũ na mootukũ matatũ. O na niĩ hamwe na airĩĩtu arĩa maandungatagĩra noguo tũgwĩka. Thuutha wa ũguo nĩngaathiĩ kwĩ mũthamaki o na angĩkorwo watho ndwĩtĩkĩrĩĩtie. Angĩkorwo ndĩ wa gũkua, nĩngaagĩkua.”

17 Moridekai agĩthiĩ agĩĩka ũrĩa wothe Esiteri aamwĩrĩĩte ageeke.

Ihooya rĩa Moridekai

18 Moridekai nĩacookire akĩhooya Mwathani, akĩgwetaga ciĩko ciothe iria Mwathani eekĩĩte mbere ta ũũ:

19 “Ũũi! Ũũi! Mwathani, nĩwe Mwathani na mũthamaki ũrĩa wathaga indo ciothe. Thĩ yothe ĩ-mookoinĩ maaku, na gũtirĩ mũndũ ũngĩgũkararia ũngĩenda kũhonokia Aisiraeli.

20-21 Amu wee nĩ we wombire igũrũ na thĩ na indo ciothe irĩ thĩ. Wee nĩ we Mwathani wa indo ciothe na gũtirĩ o na ũmwe ũngĩgwĩtiiria.

22-23 Wee nĩũũĩ maũndũ moothe. Mwathani, nĩũũĩ atĩ ndiaregire kũinamĩrĩra Hamani ũcio mwĩtĩi tondũ wa kwĩyamũrania na andũ kana tondũ wa mwĩtĩĩo, kana tondũ wa kwenda ngaathwo nĩ andũ. Amu nĩingĩreerirĩria kũmũmumunya nyaarĩrĩ cia magũrũ maake nĩguo honokie Aisiraeli.

24 No niĩ ndeekire ũguo nĩguo ndigeekĩre ũgooci wa mũndũ mbere ya ũgooci wa Ngai, na ndikainamĩrĩra ũngĩ tiga wee wiki Mwathani wakwa, na ndiekaga ũguo na mwĩtĩĩo.

25 “Na rĩu Mwathani Ngai na mũthamaki, o wee Ngai wa Aburahamu, gitĩra andũ aaku. Tũgitĩre amu maitho ma thũ ciitũ nĩ ithuĩ maroreete matwanange. Marenda kũniina andũ arĩa wee wethuurĩire kuuma o kĩambĩrĩria.

26 Ndũkaarekererie igai rĩaku rĩrĩa wee wahonokirie kuuma bũrũri wa Misiri.

27 Igua ihooya rĩakwa ũiguĩre andũ aaku arĩa wethuurĩire tha. Reke kĩeha giitũ gĩtuĩke gĩkeno nĩguo tũtũũre na tũgoocage rĩĩtwa rĩaku. Ũũi! Mwathani! Ndũkaaniine tũnua twa arĩa makũgoocaga.”

28 Nao Aisiraeli makĩhooya maanĩrĩire magwatĩirie, amu nĩmoonaga gĩkuũ gĩgĩũka.

Ihooya rĩa Esiteri

29-31 Naake kwini Esiteri akĩhũgũka na kũrĩ Mwathani arĩ na ruo rũingĩ. Akĩruta nguo ciake cia riiri agĩkĩra nguo cia kĩeha na cia macakaya. Na handũ ha kwĩhaka maguta ma goro manungi wega akĩĩitĩrĩria mũhu na gĩcoro mũtwe. Nĩageririe o ũrĩa angĩhota kwagithia mwĩrĩ wake riiri, na njuĩrĩ yake ĩrĩa amenyagĩrĩra mũno akĩaga kũmĩcanũra kana kũmĩoha, akĩmĩrekereria ĩcunjuure.

32 Agĩcooka akĩhooya Mwathani Ngai wa Isiraeli atĩrĩ, “Ũũi! Ũũi! Mwathani wakwa, o we mũthamaki witũ, Wee wiki no we Ngai. Niĩ ndĩ wiki na ndirĩ ũngĩ ũngĩndeithia tiga wee. Ndakũhooya ndeithia, amu ndĩ na ũgwati nguuĩĩte.

33 Kuuma rĩrĩa ndaciarirwo, ndũire njiguaga kuuma kũrĩ andũ a rũũrĩrĩ rwakwa, atĩ wee Mwathani nĩwathuurire Aisiraeli kuuma kũrĩ ndũũrĩrĩ ciothe. Ningĩ ũgĩthuura maithe maitũ kuuma kũrĩ aciari aao, ũkĩmeerĩra igai rĩa tene na tene, na nĩwamahingĩirie ũguo wothe wameerĩire.

