Category: Aroma

Gũtaarĩria

Marũa ma Paũlũ kũrĩ Aroma maandĩkirwo me ma kũhaarĩria rũgendo rwake rwa gũthiĩ gũceerera kanitha wa Roma. Paũlũ eendaga gũthiĩ kuo akarute wĩra wa Ngai kwa ihinda, acooke ateithĩrĩrio nĩ Akristiano aakuo gũthiĩ Sipania.

Paũlũ aandĩkire marũa maya nĩguo ataarĩrie Akristiano acio, kũringana na ũmenyi wake, ũhoro wa wĩtĩkio wa Ũkristiano, na ũrĩa wĩtĩkio ũcio ũrutaga wĩra mũtũũrĩreinĩ wao. Ndũmĩrĩri cia Paũlũ marũainĩ maya nĩ nginyanĩru makĩria ya iria aheanĩĩte marũainĩ marĩa mangĩ moothe.

Arĩĩkia kũgeithia andũ a kanitha wa Roma, na kũmeera atĩ nĩamahooyagĩra, Paũlũ nĩoigĩĩte muorooto wa kwandĩka marũa maya ta ũũ: “Nĩ ũndũ Ũhoro Mwega nĩwonanĩĩtie ũrĩa Ngai areehage ũiguano gatagatĩ gaake na andũ; na ũndũ wa wĩtĩkio kuuma kĩambĩrĩria nginya kĩrĩĩkĩro.” (1.17)

Paũlũ nĩacookeete agataarĩria mworooto ũcio na kinyi, akoiga atĩ andũ oothe, Ayahudi na andũ a Ndũũrĩrĩ, nĩmabatairio nĩkũiguithania na Ngai nĩ ũndũ oothe nĩ ngombo cia wĩhia. Andũ maiguithanagia na Ngai na ũndũ wa gwĩtĩkia Jesũ Kristũ. Ningĩ Paũlũ nĩataarĩirie ũhoro wa muoyo mwerũ ũrĩa uumaga ũiguanoinĩ ũcio mwerũ na Ngai ũrĩa ũheagwo arĩa me rũmwe na Jesũ Kristũ. Mũndũ ũrĩa wĩtĩkĩĩtie nĩaiguaine na Ngai na nĩohoragwo nĩ Roho wa Ngai kuuma ũkomboinĩ wa meehia na wa gĩkuũ. Gĩcunjĩinĩ gĩa 5-8, Paũlũ nĩaheanĩĩte bata wa watho wa Ngai na hinya wa Roho wa Ngai mũtũũrĩreinĩ wa mũndũ ũrĩa wĩtĩkĩĩtie. Ningĩ nĩaheanĩĩte ũrĩa Ayahudi na andũ a Ndũũrĩrĩ matoonyaga mũbangoinĩ ũrĩa Ngai abangĩire andũ aake. Oigĩĩte atĩ ũhoro wa Ayahudi kũrega gwĩtĩkia Jesũ nĩ mũbango wa Ngai wa gũtũma andũ oothe matoonye wegainĩ wake manyiitaine na Jesũ Kristũ. Paũlũ nĩetĩkĩĩtie atĩ Ayahudi matigũtũũra maregeete gwĩtĩkia Jesũ. Mũthiainĩ Paũlũ nĩandĩkĩĩte ũrĩa Akristiano maagĩrĩirwo nĩgũikara, na makĩria ũrĩa maagĩrĩirwo nĩgũikara meendaine na andũ arĩa angĩ. Ningĩ nĩaheanĩĩte ũhoro wa gũtungatĩra Ngai, mawĩra ma Akristiano thĩinĩ wa bũrũri, na gatagatĩinĩ kaao eene, na maũndũ makoniĩ thamiri. Arĩĩkĩĩtie marũa maake na ndũmĩrĩri yake we mwene na ciugo cia kũgooca Ngai.

Maũndũ marĩa marĩ marũainĩ maya

Gũtaarĩria na muorooto wa kwandĩka marũa 1.1-17

Mũndũ nĩabatairio nĩ ũhonokio 1.18–3.20

Njĩra ya Ngai ya kũhonokania 3.21–4.25

Muoyo mwerũ thĩinĩ wa Kristũ 5.1–8.39

Isiraeli mũbangoinĩ wa Ngai 9.1–11.36

Mĩtugo ya Mũkristiano 12.1–15.13

Kũrĩĩkia na kuuga ũhoro 15.14–16.27

1 Kuuma kũrĩ niĩ, Paũlũ, ndungata ya Kristũ Jesũ, o niĩ njĩtĩĩtwo nduĩke mũtũmwo na ngaamũrwo heanage Ũhoro ũrĩa Mwega wa Ngai.

2 Ũhoro ũrĩa Mwega weranĩirwo o tene nĩ Ngai na tũnua twa anabii thĩinĩ wa Maandĩko Matheru.

3 Ũhoro ũcio nĩ wa Mũrũ wa Ngai, Jesũ Kristũ Mwathani witũ, ũrĩa ta mũndũ waciarĩĩtwo kuuma njiarwainĩ cia Daudi.

4 Nĩacookire akĩonanio na hinya mũnene atĩ aarĩ Mũrũ wa Ngai na ũndũ wa kũriũkio kuuma kũrĩ arĩa akuũ.

5 Nĩ ũndũ wake Ngai nĩandaanahĩire akĩĩndua mũtũmwo wa gũtungatĩra Kristũ nĩ geetha ndũme andũ a ndũũrĩrĩ ciothe meetĩkie na maathĩke.

6 O na inyuĩ mũrĩ amwe a andũ acio, arĩa Ngai eetĩĩte matuĩke a Jesũ Kristũ.

7 Ndĩramwandĩkĩra marũa maya inyuothe mwĩ kũu Roma, o inyuĩ mwendeetwo mũno nĩ Ngai, akamwĩta mũtuĩke andũ aake kĩũmbe.

Wega na thaayũ wa Ngai Ithe witũ o na wa Mwathani Jesũ Kristũ irogĩa na inyuĩ.

Paũlũ kwĩrirĩria gũceera Roma

8 Atĩrĩĩrĩ, nĩngũcookeria Ngai wakwa ngaatho ndĩ thĩinĩ wa Jesũ Kristũ nĩ ũndũ wanyu inyuothe, tondũ ũhoro wa wĩtĩkio wanyu nĩũkinyĩire andũ oothe.

9 Ngai ũrĩa ndungatagĩra na ngoro yakwa yothe na ũndũ wa kũhunjia Ũhoro ũrĩa Mwega wa Mũũrũwe nĩ mũira wakwa atĩ nĩndĩmũririkanaga hĩndĩ ciothe mahooyainĩ maakwa.

10 Nĩnjũũragia Ngai atĩ angĩtĩkĩra ahotithie njũke ndĩmũceerere kũu kwanyu

11 nĩ ũndũ nĩngoragwo ndĩrirĩirie mũno tuonane, ndĩmũgaĩre kĩheeo gĩa kĩĩroho nĩguo mũgĩe na hinya.

12 Ũrĩa ndĩrenda kuuga nĩtũteithanie; inyuĩ mũteithio nĩ wĩtĩkio wakwa, na niĩ ndeithio nĩ wĩtĩkio wanyu.

13 Aariũ na aarĩ a Ithe witũ, nĩngwenda mũmenye atĩ ndaneenda kũmũceerera kaingĩ, no harĩ ũndũ ũtũire ũngiragĩrĩria gwĩka ũguo. Nyendaga kũmũceerera nĩguo ngĩe na arũmĩrĩri gatagatĩinĩ kaanyu, o ta ũrĩa ngĩĩte nao gatagatĩinĩ ka andũ arĩa angĩ a Ndũũrĩrĩ.