34-35 “Ithuĩ nĩtwakũhĩtĩirie na ũgĩtũnengerana kũrĩ thũ ciitũ tondũ wa gũthaathaiya ngai ciao cia mĩhianano. Ũũi! Wee Mwathani ndũhĩtĩĩtie. No rĩĩrĩ, thũ ciitũ itiraigua ciiganĩire nĩĩgũtuona twĩ ngombo, nĩmehĩtĩĩte makerĩra ngai ciao atĩ

36-37 nĩmekũniina andũ arĩa makũgoocaga, na maniine wathani waku, na maniine biũ riiri wa nyũmba yaku o na kĩgongoona.

38 Marenda andũ a thĩ mathaathayagie ngai cia mĩhianano, na matũũre metigĩrĩĩte mũthamaki na nĩ mũndũ ũgaakua.

39 “Ũũi! Mwathani, ndũkaanengere hinya waku kĩndũ gĩtarĩ muoyo, na ndũkaareke matũthekerere atĩ nĩtũhooteetwo. Handũ ha ũguo reke mĩbango yao ĩmacookerere, na mũndũ ũrĩa wambĩrĩirie gũtũũkĩrĩra ũmũtue atĩ nĩ we kĩonereria.

40 “Ũũi! Mwathani, tũririkane. Ũka kũrĩ ithuĩ ihindainĩ rĩĩrĩ rĩa mathĩĩna. Ũũi! Mũthamaki wa ngai ciothe, o wee wathaga maahinya moothe ma thĩ, he ũũmĩrĩru. Ndathiĩ kwaria na Ahasuerusu mũrũũthi ũcio-rĩ, he ciugo iria ciagĩrĩire.

41 Na ũgarũre ngoro yake ĩmene mũndũ ũcio thũ iitũ nĩ geetha aniinwo o hamwe na arĩa maiguithanagia naake. Ũũi! Mwathani, ũka ũtũhonokie, na ũndeithie niĩ itarĩ na mũteithia ũngĩ tiga o wee wiki.

42 “Wee nĩũũĩ maũndũ moothe.

43 Nĩũũĩ atĩ nĩthũire gĩtĩĩo kĩrĩa heagwo nĩ andũ aya a ndũũrĩrĩ, o na nĩthũire mũno gwĩciiria ũhoro wa gũkoma na andũ aya aaganu na matarĩ aruu.

44 Wee nĩũũĩ atĩ ndiĩkaga ũrĩa ndĩrenda. Nĩthũire thũmbĩ ĩrĩa njĩkagĩra mũtwe ta kwini mĩthenya ĩrĩa mĩnene. Thũmbĩ ĩyo ndĩmĩthũire o ta gĩtangari, na ndimĩĩkagĩra rĩngĩ tiga o rĩrĩa njagĩrĩirwo.

45 Niĩ ndungata yaku ndirĩ ndarĩĩra meethainĩ ya Hamani o na ndirĩ ndahe mũthamaki gĩtĩĩo na ũndũ wa gũthiĩ marugainĩ maake kana nganyua ndibei ĩrĩa ĩrutĩirwo ngai ciake.

46 Kuuma rĩrĩa ndareehirwo gũũkũ niĩ ndungata yaku, gĩkeno kĩrĩa ndĩ ndakorwo nakĩo no gĩa gũgũthaathaiya wee Mwathani Ngai wa Aburahamu.

47 “Ũũi! Ngai Wee Mwene Hinya Wothe, thikĩrĩria mahooya ma andũ aaku, na ũtũhonokie kuuma kũrĩ andũ aya eeki naaĩ, na ũnjehereirie guoya wakwa.”

Esiteri gũthiĩ kwĩ mũthamaki

1-4 Mũthenya wa gatatũ arĩĩkia kũhooya akĩruta nguo icio aacakayaga ehumbĩĩte, akĩhumba rĩngĩ nguo ciake iria i riiri. Thuutha ũcio, eegemeetie na ũnene wake wothe nĩoririe ũteithio kuuma kũrĩ Ngai na Mũhonokia ũrĩa wonaga maũndũ moothe. Nĩathiire na airĩĩtu eerĩ arĩa maamũthagathagaga, ũmwe amũnyiitĩrĩire, naake ũrĩa ũngĩ akamuuma thuutha anyiitĩĩte gĩcunjuura kĩa nguo yake.