14 Atĩrĩĩrĩ, nĩngũigua ndĩ na thiirĩ harĩ andũ oothe; arĩa mathiĩte na mbere na arĩa matathiĩte na mbere, arĩa athoomu na arĩa ahũhũũtĩki.

15 Nĩ ũndũ ũcio nĩndĩriragĩria kũhunjia Ũhoro ũrĩa Mwega kũrĩ o na inyuĩ arĩa mũtũũraga Roma.

Hinya wa Ũhoro ũrĩa Mwega

16 Nĩndĩhokeete o biũ Ũhoro ũrĩa Mwega; amu nĩguo hinya wa Ngai wa kũhonokia arĩa oothe meetĩkĩĩtie, Ayahudi o na andũ a Ndũũrĩrĩ.

17 Nĩ ũndũ Ũhoro Mwega nĩwonanĩĩtie ũrĩa Ngai areehage ũiguano gatagatĩ gaake na andũ, na nĩ ũndũ wa wĩtĩkio kuuma kĩambĩrĩria nginya kĩrĩĩkĩro, o ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo atĩrĩ, “Mũndũ ũrĩa ũiguithanĩĩtio egũtũũra muoyo nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia.”

Wĩhia wa andũ

18 Maraakara ma Ngai nĩmaguũrie kuuma igũrũ mookĩrĩre wĩhia wothe na waganu wa andũ arĩa mĩtugo yao mĩũru ĩgiragia ũhoro wa ma ũmenyeke.

19 Mekũherithio nĩ Ngai nĩ ũndũ nĩmooĩ wega maũndũ marĩa maagĩrĩirwo nĩkũmenya makoniĩ Ngai; Ngai we mwene nĩ we ũmamenyithĩĩtie.

20 Kuuma o rĩrĩa thĩ yombirwo mũhianĩre wake ũrĩa ũtoonekaga, na nĩguo hinya wake mũnene ũrĩa ũtathiraga o na ũngai wake, nĩcionanĩĩtio wega thĩinĩ wa indo iria oombire. Nĩ ũndũ ũcio gũtirĩ mũndũ wĩ na kĩĩgwatio!

21 O na gũtuĩka nĩmooĩ Ngai, matimũheaga gĩtĩĩo kĩrĩa aagĩrĩirwo nĩkũheeo, kana makamũcookeria ngaatho. Handũ ha gwĩka ũguo-rĩ, gwĩciiria na gwĩcũũrania kwao gũtuĩkĩĩte gwa tũhũ, nacio ngoro ciao ikaiyũra nduma.

22 Meĩraga atĩ nĩ oogĩ no matuĩkĩĩte o irimũ,

23 na handũ ha gũthaathaiya Ngai ũrĩa mũtũũra muoyo, mathaathayagia mĩhianano ĩthondekeetwo ĩhaana andũ arĩa makuaga, kana nyoni, kana nyamũ cia magũrũ mana, o na kana nyamũ iria itambaga.

24 Nĩ ũndũ ũcio Ngai nĩamatiganĩirie meekage maũndũ mooru marĩa ngoro ciao ciĩriragĩria, o na meekage mũndũ na ũrĩa ũngĩ maũndũ ma ũũra thoni.

25 Makũũranagia ũhoro wa ma wa Ngai na maheeni; mathaathayagia na magatungata indo iria Ngai oombire handũ ha mũciũmbi we mwene, ũrĩa wagĩrĩirwo nĩkũgoocagwo nginya tene na tene! Ameni!

26 Kwoguo Ngai nĩamatiganĩirie meekage ciĩko cia ũũra thoni. Atumia aao magarũraga mĩtugo ya ndũire ũhoroinĩ wao wa gũkoma na athuuri aao, mageekaga maũndũ matarĩ ma ndũire.

27 O nao arũme matigaga mĩtugo yao ya ndũire ũhoroinĩ wao wa gũkoma na atumia aao makahĩahĩaga gũkomania o eene. Arũme meekaga maũndũ ma ũũra thoni, mũndũ na ũrĩa ũngĩ naguo waganu ũcio ũkamareehere iherithia rĩrĩa rĩmaagĩrĩire nĩ ũndũ wa kwagana ta ũguo.

28 Ngai nĩarekereirie andũ acio meciiriainĩ mooru na mĩtugoinĩ mĩũru tondũ matiendaga kũmũmenya.

29 Maiyũirwo nĩ waganu wa mĩthemba yothe, ũũru, ũkoroku, ngũĩ, ũiru, ũũragani, haaro, maheeni, na wĩĩ. Nĩ acuukani

30 na acambania; nĩmathũire Ngai, nĩ arumani, etĩĩi, na egaathi; meciiragia o ũrĩa mangĩĩka ũũru; matiathĩkagĩra aciari aao;

31 nĩ akĩĩgu; ti ehokeku, matiihingagia ũrĩa marĩĩkanĩire na andũ arĩa angĩ, na matirĩ tha.

32 Nĩmooĩ o wega atĩ watho wa Ngai uugĩĩte arĩa meekaga maũndũ ta macio maagĩrĩirwo no kũũragwo; no rĩĩrĩ, o mathiaga o na mbere kũmeeka, o na makagaathĩrĩria arĩa angĩ meekaga maũndũ ta macio.

Ituĩro rĩa Ngai

1 Hakĩrĩ ũguo, wee mũraata wakwa, ndũrĩ na kĩĩgwatio o na angĩkorwo wĩ ũ, rĩrĩa ũgũtuĩra mũndũ ũrĩa ũngĩ, nĩ ũndũ rĩrĩa ũramũtuĩra ũgacooka ũgeeka maũndũ o macio areeka, nĩ we mwene ũretuĩra.

2 Nĩtũũĩ atĩ itua rĩa Ngai nĩ rĩa ma harĩ arĩa meekaga maũndũ ta macio.

3 Kana hiihi, wee mũraata wakwa, ũgwĩciiria atĩ rĩrĩa ũgũtuĩra andũ arĩa meekaga maũndũ ta macio, o marĩa wee mwene wĩkaga, nĩũkaahonoka ituĩro rĩa Ngai?

4 Kana hiihi nĩ ũnyararĩĩte wega wake mũnene, gũkirĩrĩria, na gweterera gwake? Kaĩ ũtooĩ atĩ tha cia Ngai nĩ cia gũkuonereria njĩra ya kwĩrira?

5 No wee wĩ mũndũ mũũmũ ngoro na ndwĩriraga, na kwoguo no kũnenehia ũranenehia ihera rĩaku rĩrĩa ũkaaheeo mũthenya ũrĩa maraakara ma Ngai na ituĩro rĩake rĩa kĩhooto ikaaguũrio.

6 Nĩ ũndũ Ngai nĩageeka o mũndũ kũringana na ciĩko ciake.

7 Arĩa mathiaga o na mbere gwĩka wega magĩcaragia riiri, gĩtĩĩo, o hamwe na gũtũũra muoyo nĩmakaaheeo muoyo wa tene na tene.

8 No rĩĩrĩ, arĩa eyendi na maregaga kũrũmĩrĩra ũhoro wa ma mageekaga o maũndũ mooru nĩmagaakinyĩrwo nĩ maraakara na mang’ũrĩ ma Ngai.