5 Ũthiũ wake nĩwakengaga nĩgũthakara, na oonekaga akeneete o ta ũguo ũthaka wake wonekaga, no ngoro yake yaiyũrĩĩtwo nĩ guoya.

6 Na arĩĩkia kũgerera mĩromo yothe agĩthiĩ akĩrũũgama mbere ya mũthamaki. Hĩndĩ ĩyo mũthamaki aikarĩire gĩtĩ gĩake kĩa ũnene ehumbĩĩte nguo ciake ciothe cia ũnene, na ciothe ciekĩrĩĩtwo thahabu na tũhiga twa goro na oonekaga arĩ wa gwĩtigĩrwo mũno.

7 Rĩrĩa aatiirire ũthiũ ũrĩa waiyũrĩĩtwo nĩ ũkengu akĩrora Esiteri e na marũrũ maingĩ mũno. Naake Esiteri akĩambĩrĩria kwaga hinya, na ũthiũ wake ũkĩira mũno, na akĩenda kũringĩka agĩkomeria mũtwe wake mũirĩĩtu ũrĩa wamũthagathagaga warĩ mbere yake.

8 No Ngai akĩgarũra meciiria ma mũthamaki akĩmũhooreria, na agĩũkĩra narua kuuma gĩtĩinĩ gĩake kĩa ũnene akĩoya Esiteri akĩmũnyiita nginya rĩrĩa eiguire. Na akĩmũhooreria na ciugo cia kũmũũmĩrĩria, akĩmwĩra atĩrĩ,

9-10 “Esiteri, nĩ kĩĩ? Niĩ ndĩ mũthuuri waku tiga gwĩtigĩra. Mawatho maitũ makoniĩ andũ arĩa angĩ, ndũgũkua. Ũka haaha harĩ niĩ.”

11-12 Mũthamaki agĩkĩoya mũthĩĩgi wake wa thahabu akĩmũhuutia ngingo naguo, agĩcooka akĩmũhĩmbĩria akĩmwĩra atĩrĩ, “Njĩĩra ũrĩa ũrenda.”

13-14 Naake Esiteri akĩmwĩra atĩrĩ, “Mwathi wakwa, ndakũrora ndoona ũhaana ta mũraika wa Ngai na ngoro yakwa yathũngũthio nĩ guoya wa riiri wa ũnene waku. Wee Mwathi wakwa wĩ mwega mũno, na ngoro yaku ĩkoragwo ĩiyũrĩĩtwo nĩ tha.”

15-16 Na hĩndĩ ĩyo Esiteri aaragia akĩringĩka o rĩngĩ. Naake mũthamaki akĩigua aaringwo nĩ tha, na ndungata ciothe ikĩgeria kũmũtangĩra.

Esiteri gwĩtĩra mũthamaki na Hamani iruga

17 Mũthamaki akĩmũũria atĩrĩ, “Esiteri nĩ kĩĩ? Njĩĩra kĩrĩa ũrenda na nĩngũkũnengera o na angĩkorwo nĩ nuthu ya bũrũri wakwa ũrĩa njathaga.”

18 Naake Esiteri agĩcookia atĩrĩ, “Ũũmũũthĩ nĩ mũthenya wa bata harĩ niĩ. Angĩkorwo wee Mwathi wakwa nĩũkuona kwagĩrĩire, ngũkũũria atĩ wee mũũke na Hamani irugainĩ rĩrĩa ndĩramũhaarĩrĩria ũũmũũthĩ hwaĩinĩ.”

19 Mũthamaki agĩtũmanĩra Hamani akiuga ooke na ihenya nĩguo mahingie wendi wa Esiteri. Kwoguo mũthamaki na Hamani magĩthiĩ irugainĩ rĩa Esiteri.

20 Na rĩrĩa maanyuaga ndibei mũthamaki akĩĩra Esiteri rĩngĩ atĩrĩ, “Njĩĩra kĩrĩa ũkwenda wee kwini Esiteri, kĩrĩa ũgwĩtia nĩũkũnengerwo.”

21 Naake Esiteri akĩmũcookeria atĩrĩ,

22 “Kĩrĩa ingĩkũũria ũnjĩke, angĩkorwo nĩnjĩtĩkĩrĩkĩĩte nĩwe-rĩ, no nyende wee mwĩ na Hamani mũgooka o rĩngĩ irugainĩ rĩrĩa ngamũthondekera rũũciũ.”