9 Mũndũ o wothe wĩkaga ũũru nĩakoona thĩĩna na ruwo, mbere Ayahudi o na andũ a Ndũũrĩrĩ.

10 No riiri, gĩtĩĩo o na thaayũ nĩikaaheeo arĩa meekaga wega, mbere Ayahudi o na andũ a Ndũũrĩrĩ.

11 Nĩ ũndũ Ngai ndathuutũkanagia ũrĩa andũ mahaana.

12 Andũ a Ndũũrĩrĩ arĩa meehagia hatarĩ Watho wa Musa makaaniinwo hatarĩ Watho, nao Ayahudi arĩa meehagia me Wathoinĩ magaatuĩrwo kũringana na Watho.

13 Nĩ ũndũ ti kũigua Watho ũgĩthoomwo gũtũmaga andũ matuuo athingu nĩ Ngai, no nĩgwĩka ũrĩa Watho uugĩĩte kĩĩmererainĩ.

14 Rĩrĩa andũ a Ndũũrĩrĩ o na matarĩ na Watho, meeka ũrĩa Watho uugĩĩte kĩĩmererainĩ kĩao, matuĩkaga Watho harĩ o eene o na akorwo matirĩ rungu rwa Watho.

15 Maũndũ marĩa meekaga nĩmoonanagia atĩ maũndũ marĩa Watho uugĩĩte nĩmaandĩke ngoroinĩ ciao. O nacio thamiri ciao nĩcionanagia atĩ ũguo nĩguo kũrĩ, tondũ rĩmwe meciiria maao nĩmamaciirithagia na rĩrĩa rĩngĩ makamoomĩrĩria.

16 Ũguo nĩguo kũringana na ũhoro Mwega ũrĩa hunjagia, gũkaahaana mũthenya ũrĩa Ngai na ũndũ wa Jesũ Kristũ agaatuĩra hitho cia andũ oothe.

Ayahudi na Watho

17 Ĩ wee nawe? Wĩĩtaga Mũyahudi. Nĩwĩhokeete Watho na nĩwĩtĩĩaga nĩ ũndũ wa ũrĩa wĩtainwo na Ngai;

18 nĩũũĩ ũrĩa Ngai eendaga, na nĩwĩrutĩĩte kuuma Wathoinĩ gũthuura maũndũ marĩa maagĩrĩire;

19 nĩũũĩ na ma atĩ wee wĩ mũtongoria wa arĩa atumuumu, ũtheri wa arĩa me ndumainĩ,

20 mũtaari wa arĩa matarĩ oogĩ, na mũrutani wa arĩa ahũhũũtĩki, na nĩũũĩ na ma atĩ thĩinĩ wa watho wĩ na ũmenyo wothe na ũhoro wa ma.

21 Wee ũrutaga arĩa angĩ nĩwĩrutaga wee mwene? Ũhunjagĩria andũ matikaiye; wee nĩũiyaga?

22 Uugaga andũ matigaatharie; nĩũtharanagia? Nĩũthũire mĩhianano, no rĩĩrĩ, nĩũiyaga indo cia hekaarũ yacio?

23 Wee wĩgoocaga na Watho; nĩũconorithagia Ngai na kwaga gwathĩkĩra Watho ũcio?

24 Nĩ ũndũ nĩkwandĩkĩĩtwo atĩrĩ, “Andũ a Ndũũrĩrĩ nĩmarumaga Ngai nĩ ũndũ wanyu Ayahudi.”

25 Angĩkorwo nĩwathĩkagĩra Watho ũhoro waku wa kũrua wĩ goro; no angĩkorwo ndwathĩkagĩra Watho ũhoro waku wa kũrua nĩ ũndũ ũmwe na gũkorwo ũtaruĩĩte.

26 Kwoguo mũndũ wa Ndũũrĩrĩ ũtaruĩĩte na nĩathĩkagĩra Watho, no oonwo nĩ Ngai ta aruĩĩte.

27 Nĩ ũndũ ũcio, andũ a Ndũũrĩrĩ arĩa mataruaga no nĩmaathĩkagĩra Watho nĩmakaamũtuĩra, inyuĩ Ayahudi mũrĩ na Watho mwandĩke na nĩmũruaga, no mũtiathĩkagĩra Watho ũcio.

28 Nĩ ũndũ-rĩ, Mũyahudi kũna ti ũrĩa wonanagia na igũrũ atĩ nĩ Mũyahudi, ningĩ o na kũrua kwa ma ti kũrua mwĩrĩ.

29 Mũyahudi kũna nĩ ũrĩa Mũyahudi na thĩinĩ, na kũrua kũrĩa kwa ma nĩkũrua ngoro na ũcio nĩ wĩra wa Roho wa Ngai no ti wa Watho ũrĩa mwandĩke. Mũndũ ta ũcio aganagwo nĩ Ngai, no ti andũ.

1 Ayahudi-rĩ, magĩkĩrĩĩte andũ a Ndũũrĩrĩ arĩa mataruaga na kĩ? Kana bata wa kũrua ũkĩrĩ ũrĩkũ?

2 Hĩ, he bata mũno! Wa mbere, Ayahudi nĩ o mehokeirwo uuge wa Ngai.

3 Ĩ amwe aao mangĩkorwo nĩmaaregire kwĩhokeka? Ũguo nĩkuuga atĩ Ngai ti mwĩhokeku?

4 Aaca o na haniini! O na andũ oothe mangĩtuĩka a maheeni, Ngai egũtũũra e wa ma, o ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo atĩrĩ,

“Rĩrĩa ũkwaria no mũhaka wonekage atĩ wee waragia o maũndũ ma kĩhooto

na no mũhaka ũhootanage rĩrĩa ũgũtuĩrwo.”

5 Tũkiuge atĩa angĩkorwo waganu witũ nĩguo ũteithagĩrĩria kuonania wega kĩhooto kĩa Ngai? Tuuge atĩ Ngai ti mwĩhokeku tondũ wa gũtũherithia? (Haaha ndĩraaria o ta ũrĩa andũ maaragia.)

6 Aaca o na haniini! Angĩkorwo Ngai ti wa kĩhooto-rĩ, angĩhota atĩa gũciirithia andũ?

7 Wakĩhota kũũria atĩrĩ, “Angĩkorwo ũhoro wakwa wa kwaga kwĩhokeka nĩguo ũtũmaga Ngai agoocwo-rĩ, nĩkĩ gĩgũtũma nduĩrwo atĩ ndĩ mwĩhia?

8 Tũkiuge atĩa? Tũgĩthiĩ na mbere kwĩhia nĩguo wega wa Ngai woneke ta ũrĩa andũ amwe matũigagĩrĩra atĩ nĩguo tuugaga?” Acio magaatuĩrwo na kĩhooto.

Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe mũthingu

9 Tũkiuge atĩa? Ithuĩ Ayahudi-rĩ, tũrĩ eega gũkĩra andũ arĩa angĩ? Aaca o na haniini! Nĩ ũndũ nĩndamwĩra atĩ andũ oothe, Ayahudi o na andũ a Ndũũrĩrĩ, maathagwo nĩ hinya wa meehia,

10 o ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo atĩ:

“Gũtirĩ mũndũ mũthingu

gũtirĩ o na ũmwe.

11 Gũtirĩ mũndũ mũũgĩ,

gũtirĩ mũndũ o na ũmwe ũthaathayagia Ngai.

12 Oothe nĩmahuutatĩire Ngai;

oothe nĩmahĩtĩĩtie;

gũtirĩ mũndũ wĩkaga ũrĩa kwagĩrĩire,

gũtirĩ o na ũmwe.

13 Mĩmero yao ĩhaana ta mbĩĩrĩra humbũrie;

nĩmĩ ciao ciaragia o maheeni;

iromo ciao ciumaga o ndeto ndũrũ ta thumu wa nyoka.