Hamani gũthondeka ũrĩa ekũũraga Moridekai

23 Na rĩĩrĩ, Hamani akiuma irugainĩ e na gĩkeno na acanjamũkĩĩte ngoro nginya rĩrĩa aakinyire nja ya kwa mũthamaki akĩona Moridekai ũcio warĩ Mũyahudi. Na ũndũ ũcio nĩwamũraakaririe

24 no akĩinũka. Akinya mũciĩ nĩetire araata aake na akĩĩra Zereshu mũtumia wake ooke.

25 Nĩameganĩire ũrĩa e mũtongu, na gĩtĩ kĩrĩa mũthamaki aamũheire rĩrĩa aamũnenehirie akĩmũtua atĩ nĩ we mũniini wa mũthamaki.

26 Hamani agĩthiĩ na mbere akiuga atĩrĩ, “Ũndũ ũngĩ nĩ atĩ kwini Esiteri egũtũthondekeire iruga niĩ na mũthamaki ithuerĩ tu; na o na rũũciũ no atwĩtĩra rĩngĩ.

27 No macio moothe ti kĩndũ kũrĩ niĩ, rĩrĩa rĩothe ngũkorwo ngĩona Moridekai ũrĩa Mũyahudi nja ya kwa mũthamaki.”

28 Naake Zereshu mũtumia wake na araata aake makĩmũũria atĩrĩ, “Kaĩ ũtangĩakithia mĩtĩ ya gũcuuria mũndũ, ĩ na ũraihu wa mita mĩrongo ĩĩrĩ na igĩrĩ, naguo rũũciũ ũkooria mũthamaki acuurithie Moridekai ho, na hĩndĩ ĩyo rũũciũ ũgagĩthiĩ irugainĩ mwĩ na mũthamaki mũgeekenie?” Hamani nĩaiguire rĩciiria rĩu rĩ rĩega, na agĩgĩakithia mĩtĩ ya gũcuuria mũndũ.

Mũthamaki gũtĩĩithia Moridekai

1 Ũtukũ ũcio Mwathani nĩagithirie mũthamaki toro na kwoguo akiuga atĩ ibuku rĩrĩa rĩandĩkagwo maũndũ ma bata ma bũrũri wake rĩreehwo athoomerwo.

2 Harĩa aathoomeirwo nĩ harĩa Moridekai, ahithũririe mũbango wa kũũraga mũthamaki, ũrĩa wathondekeetwo nĩ arũme eerĩ arĩa maarĩ ahakũre, arĩa matungataga arangĩri a kũrangĩra mũciĩ wa mũthamaki.

3 Mũthamaki agĩkĩũria atĩrĩ, “Moridekai nĩ ũndũ ũrĩkũ twamũtĩĩithirie naguo, na ningĩ twamũheire kĩheeo kĩrĩkũ nĩ ũndũ wa gĩĩko kĩu eekire?”

Nacio ndungata ciake ikĩmũcookeria atĩrĩ, “Gũtirĩ.”

4 O hĩndĩ ĩyo mũthamaki aaragia ũhoro wa gĩĩko kĩu kĩega kĩa Moridekai, Hamani agĩtoonya nja ya kwa mũthamaki. Ookĩĩte kũũria mũthamaki ũhoro wa gũcuurithia Moridekai mĩtĩinĩ igũrũ ĩrĩa we Hamani aakithĩĩtie.

Naake mũthamaki akĩũria atĩrĩ, “Nũũ ũcio wĩ kũu nja?”

5 Nacio ndungata ikĩmũcookeria atĩrĩ, “Nĩ Hamani na eetereire gũkuona.”

Naake mũthamaki akiuga atĩrĩ, “Mwĩreei atoonye.”

6 Hamani agĩgĩtoonya, naake mũthamaki akĩmũũria atĩrĩ, “Nĩharĩ mũndũ ndĩrenda mũno gũtĩĩithia, ngũmũtĩĩithia na njĩra ĩrĩkũ?”

Naake Hamani agĩciiria na ngoro atĩrĩ, “Hiihi mũndũ ũyũ mũthamaki arenda gũtĩĩithia ti ũngĩ nĩ niĩ.”

7-8 Kwoguo agĩcookeria mũthamaki atĩrĩ, “Reke ndungata ciaku mũthamaki, ireehere mũndũ ũcio nguo ya gataani njega mũno ĩmwe ya iria wee wĩkagĩra. Macooke mareehe mbarathi ĩmwe ya iria igũkuuaga.

9 Thuutha wa ũguo mũndũ ũmwe mũnene eetwo eekĩre mũndũ ũcio nguo ĩyo, acooke amũhaicie mbarathi igũrũ, matuĩkanĩrie itũũrainĩ mũndũ ũcio mũnene akĩanagĩrĩra atĩrĩ, ‘Taroraai muone ũrĩa mũndũ ũrĩa mũthamaki ekwenda gũtĩĩithia eekagwo!’ ”

10 Naake mũthamaki akĩĩra Hamani atĩrĩ, “Rĩu nĩ rĩciiria rĩega mũno. Maũndũ macio moothe thiĩ ũmeeke Moridekai ũrĩa Mũyahudi, ũrĩa wĩ na gĩtĩ kĩnene gũũkũ gwakwa na ndũgaatige o na ũmwe wamo.”

11 Kwoguo Hamani akĩoya nguo akĩhumba Moridekai, agĩcooka akĩmũhaicia mbarathi igũrũ, na akĩmũtongoria magĩtuĩkanĩria itũũrainĩ akĩanagĩrĩra atĩrĩ: “Taroraai muone ũrĩa mũndũ ũrĩa mũthamaki ekwenda gũtĩĩithia eekagwo!”

12 Moridekai nĩacookire kwa mũthamaki, naake Hamani akĩhiũha agĩthiĩ mũciĩ ehumbĩrĩĩte ũthiũ nĩ ũndũ wa gũconoka.

13 Nĩakĩĩrire mũtumia wake hamwe na araata aake oothe ũrĩa wothe gwekĩkĩĩte. Nao oothe makĩmwĩra atĩrĩ, “Rĩu nĩũrambĩrĩria kũhootwo nĩ Moridekai. Angĩkorwo Moridekai ũcio wambĩrĩirie kuoya ũtongoria waku nĩ Mũyahudi, ndũngĩmũhoota amu Ngai ũrĩa wĩ muoyo arĩ hamwe naake!”

Hamani kũũragwo

14 O hĩndĩ ĩyo maaragia, arũme arĩa ahakũre magĩkinya mahiũhĩĩte nĩguo matware Hamani irugainĩ rĩa Esiteri.

1 Kwoguo Hamani na mũthamaki magĩthiĩ irugainĩ rĩa Esiteri

2 riita rĩa keerĩ. Na rĩrĩa maanyuaga ndibei mũthamaki akĩũria Esiteri atĩrĩ, “Kwini Esiteri, nĩ kĩĩ ũkwenda? Njĩĩra na nĩngũkũhe o na angĩkorwo nĩ nuthu ya bũrũri wakwa ũrĩa njathaga.”

3 Naake kwini Esiteri agĩcookia atĩrĩ, “Angĩkorwo nĩnjĩtĩkĩrĩkĩĩte nĩwe mũthamaki wakwa, na nĩũkuona kwagĩrĩire ũnjĩke ũrĩa ngwenda-rĩ, ngũhooya o ndekwo ndũũre muoyo, niĩ hamwe na andũ aitũ.

4 Amu njiguĩte atĩ, niĩ hamwe na andũ aitũ tũrĩ eendie tũtuĩke ngombo, na indo ciitũ citahwo na tũniinwo ithuothe, nginya ciana ciitũ tũtuwo ngombo, na nginyagia rĩu no ngirĩĩte. No nĩ ũndũ wa thoni gũkorwo atĩ thũ iitũ nĩ ũmwe wa arĩa anene wathaniinĩ waku.”

5 Naake mũthamaki Ahasuerusu akĩũria Esiteri atĩrĩ, “Mũndũ ũcio ũngĩgeria gwĩka ũguo nũũ?”

6 Naake Esiteri agĩcookia atĩrĩ, “Thũ iitũ nĩ mũndũ ũyũ mũũru wĩtagwo Hamani!”

Naake Hamani akĩmaka mũno arĩ o hau mbere ya mũthamaki na kwini.

7 Na rĩĩrĩ, mũthamaki agĩũkĩra akiuma hau meethainĩ agĩthiĩ nja mũgũndainĩ wa nyũmbainĩ yake; no Hamani agĩtigwo agĩthaitha Esiteri ahonokie muoyo wake. Hĩndĩ ĩyo mũthamaki agĩcooka oimĩĩte mũgũndainĩ wa nyũmba yake agĩthiĩ harĩa maanyuagĩra ndibei

8 agĩkora Hamani egũithanĩĩtie gĩtĩinĩ kĩrĩa Esiteri aikarĩire akĩmũthaitha. Mũthamaki oona ũguo akiuga atĩrĩ, “Mũndũ ũyũ kaĩ egũkĩenda kũnyiita mũtumia wakwa na hinya o gũũkũ nyũmba gwakwa?”