14 Mĩario yao ĩiyũire irumi na marũrũ.

15 Mahanyũkaga makooragane;

16 kũrĩa guothe mathiagĩra matigaga o mwanangĩko na kĩrĩro.

17 Matiũĩ njĩra ya thaayũ,

18 o na kana magatĩĩa Ngai.”

19 Atĩrĩĩrĩ, nĩtũũĩ atĩ maũndũ moothe marĩa Watho uugĩĩte meerĩĩtwo arĩa me rungu rwa Watho, nĩguo andũ oothe matuĩke a gũciirithio nĩ Ngai matarĩ na ciĩgwatio.

20 Tondũ gũtirĩ mũndũ o na ũrĩkũ ũngĩiguithanio na Ngai na ũndũ wa gwathĩkĩra Watho; Watho no kuonania wonagia mũndũ atĩ nĩehĩĩtie.

Ũrĩa Ngai areehage ũiguano gatagatĩ gaitũ naake

21 No rĩu njĩra ĩrĩa Ngai areehage ũiguano nayo gatagatĩ gaake na andũ nĩyonanĩĩtio. Ndĩhuutainie na Watho, o na gũtuĩka nĩyoimbũrirwo o tene nĩ Watho wa Musa na anabii.

22 Ngai areehage ũiguano gatagatĩ gaake na andũ na ũndũ wao gwĩtĩkia Jesũ Kristũ. Eekaga ũguo arĩa oothe meetĩkĩĩtie Kristũ, nĩ amu ndathuutũkanagia,

23 nĩ ũndũ andũ oothe nĩmeehĩĩtie na makanyiihĩrwo nĩ riiri wa Ngai.

24 No nĩ ũndũ wa kĩheeo kĩa wega wa Ngai, oothe nĩmaiguithanĩĩtio naake na ũndũ wa Kristũ Jesũ, ũrĩa ũmakũũrĩĩte.

25 Ngai aaheanire Kristũ nĩ geetha amatheragie na thakame yake meetĩkia. Ngai eekire ũguo nĩ geetha oonanie ũthingu wake, nĩ ũndũ mbere ĩyo aatũire akiragĩrĩria meehia ma andũ.

26 Eekire ũguo nĩ geetha oonanie mahindainĩ maya atĩ we nĩ mũthingu na nĩagĩaga na ũiguano na mũndũ o wothe wetĩkia Jesũ.

27 Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, nĩkĩ kĩngĩgĩtũma twĩgaathe? Hatirĩ! Tũkwaga kwĩgaatha nĩkĩ? Nĩ tondũ nĩtwathĩkagĩra Watho? Aaca! Tũkwĩgaatha nĩ tondũ nĩtwĩtĩkĩĩtie.

28 Nĩ ũndũ nĩtũmenyeete atĩ mũndũ aiguithanagio na Ngai na ũndũ wa gwĩtĩkia gwiki, no ti na ũndũ wa gwĩka ũrĩa Watho uugĩĩte.

29 Kana Ngai nĩ Ngai wa Ayahudi oiki? Githĩ ti Ngai wa andũ a Ndũũrĩrĩ o nao? Ĩĩ, nĩ Ngai wa andũ a Ndũũrĩrĩ o nao.

30 Ngai nĩ ũmwe, na nĩagaatũma Ayahudi arĩa maruaga o na andũ a Ndũũrĩrĩ arĩa mataruaga maiguane naake nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia kwao.

31 Ũguo nĩkuuga tweherie ũhoro wa Watho nĩ tondũ wa gwĩtĩkia? Aaca o na haniini! Ũrĩa tũgwĩka-rĩ, nĩkũmenyerera Watho makĩria.

Kĩonereria kĩa Aburahamu

1 Tũkiuge atĩa ũhoroinĩ wa Aburahamu, ithe witũ?

2 Nĩ ũndũ korwo Aburahamu aiguithanirio na Ngai nĩ maũndũ marĩa eekaga-rĩ, nĩangĩagĩire na ũndũ wa kwĩgaatha naguo, no ti maithoinĩ ma Ngai.

3 Amu Maandĩko moigaga atĩrĩ, “Aburahamu nĩetĩkirie Ngai, naake Ngai akĩmũtua mũthingu nĩ ũndũ wa wĩtĩkio ũcio wake.”

4 Mũruti wa wĩra-rĩ, mũcaara ũrĩa aheagwo ndũkoragwo ũrĩ kĩheeo; ũkoragwo ũrĩ kĩndũ kĩrĩa mũruti ũcio wa wĩra anogeire.

5 No rĩĩrĩ, mũndũ ũrĩa ũtehokeete ciĩko ciake no nĩehokeete Ngai ũrĩa wohagĩra andũ meehia maao, aiguithanagio na Ngai nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia.

6 Ũguo noguo Daudi oigire ũhoroinĩ wa gĩkeno kĩa mũndũ ũrĩa ũtuagwo mũthingu nĩ Ngai nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia, no ti ũndũ wa ciĩko ciake:

7 “Kũraathimwo nĩ arĩa mooheirwo mahĩtia maao,

o arĩa marekeirwo meehia maao!

8 Kũraathimwo nĩ mũndũ ũrĩa Mwathani atagaatarĩra meehia maake!”

9 Kĩraathimo gĩĩkĩ kĩerĩirwo o arĩa maruaga kana o na arĩa mataruaga? Tuugaga atĩ Aburahamu aatuirwo mũthingu nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia.

10 Rĩu-rĩ, Aburahamu aatuirwo mũthingu rĩ? Mbere ya kũrua kana thuutha wa kũrua? Nĩ mbere ya kũrua ti thuutha.

11 Aaruire aambĩĩte gwĩtĩkia, nakuo kũrua kũu gũgĩtuĩka rũũri rwa kuonana atĩ nĩatuĩtwo mũthingu nĩ Ngai nĩ ũndũ wa wĩtĩkio ũrĩa aarĩ naguo o na ataruĩĩte. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, Aburahamu nĩ we ithe wa arĩa oothe mataruaga, no nĩmeetĩkagia magatuuo athingu nĩ Ngai nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia kwao.

12 Ningĩ no we ithe wa arĩa maruaga; ũguo nĩkuuga ithe wa arĩa o na maruĩĩte matũũraga mũtũũrĩre wa wĩtĩkio o ta ũrĩa ithe witũ Aburahamu aatũũraga naguo ataanarua.

Kĩĩranĩro kĩa Ngai nĩ kĩa arĩa me na wĩtĩkio

13 Ngai nĩerĩire Aburahamu na njiarwa ciake atĩ nĩmakaagaya thĩ. Ndeerĩirwo kĩĩranĩro kĩu nĩ ũndũ wa gwathĩkĩra Watho, no nĩ ũndũ nĩetĩkirie, naake Ngai akĩmũtua mũthingu.

14 Nĩ ũndũ-rĩ, angĩkorwo kĩĩranĩro kĩu gĩkaagaywo no arĩa maathĩkagĩra Watho-rĩ, ũhoro wa wĩtĩkio ndũkĩrĩ bata, o nakĩo kĩĩranĩro kĩu kĩa Ngai gĩkĩrĩ o gĩa tũhũ.

15 Tondũ Watho ũreehage maraakara ma Ngai, no kũrĩa gũtarĩ Watho, gũtirĩ na ũhoro wa kuuna Watho.

16 Nĩ ũndũ ũcio, kĩĩranĩro kĩu kĩonagwo na wĩtĩkio, nĩguo gĩtuĩke gĩa kũrũũgamĩrĩra wega wa Ngai ũrĩa ũkaaheeo njiarwa ciothe cia Aburahamu; to kũrĩ arĩa mathĩkagĩra Watho, no nĩkũrĩ o na arĩa oothe meetĩkĩĩtie ta ũrĩa Aburahamu eetĩkĩĩtie. Nĩ ũndũ Aburahamu nĩ we ithe witũ ithuothe,

17 o ta ũrĩa maandĩko moigĩĩte atĩrĩ, “Nĩngũtuĩte ithe wa ndũũrĩrĩ nyingĩ.” Nĩ ũndũ ũcio kĩĩranĩro kĩu nĩ kĩega mbere ya Ngai, o ũcio Aburahamu eetĩkĩĩtie, o we Ngai ũria ũriũkagia arĩa makuĩte, na ũtũmaga indo o na iria itakoragwo kuo igĩe kuo.

18 Aburahamu nĩetĩkĩĩtie na akeerĩgĩrĩra, o na harĩa hataarĩ gĩtũmi gĩa kwĩrĩgĩrĩra, atĩ nĩagaatuĩka ithe wa ndũũrĩrĩ nyingĩ, o ta ũrĩa maandĩko moigĩĩte atĩrĩ, “Njiarwa ciaku ikaingĩha o ta njata cia igũrũ.”

19 Hĩndĩ ĩyo Aburahamu aarĩ na mĩaka ta igana rĩmwe, no rĩĩrĩ, ndaigana kũgĩa na nganja wĩtĩkioinĩ wake o na akorwo ũhoroinĩ wa mwĩrĩ aatariĩ o ta mũndũ mũkuũ, naake Sara mũtumia wake, aarĩ thaata.

20 Naake agĩgĩikara eetĩkĩĩtie kĩĩranĩro kĩa Ngai atarĩ na nganja naguo wĩtĩkio wake ũkĩmuongerera hinya, akĩgooca Ngai.

21 Nĩetĩkĩĩtie na ma atĩ Ngai aarĩ na ũhoti wa kũhingia ũrĩa eeranĩire.

22 Nĩ ũndũ ũcio, Aburahamu agĩgĩtuuo mũthingu nĩ Ngai nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia.

23 No rĩĩrĩ, ciugo icio ciugĩĩte atĩ, “Nĩatuirwo mũthingu” itiandĩkirwo nĩ ũndũ wake wiki;

24 ciandĩkirwo o na nĩ ũndũ witũ ithuĩ eene arĩa tũrĩtuagwo athingu, o ithuĩ arĩa twĩtĩkĩĩtie ũrĩa wariũkirie Mwathani witũ Jesũ kuuma kũrĩ akuũ.

25 Aaneanirwo ooragwo nĩ ũndũ wa meehia maitũ, agĩcooka akĩriũkio nĩ geetha atũiguithanie na Ngai.

Kũiguana na Ngai

1 Rĩu tondũ nĩtũiguithanĩĩtio na Ngai na ũndũ wa gwĩtĩkia, Mwathani witũ Jesũ Kristũ nĩatũmĩĩte tũgĩe thaayũ na Ngai.

2 Nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia, nĩatũmĩĩte tũkinye wegainĩ wa Ngai. Kwoguo twĩ na gĩkeno nĩ ũndũ wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa twĩ nakĩo gĩa gũkaagaya riiri wa Ngai!

3 O na ningĩ nĩtũkenaga tuona mathĩĩna, nĩ ũndũ nĩtũũĩ atĩ thĩĩna ũreehage kũũmĩrĩria,

4 nakuo kũũmĩrĩria gũkareehe gwĩkindĩra, nakuo gwĩkindĩra gũkareehe kĩĩrĩgĩrĩro.

5 Na rĩĩrĩ, kĩĩrĩgĩrĩro kĩu gĩtitũũragaga ngoro, nĩ ũndũ Ngai nĩatũitĩrĩirie wendo wake ngoroinĩ ciitũ ahũthĩrĩĩte Roho Mũtheru.

6 Tondũ o rĩrĩa tũtaarĩ na hinya, Kristũ nĩakuire nĩ ũndũ wa andũ arĩa ooru hĩndĩ ĩrĩa Ngai oonire yagĩrĩire.

7 Nĩ hinya mũndũ gũkua ithenya rĩa mũndũ mũthingu, no hiihi mũndũ no akue ithenya rĩa mũndũ mwega.

8 No rĩĩrĩ, Ngai nĩonanĩĩtie ũrĩa atwendeete, nĩ ũndũ o rĩrĩa twarĩ eehia Kristũ nĩatũkuĩrĩire!

9 Kuona atĩ rĩu nĩtũiguithanĩĩtio na Ngai nĩ ũndũ wa thakame ya Jesũ, nĩtũkaahonokio mũno makĩria kuuma harĩ maraakara ma Ngai!

10 Ithuĩ-rĩ, nĩtwarĩ ũthũ na Ngai no nĩatũmire tũcooke kũiguana naake na ũndũ wa gĩkuũ kĩa mũrũ wake. Atĩrĩĩrĩ, tondũ rĩu ithuĩ tũrĩ aiguithanie na Ngai nĩtũkaahonokio, nĩ ũndũ Kristũ e muoyo.

11 To ũguo wiki; nĩtũkenaga nĩ ũndũ wa ũrĩa Ngai eekĩĩte ahũthĩrĩĩte Mwathani witũ Jesũ Kristũ, ũrĩa ũtũiguithanĩĩtie naake.

Adamu na Kristũ

12 Meehia maatoonyire thĩ magereire harĩ mũndũ ũmwe, namo makĩreehe gĩkuũ. Kwoguo gĩkuũ gĩkĩhunja kũrĩ andũ oothe, tondũ oothe nĩmeehirie.

13 Meehia maarĩ thĩinĩ wa thĩ o na mbere ya gũtaanagĩa Watho, no gũtingĩagĩire ũhoro wa kwĩhia gũtarĩ Watho.

14 Kuuma hĩndĩ ya Adamu o nginya hĩndĩ ya Musa, gĩkuũ nĩgĩathaga andũ oothe, nginya o na arĩa mateehĩĩtie ta ũrĩa Adamu eehirie rĩrĩa aaregire gwathĩkĩra watho wa Ngai.

Adamu aarĩ mũhaano wa mũndũ ũrĩa wokaga thuutha ũcio.

15 No rĩĩrĩ, o eerĩ matihaanaine, tondũ kĩheeo kĩa Ngai kĩrĩa aatũheire gĩtingĩhaananio na meehia ma Adamu. Nĩ ũndũ o na gwatuĩka meehia ma mũndũ ũmwe nĩmaatũmire andũ aingĩ makue, wega wa Ngai o na kĩheeo kĩrĩa aatũheire nĩikinyĩire andũ aingĩ makĩria, nĩ ũndũ wa wega wa mũndũ ũcio ũmwe Jesũ Kristũ.

16 Ningĩ nĩharĩ ũtiganu gatagatĩ ga kĩheeo kĩu na meehia ma mũndũ ũcio ũmwe; nĩ ũndũ-rĩ, gũtuĩrwo kwa mũndũ ũcio ũmwe gwatũmire andũ oothe matuuo ooru. No rĩĩrĩ, kĩheeo kĩu kĩaheanirwo nĩ Ngai o ũguo tũhũ, kĩarutirwo nĩ ũndũ wa mahĩtia ma andũ aingĩ, na nĩ gĩa gũtũma matuuo athingu.