Hamani aigua ũguo akĩehera akuĩte ngoro.

9 Naake mũndũ ũmwe mũhakũre wetagwo Bougathani akĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Hamani o na nĩarakithĩĩtie gwake mũciĩ mĩtĩ ĩ na ũraihu wa mita mĩrongo ĩĩrĩ na igĩrĩ ya gũcuuria Moridekai, ũrĩa wakwĩrire wee mũthamaki ũhoro wa ndundu ya gũkũniina.”

Naake mũthamaki agĩathana atĩ Hamani acuurio mĩtĩinĩ ĩyo.

10 Kwoguo Hamani agĩcuurio mĩtĩinĩ ĩyo ĩrĩa we aakĩĩte ya gũcuuria Moridekai. Namo maraakara ma mũthamaki magĩthira.

Ayahudi kwĩrwo atĩ merĩhĩrie

1 Mũthenya o ro ũcio mũthamaki akĩhe kwini Esiteri indo ciothe cia Hamani ũcio warĩ thũ ya Ayahudi. Naake Esiteri akĩĩra mũthamaki ũrĩa maatarainie na Moridekai, na Moridekai agĩĩtwo athiĩ harĩ mũthamaki.

2 Mũthamaki agĩkĩruta gĩcũhĩ gĩake kĩrĩa kĩarĩ na mũhũũri wake, (kĩrĩa eetĩĩtie Hamani), agĩkĩhe Moridekai. Naake Esiteri nĩatuire Moridekai mũrori wa indo cia Hamani.

3 Ningĩ Esiteri akĩarĩria mũthamaki rĩngĩ egũithĩĩtie magũrũinĩ maake akĩmũthaitha aniine mũbango ũrĩa mũũru Hamani athondekeire Ayahudi.

4 Naake mũthamaki agĩtambũrũkĩria Esiteri mũthĩĩgi wake wa thahabu. Naake Esiteri akĩrũũgama hau mbere ya mũthamaki

5 akiuga atĩrĩ, “Angĩkorwo mũthamaki nĩũkuona arĩ wega, na angĩkorwo nĩnjĩtĩkĩrĩkĩĩte nĩwe, athana kwandĩkwo marũa ma gũtharia marũa marĩa maandĩkithĩĩtio nĩ Hamani ma kũniinithia Ayahudi arĩa oothe me bũrũri ũrĩa wathanaga.

6 Amu ndingĩhota kũũmĩrĩria kuona andũ aitũ makĩniinwo. Ingĩhota atĩa gũtũũra muoyo rũũrĩrĩ rwitũ ruothe rũngĩniinwo?”

7 Naake mũthamaki akĩĩra Esiteri atĩrĩ, “Nĩndĩracuurithirie Hamani nĩ ũndũ wa mũbango ũcio mũũru arabangĩire Ayahudi, na ndĩrakũnengera indo ciake. Angĩkorwo ũguo ti kũiganu-rĩ,

8 no wandĩkĩre Ayahudi ũndũ wothe ũngĩenda kwandĩka ũhũthĩrĩĩte rĩĩtwa rĩakwa na ũmahũũre mũhũũri wa mũthamaki, amu ũndũ o wothe wandĩkĩĩtwo na rĩĩtwa rĩa mũthamaki, na ũkahũũrwo mũhũũri wa mũthamaki, ndũrĩ hingo ũngĩandũkũrwo.”

9 Mũthenya wa mĩrongo ĩĩrĩ na ithatũ mweriinĩ wa mbere, nĩguo wĩtagwo Nisani, aandĩki arĩa maandĩkagĩra mũthamaki magĩĩtwo; Ayahudi makĩandĩkĩrwo marũa o hamwe na anene na atongoria a ng’ongo arĩa igana na mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja kuuma India nginya Ethiopia. Marũa macio maandĩkirwo kũrĩ o rũgongo na rũthiomi rwaguo.