17 Nĩ ũhoro wa ma atĩ meehia ma mũndũ ũmwe nĩ mo maatũmire gĩkuũ kĩambĩrĩrie gũthamaka nĩ ũndũ wa mũndũ ũcio ũmwe. No rĩĩrĩ, ũndũ ũrĩa Jesũ Kristũ eekire nĩũkĩrĩĩte ũcio na kũraaya mũno. Nĩ ũndũ-rĩ, arĩa oothe maamũkagĩra wega mũingĩ wa Ngai na nĩmaiguithanĩĩtio naake o ũguo tũhũ, megũtũũra mathamakaga marĩ atoonyu muoyoinĩ, nĩ ũndũ wa Jesũ Kristũ.

18 Nĩ ũndũ ũcio, o ta ũrĩa rĩĩhia rĩa mũndũ ũmwe rĩatũmire andũ oothe matuĩrwo, noguo gĩĩko kĩa ũthingu kĩa mũndũ ũmwe gĩtũmaga andũ oothe matuuo athingu na magĩe na muoyo.

19 Nĩ ũndũ o ta ũrĩa ũremi wa mũndũ ũmwe watũmire andũ aingĩ matuĩke eehia, noguo gwathĩka kwa mũndũ ũmwe gũtũmaga andũ oothe matuuo athingu.

20 Watho wareehirwo nĩ geetha meehia moongerereke; no rĩĩrĩ, harĩa meehia moongererekire naguo wega wa Ngai ũkĩongerereka makĩria.

21 Nĩ ũndũ ũcio, o ta ũrĩa meehia maathanaga na ũndũ wa gĩkuũ, noguo wega wa Ngai wathanaga na ũndũ wa ũthingu, ũtũroreetie muoyoinĩ wa tene na tene na ũndũ wa Jesũ Kristũ Mwathani witũ.

Muoyo mwerũ thĩinĩ wa Kristũ

1 Hakĩrĩ ũguo-rĩ, tũkiuge atĩa? Tũtũũre meehiainĩ atĩ nĩguo wega wa Ngai wongerereke?

2 Kũroaga gũtuĩka ũguo! Ithuĩ-rĩ, nĩtwakuire ũhoroinĩ wa meehia! Twakĩhota atĩa gũtũũra o thĩinĩ wamo?

3 Kaĩ mũtooĩ atĩ rĩrĩa twabatithirio thĩinĩ wa Kristũ Jesũ twabatithirio thĩinĩ wa gĩkuũ gĩake?

4 Tondũ ũcio, rĩrĩa twabatithirio twathikanĩirio hamwe naake na tũgĩkua hamwe naake, nĩ geetha o ta ũrĩa Kristũ aariũkirio akiuma kũrĩ akuũ nĩ hinya mũnene wa Ithe, o ũguo o na ithuĩ tũtũũrage mũtũũrĩre mwerũ.

5 Angĩkorwo nĩtũtuĩkĩĩte kĩndũ kĩmwe naake gĩkuũinĩ gĩake-rĩ, nĩtũgaatuĩka kĩndũ kĩmwe naake ũhoroinĩ wa kũriũka gwake.

6 Nĩtũũĩ atĩ ũmũndũ witũ wa tene nĩwambirwo mũtharabainĩ hamwe na Kristũ, nĩ geetha mwĩrĩ wa meehia ũniinwo tũtigacooke gũikara twĩ ngombo cia meehia.

7 Nĩ ũndũ-rĩ, mũndũ arĩĩkia gũkua ndacookaga gũtuĩka ngombo ya meehia.

8 Tondũ nĩtwakuire hamwe na Kristũ, nĩtwĩtĩkĩĩtie atĩ nĩtũgaatũũra muoyo hamwe naake.

9 Nĩ ũndũ nĩtũũĩ atĩ Kristũ nĩariũkirio akiuma kũrĩ akuũ, na ndarĩ hingo agaakua rĩngĩ; gĩkuũ gĩtikaamwatha o na atĩa.

10 Aakuire nĩguo ahoote hinya wa meehia rĩmwe rĩakũigana, na rĩu atũũraga muoyo arĩ ngwatanĩro na Ngai.

11 Kwoguo o na inyuĩ mwagĩrĩirwo nĩkwĩyonaga mũkuĩte ũhoroinĩ wa meehia, na mũikarage mũrĩ ngwatanĩro na Ngai mũhotithĩĩtio nĩ Kristũ Jesũ.

12 Nĩ ũndũ ũcio, mũtikaarekage meehia mathamakage mĩĩrĩinĩ yanyu o ĩyo ĩkuaga, matũmage mwathĩkagĩre merirĩria maayo.

13 O na ningĩ mũtikaarekage ciĩga cianyu ihũthagĩrwo ta indo cia gũtungatĩra meehia. Handũ ha gwĩkaga ũguo-rĩ, mwĩheanageei harĩ Ngai ta andũ mariũkĩĩtio kuuma gĩkuũinĩ, na mũmũrutĩre ciĩga cianyu ituĩke cia kũmũtungatagĩra maũndũinĩ ma ũthingu.

14 Inyuĩ-rĩ, mũtiagĩrĩirwo nĩgwathagwo nĩ meehia, nĩ ũndũ rĩu mũtirĩ rungu rwa Watho mũrĩ rungu rwa wega wa Ngai.

Ngombo cia gwĩkaga maũndũ ma ũthingu

15 Tũkiuge atĩa? Tũtũũre twĩhagia tondũ tũtirĩ rungu rwa Watho tũrĩ rungu rwa wega wa Ngai? Kũroaga gũtuĩka ũguo!

16 Kaĩ mũtooĩ atĩ mũngĩĩheana kũrĩ mũndũ o wothe mũtuĩke ngombo ciake mũmwathĩkagĩre mũrĩ ngombo ciake; ngombo cia meehia marĩa mareehage gĩkuũ kana ngombo cia wathĩki ũrĩa ũreehage ũthingu?

17 No rĩĩrĩ, Ngai arogaathwo! Nĩ ũndũ inyuĩ arĩa mwarĩ ngombo cia meehia, rĩu nĩmwathĩkĩire na ngoro yothe ũhoro wa ma ũrĩa mwarutirwo.

18 Inyuĩ-rĩ, nĩmwohorirwo kuuma meehiainĩ mũgĩtuĩka ngombo cia gwĩkaga maũndũ ma ũthingu.

19 (Ndĩramwarĩria na rũthiomi rũrĩa mũmenyereete nĩ ũndũ wa ũrĩa mũtangĩhiũha kũmenya.) O ta ũrĩa mwatũire mwĩheanĩĩte ta ngombo cia gwĩkaga maũndũ mooru na ma waganu mũrĩ na meciiria mooru, rĩu kĩĩheaneei o ũguo mũtuĩke ngombo cia gwĩkaga maũndũ ma ũthingu.

20 Rĩrĩa mwarĩ ngombo cia meehia, mũtiarĩ oohe nĩ ũhoro wa ũthingu.

21 Nĩ uumithio ũrĩkũ muonire kuuma harĩ maũndũ macio rĩu matũmaga mũconoke? Mũthiainĩ, maũndũ macio mareehage o gĩkuũ!

22 No rĩu nĩmuohoreetwo kuuma ũkomboinĩ wa meehia, mũgatuĩka ngombo cia Ngai. Uumithio ũrĩa mũrĩ naguo nĩgũtherio mũgatuĩka a Ngai kũna na mũthiainĩ nĩmũkaagaya muoyo wa tene na tene.

23 Nĩ ũndũ mũcaara wa meehia nĩ gĩkuũ no kĩheeo kĩrĩa Ngai aheanaga nĩ muoyo wa tene na tene, thĩinĩ wa Kristũ Jesũ Mwathani witũ.

Ngerekano ya ũhikania

1 Atĩrĩĩrĩ, aariũ na aarĩ a Ithe witũ, nĩnjũũĩ nĩmũkũmenya ũhoro ũrĩa ngũmwĩra, nĩ ũndũ inyuothe nĩmũũĩ ũhoro wa Watho atĩ mũndũ akoragwo arĩ rungu rwa Watho o rĩrĩa e muoyo.

2 Kwa mũhaano, mũtumia ũhikĩĩte akoragwo oohanĩĩtio na mũthuuriwe nĩ Watho rĩrĩa rĩothe mũthuuriwe e muoyo no mũthuuriwe angĩkua, mũtumia ũcio ndakoragwo ooheetwo nĩ Watho ũcio o na haniini.

3 Nĩ ũndũ ũcio mũtumia angĩtuĩka wa mũndũ ũngĩ mũthuuriwe e muoyo, atuĩkaga mũtharia. No rĩĩrĩ, mũthuuriwe angĩkua mũtumia ũcio nĩmuohore kuuma harĩ Watho ũcio, na angĩhikio nĩ mũndũ ũngĩ ndangĩtuĩka mũtharia.

4 Ũguo nĩguo mũhaana aariũ na aarĩ a Ithe witũ. Inyuĩ-rĩ, nĩmũkuĩte ũhoroinĩ wa Watho, nĩ tondũ mũrĩ ciĩga cia mwĩrĩ wa Kristũ. Rĩu mũrĩ aake, o we wariũkirio kuuma kũrĩa akuũ, nĩguo tũciaragĩre Ngai maciaro.

5 Rĩrĩa twatũũraga tũrũmagĩrĩra merirĩria ma mwĩrĩ-rĩ, Watho watũtwaragĩrĩria o maũndũinĩ ma meehia, na ũrĩa wothe twekaga watwerekagĩria o gĩkuũinĩ.

6 No rĩĩrĩ, rĩu nĩtuohoreetwo kuuma harĩ Watho, tondũ nĩtũkuĩte ũhoroinĩ wa maũndũ marĩa maatũtuaga ngombo. Rĩu tũtitungataga na njĩra ĩrĩa ya tene ya Watho ũrĩa mwandĩke, tũtungataga na njĩra ĩrĩa njerũ ya Roho.

Watho na meehia

7 Rĩu-rĩ, tũkiuge atĩa? Tuuge atĩ Watho nĩ meehia? Kũroaga gũtuĩka ũguo! No tiga arĩ Watho ndingĩamenyire meehia nĩ kĩĩ. Korwo Watho ndwoigĩĩte “Ndũkaanerirĩrie kĩndũ kĩene,” ndingĩamenyire kwĩrirĩria nĩ atĩa.

8 Nĩ ũndũ wa rĩathani rĩu, meehia nĩmoonire mweke wa gũthugunda merirĩria moothe mooru thĩinĩ wakwa. Gũtarĩ Watho meehia nĩ makuũ.

9 Kwĩ hĩndĩ ndatũũraga muoyo itarĩ na Watho, no rĩrĩa rĩathani rĩokire, meehia makĩriũka,

10 na niĩ ngĩkua. Rĩathani rĩrĩa rĩngĩandeeheire muoyo, rĩgĩkĩndeehere gĩkuũ.

11 Nĩ ũndũ meehia rĩrĩa moonire mweke thĩinĩ wa rĩathani nĩmaaheenirie, makĩnjũraga.

12 Kwoguo Watho guo mwene nĩ mũtheru, na rĩathani nĩ itheru, na nĩ rĩa kĩhooto, na nĩ rĩega.

13 Ũguo nĩkuuga ũndũ mwega nĩwandeeheire gĩkuũ? Kũroaga gũtuĩka ũguo! Nĩ meehia meekire ũguo. Mandeeheire gĩkuũ mahũthĩrĩĩte ũndũ mwega nĩguo mamenyeke wega atĩ nĩ meehia. Nĩ ũndũ ũcio rĩathani nĩrĩtũmaga meehia mooneke marĩ mooru mũno.

Mbaara thĩinĩ wa mũndũ

14 Nĩtũũĩ atĩ Watho uumĩĩte kwĩ Roho; no niĩ ndĩ o mũndũ wĩ na mwĩrĩ wendeetio agatuĩka ngombo ya meehia.

15 Ndimenyaga maũndũ marĩa njĩkaga, nĩ ũndũ maũndũ marĩa nyendaga gwĩka ti mo njĩkaga, no marĩa thũire nĩ mo njĩkaga.

16 Angĩkorwo njĩkaga maũndũ marĩa itekwenda-rĩ, nĩngĩgĩĩtĩkĩrĩĩte atĩ Watho ũkĩrĩ mwega.

17 Kwoguo ti niĩ njĩkaga maũndũ macio; nĩ meehia marĩa matũũraga thĩinĩ wakwa.

18 Nĩ ũndũ nĩnjũũĩ atĩ thĩinĩ wakwa, ũguo nĩkuuga ũmũndũinĩ wakwa, gũtirĩ ũndũ mwega. Tondũ-rĩ, o na gũtuĩka nĩnyendaga gwĩka wega ndihotaga gwĩka ũguo.

19 Nĩ ũndũ ndiĩkaga maũndũ marĩa meega nyendaga gwĩka; marĩa mooru iteendaga gwĩka nĩ mo njĩkaga.

20 Angĩkorwo njĩkaga maũndũ marĩa iteendaga gwĩka-rĩ, ti niĩ ngĩĩkaga maũndũ macio nĩ meehia marĩa makoragwo thĩinĩ wakwa.

21 Kwoguo ngakĩona atĩ watho ũyũ nĩguo ũrutaga wĩra: rĩrĩa ngwenda gwĩka wega, ũndũ ũrĩa mũũru noguo thuuraga gwĩka.

22 Ngoro yakwa nĩkenagio nĩ watho wa Ngai.

23 No rĩĩrĩ, thĩinĩ wa mwĩrĩ wakwa kũrĩ watho ũngĩ, naguo watho ũcio nĩũrũaga na ũndũ ũrĩa meciiria maakwa moonaga arĩ wega. Ũnduaga ngombo ya watho wa meehia ũrĩa ũrutaga wĩra thĩinĩ wakwa.

24 Kaĩ niĩ ndĩkĩrĩ mũndũ mũthĩĩnĩku-ĩ! Nũũ ũkũũhonokia kuuma mwĩrĩinĩ ũyũ wa gĩkuũ?

25 Nĩ ngaatho kũrĩ Ngai ũrĩa wĩkaga ũguo ahũthĩrĩĩte Jesũ Kristũ Mwathani witũ.

Nĩ ũndũ ũcio, niĩ mwene ndungatagĩra watho wa Ngai na meciiria maakwa, no mwĩrĩinĩ wakwa ndungatagĩra watho wa meehia.

Mũtũũrĩre wa kĩĩroho

1 Tondũ ũcio rĩu arĩa me thĩinĩ wa Kristũ Jesũ matingĩcooka gũtuĩrwo.

2 Nĩ ũndũ-rĩ, watho wa Roho ũrĩa ũtũmaga tũtũũre muoyo thĩinĩ wa Kristũ Jesũ, nĩũnjohoreetekuuma wathoinĩ wa meehia na gĩkuũ.

3 Nĩ gũkorwo Ngai nĩekire ũrĩa Watho ũtangĩahotire gwĩka nĩ ũndũ wa kwagithio hinya nĩ mwĩrĩ. Ngai nĩatũmire Mũũriũ ooke gũũkũ thĩ e na mwĩrĩ ũhaana ta mwĩrĩ ũyũ witũ ũrĩa wĩhagia nĩ ũndũ wa meehia ma andũ, naake e na mwĩrĩ ũcio agĩtooria meehia.