10 Maandĩkirwo na rĩĩtwa rĩa mũthamaki, na makĩhũũrwo mũhũũri wa mũthamaki na ateng’eri makĩmatwara.

11 Marũa macio moigĩĩte atĩ mũthamaki nĩetĩkĩrĩĩtie Ayahudi arĩa maarĩ matũũrainĩ moothe ma kũrĩa we aathanaga maikarage kũringana na mawatho maao, na mathondeke njĩra ya kwĩgitĩra. Nĩmeetĩkĩririo gwĩka arĩa mamakararagia na arĩa maarĩ thũ ciao o ũrĩa mangĩendire.

12 Watho ũcio wambagĩrĩria kũrutithio wĩra bũrũri wothe wa Perisia ũcio mũthamaki Ahasuerusu aathanaga mũthenya wa ikũmi na ĩtatũ mweri wa ikũmi na ĩĩrĩ nĩguo wĩtagwo Adari.

Watho wa mũthamaki wa gũteithĩrĩria Ayahudi

13 Maya nĩ mo marũa marĩa maandĩkirwo:

14 Kũrĩ aathani a ng’ongo iria igana rĩa mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja, kuuma India nginya Ethiopia, o na kũrĩ oothe arĩa matwathĩkagĩra, ngeithi kuuma kũrĩ mũthamaki Ahasuerusu.

15 “Andũ aingĩ, o ũrĩa maakĩrĩrĩria kũiguĩrwo tha nĩ anene aao makanenehio noguo nao magĩaga na mwĩtĩĩo. Na tondũ wakũremwo nĩ ũnene ũrĩa maheetwo, to arĩa twathaga meendaga kũũnũha, no nĩmageragia o na gũthondeka ũrĩa mekũniina arĩa mamaneneheetie.

16 Mangĩkĩrwo ũndũ nĩ andũ matirĩ hingo mamacookagĩria ngaatho, no maagaathĩrĩrio nĩ andũ arĩa matarĩ ũndũ mwega mooĩ magakena mũno. Meciiragia atĩ nĩmakaahonoka itua rĩa Ngai ũrĩa ũthũire maũndũ mooru, o we ũrĩa wonaga maũndũ moothe.

17 “Na kaingĩ gũgatuĩka o na atĩ araata arĩa meehokeirwo ũtongoria nĩmahatagĩrĩria arĩa marĩ wathaniinĩ. Magatuaga atĩ nĩmanyiitanĩire nao ũhoroinĩ wa gũita thakame ya andũ matarĩ ũũru meekĩĩte, magakĩmareeherere mĩtino ĩrĩa ĩtangĩtheemeka.

18 Araata acio nĩmahũthagĩra ũtaana wa aathani aao ũũru na njĩra ya maheeni na ya wara.

19 “Mĩhiano mĩũru ya kũhũthĩra ũtongoria ũũru no yoneke maũndũinĩ marĩa maarĩĩkĩtie kũhĩtũka, na maũndũinĩ mooru marĩa meekĩkĩĩte gatagatĩinĩ kaanyu mahindainĩ maya.

20 “Amu matukũinĩ marĩa megũũka nĩtũrĩgeragia na kĩyo kuona atĩ bũrũri witũ wothe nĩũhooreire na wĩ na thaayũ kũrĩ andũ oothe.

21 Na ũguo no kũhingĩrio tũngĩgarũrĩra mĩathanĩre iitũ ĩmwe na gũtuĩra ũndũ o wothe ũrĩa woka mbere iitũ ũrĩa kwagĩrĩire.

22 “Tondũ nĩndamũkĩrire Hamani mũrũ wa Hamedatha ũrĩa Mũmakedonia, na ndahuutanĩĩtie na thakame ya andũ a Perisia na ndarĩ handũ aahuutanĩĩtie na ũtaana witũ.

23 Nĩagaĩĩte ũtaana ũrĩa tũheaga andũ oothe, agagĩĩtagwo ‘Ithe wa bũrũri,’ o na akaheagwo gĩtĩĩo gũkĩra andũ oothe tiga o mũthamaki.

24 “No rĩĩrĩ, mwĩtĩĩo wake ũkĩaga kũgĩa mũhaka akĩgeria kũnjũraga nĩguo ooe wathani.

25 Na wara na maheeni maake akĩũria atĩ Moridekai ooragwo, Moridekai o ũrĩa wandeithirie ndikooragwo na atũũraga andeithagĩrĩria. O na akĩũria atĩ kwini Esiteri, na ndarĩ ũcuuke, ooragwo o hamwe na Ayahudi oothe.

26 Eeciiragia atĩ eeka ũguo tũgũtigwo tũtarĩ na ũgitĩri, na akĩgarũre wathani uume kũrĩ andũ a Perisia ũthiĩ kũrĩ andũ a Makedonia.

27 No rĩĩrĩ, Ayahudi acio meendaga kũniinwo nĩ mũndũ ũcio mwaganu-rĩ, nĩtuoneete atĩ ti andũ a gwĩka ũũru, na maathagwo nĩ watho ũrĩa mwagĩrĩru kũna.

28 Ningĩ nĩ ciana cia Ngai Ũrĩa Ũrĩ Igũrũ Mũno, ũrĩa wĩ hinya na wĩ muoyo, ũrĩa ũtũũraga atongoreetie bũrũri witũ na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire kuuma o hĩndĩ ya maithe maitũ nginyagia ũũmũũthĩ.

29-30 “Nĩ ũndũ ũcio, nĩmũgwĩka wega mwaga kũhingia maũndũ marĩa maarĩ marũainĩ marĩa maatũmirwo nĩ Hamani mũrũ wa Hamedatha. Nĩ ũndũ-rĩ, mũndũ ũrĩa wekire maũndũ maya moothe nĩacuuririo kĩhingoinĩ gĩa itũũra rĩa Susa o hamwe na andũ a gwake mũciĩ oothe. Ngai ũrĩa wathaga indo ciothe nĩamũherithirie ũrĩa aagĩrĩirwo o narua.

31-32 “Nĩ ũndũ ũcio, marũa maya manengerwo mũingĩ wa kũndũ guothe, na Ayahudi marekwo maikare na marũmĩrĩre mĩtũũrĩre ya mawatho maao. Na mũmateithĩrĩrie nĩguo mũthenya wa ikũmi na ithatũ mweriinĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ, ũrĩa wĩtagwo Adari, makaahota kwĩgitĩra kuuma kũrĩ arĩa makaamokĩrĩra mũthenya ũrĩa ũratuĩtwo wa kũmaniina.

33 Amu Ngai ũrĩa wathaga indo ciothe nĩagarũrĩĩte mũthenya ũcio akaũtua wa gĩkeno kũrĩ andũ aake athuure, ũgatiga gũtuĩka mũthenya wao wa kũniinwo.

34-35 “Nĩ ũndũ ũcio, mũthenya ũcio mũũheage gĩtĩĩo, na mũũririkanage wĩ hamwe na mĩthenya ĩrĩa ĩngĩ yanyu ya gĩtĩĩo. Nĩ geetha matukũinĩ maya na marĩa magooka ma thuutha, tũririkanagio ithuĩ o hamwe na andũ a Perisia arĩa aathĩki atĩ Ngai nĩagitagĩra bũrũri witũ; nao arĩa mathondekaga ũrĩa megũtũniina makaaririkanio atĩ no maniinwo.

36 “Ng’ongo ciothe na matũũra moothe marĩa mategwĩka ũrĩa njugĩĩte, nĩmakaaniinwo na matimũ na mwaki nĩ ũndũ wa maraakara. Gũtirĩ mũndũ ũgacooka gũtuĩkania kuo, na o na nyoni na nyamũ cia gĩthaka itikeenda gũkinya kuo nginya tene.”

37 “O rũgongo marũa maya nĩmaambwo harĩa mangĩoneka wega nĩ geetha Ayahudi magaakorwo mehaarĩirie kũhũũrana na thũ ciao mũthenya ũcio wakinya.”

38 Andũ magũtũmwo makĩhaica mbarathi magĩteng’era mũno makahingie uuge wa mũthamaki, o na uuge ũcio no wamenyithanirio kũu Susa mũciĩ ũcio mũnene.

39 Naake Moridekai akiuma mũciĩ kwa mũthamaki ehumbĩĩte kanjũ ya ũthamaki, na kĩremba gĩa gataani ĩrĩa njega kĩa rangi wa babũ, na thũmbĩ ya thahabu. Andũ a Susa mamuona magĩkũngũiya nĩgũkena,

40 nao Ayahudi magĩkena na magĩcanjamũka.

41 Na rĩĩrĩ, ng’ongo ciothe na matũũra moothe kũrĩa watho ũcio wa mũthamaki watũmirwo, Ayahudi magĩcanjamũka, na magĩkena, na magĩthondeka maruga na makĩaga kũruta wĩra mũthenya ũcio. Andũ aingĩ a ndũũrĩrĩ nĩmaaruire magĩtuĩka Ayahudi amu nĩmaametigagĩra.