4 Ngai eekire ũguo nĩ geetha ũhoro wa Watho ũhingio thĩinĩ witũ, ithuĩ arĩa tũtũũraga na hinya wa Roho no ti wa mwĩrĩ.

5 Nĩ ũndũ-rĩ, arĩa maathagwo nĩ mwĩrĩ meciiragia o ũhoro wa mwĩrĩ, no arĩa maathagwo nĩ Roho meciiragia o maũndũ ma Roho.

6 Gwathwo nĩ mwĩrĩ kũreehage gĩkuũ, no gwathwo nĩ Roho kũreehage muoyo na thaayũ.

7 Mũndũ ũrĩa wathagwo nĩ mwĩrĩ arĩ ũthũ na Ngai tondũ ndaathĩkagĩra watho wa Ngai, o na ndangĩhota kũwathĩkĩra.

8 Arĩa maathĩkagĩra mĩĩrĩ yao, matingĩhota gũkenia Ngai.

9 No inyuĩ mũtiathagwo nĩ mĩĩrĩ yanyu, mwathagwo nĩ Roho, angĩkorwo ti itherũ Roho wa Ngai atũũraga thĩinĩ wanyu. Ũrĩa wothe ũtarĩ na Roho wa Kristũ ũcio ti wake.

10 Angĩkorwo Kristũ atũũraga thĩinĩ wanyu, maroho maanyu me muoyonĩ tondũ nĩmũiguithanĩĩtio na Ngai, o na gũtuĩka mĩĩrĩ yanyu nĩrĩkua nĩ ũndũ wa meehia.

11 Angĩkorwo Roho wa Ngai, ũrĩa wariũkirie Jesũ akiuma kũrĩ akuũ atũũraga thĩinĩ wanyu-rĩ, ũcio wariũkirie Kristũ Jesũ nĩakaahe mĩĩrĩ ĩyo yanyu ĩkuaga muoyo nĩ ũndũ wa Roho ũcio wake ũtũũraga thĩinĩ wanyu.

12 Kwoguo aariũ na aarĩ a Ithe witũ, twĩ na thiirĩ no ti wa atĩ tũtũũre twathagwo nĩ mĩĩrĩ iitũ.

13 Nĩ gũkorwo mwatũũra mwathagwo nĩ mwĩrĩ, no mũgaakua, no mũngĩniina ciĩko cianyu cia meehia mũteithĩĩtio nĩ Roho, nĩmũgaatũũra muoyo.

14 Arĩa oothe matongoragio nĩ Roho wa Ngai nĩ ciana cia Ngai.

15 Tondũ mũtiaheirwo Roho wa kũmũtua ngombo mwĩtigagĩre, no mwaheirwo Roho wa kũmũtua ciana cia Ngai. Hinya wa Roho ũcio nĩguo ũtũhotithagia gũkaĩra Ngai tũkoiga, “Awa! Baaba!”

16 Roho ũcio nĩ mũira hamwe na maroho maitũ atĩ tũrĩ ciana cia Ngai.

17 Tondũ tũkĩrĩ ciana ciake-rĩ, tũrĩ agai a iraathimo ciothe iria aigĩire andũ aake, na no tũkaagaya hamwe na Kristũ kĩrĩa Ngai atũire amũigĩire, nĩ ũndũ angĩkorwo nĩtũgũthĩĩnio hamwe na Kristũ, nĩtũkaagaya riiri wake o naguo.

Riiri wa thuuthainĩ

18 Nguona atĩ mathĩĩna marĩa tũrona rĩu, matingĩhota kũgerekanio o na haniini na riiri ũrĩa tũkaaguũrĩrio.

19 Indo ciothe iria ciombirwo nĩcitheethũkaga cietereire rĩrĩa Ngai akaaguũranĩria ciana ciake.

20 Nĩ ũndũ indo ciothe iria ciombirwo ciathĩrĩirwo ituĩke ta itarĩ kĩene, no ti ũndũ wa kwenda gwacio, nĩkwenda kwa Ngai. No rĩĩrĩ, nĩharĩ na kĩĩrĩgĩrĩro atĩ

21 mũthenya ũmwe nĩikoohorwo ciume ũkomboinĩ wa kũbutha, ituĩke cia kũgaya riiri ũrĩa ũrĩ wa ciana cia Ngai.

22 Nĩtũũĩ atĩ o nginya rĩu ciũmbe ciothe itũũraga icaayaga i na ruwo rũnene o ta rwa mũtumia akĩheeo.

23 Na rĩĩrĩ, to indo ciothe iria ciombirwo icaayaga, no o na ithuĩ arĩa tũheetwo Roho arĩ ta kĩheeo kĩa mbere kĩa iheeo cia Ngai, nĩtũcaayaga ngoroinĩ ciitũ twetereire gũtuuo ciana cia Ngai,na gũkũũrwo kũna kuuma ũkomboinĩ.

24 Nĩ gũkorwo twahonokirio nĩ ũndũ wa kĩĩrĩgĩrĩro kĩu; no rĩĩrĩ, angĩkorwo nĩtũrona kĩrĩa twĩrĩgĩrĩire-rĩ, kĩu gĩtikĩrĩ kĩĩrĩgĩrĩro. Tondũ-rĩ, nũũ wĩrĩgagĩrĩra kĩrĩa arona?

25 Angĩkorwo twĩrĩgĩrĩire kĩrĩa tũtarona, nĩtũgĩgĩeterere tũkirĩrĩirie.

26 O ũndũ ũmwe Roho naake nĩatũteithagia wonjeinĩ witũ, nĩ ũndũ tũtiũĩ ũrĩa twagĩrĩirwo nĩkũhooya Ngai. Roho we mwene nĩ we ũtũthaithanagĩrĩra, e na mũcaayo ũtangĩgweteka.

27 Naake Ngai, ũrĩa wonaga ngoro ciitũ thĩinĩ, nĩoĩ meciiria ma Roho, nĩ ũndũ Roho nĩ we ũthaithanagĩrĩra atheru harĩ Ngai kũringana na wendi wa Ngai.

28 Ningĩ nĩtũũĩ atĩ maũndũ moothe nĩmathiaga wegaharĩ arĩa meendeete Ngai, o arĩa eĩtĩire kũringana na ũrĩa we eendeete.

29 Nĩ gũkorwo arĩa Ngai aathuurire o tene nĩamaamũrire mahaane ta Mũũrũwe, nĩ geetha Mũũrũwe atuĩke irigithaathi harĩ ciana nyingĩ cia ithe ũmwe.

30 Kwoguo acio Ngai aamũrire, nĩ o eetire, nao acio eetire nĩagĩire ũiguano nao na akĩmagoocithia.

Wendo wa Ngai thĩinĩ wa Kristũ Jesũ

31 Maũndũinĩ macio moothe-rĩ, tũkiuge atĩa? Angĩkorwo Ngai arĩ mwena witũ-rĩ, nũũ ũngĩkĩrũa na ithuĩ?

32 Ngai ũcio ũtaigana gũcaaĩra Mũrũ wake tiga o kũmũruta aamũrutire nĩ ũndũ witũ ithuothe, no akĩage gũtũhe indo iria ingĩ ciothe?

33 Nũũ ũngĩona ũndũ wagũthitangĩra andũ arĩa Ngai athuurĩĩte? Ngai we mwene nĩamatuĩte athingu!

34 Nũũ ũngĩkĩmatuĩra? Nĩ Kristũ Jesũ ũrĩa wakuire na agĩcooka akĩriũka akiuma kũrĩ akuũ, na rĩu aikaire guokoinĩ kwa ũrĩo kwa Ngai agĩtũthaithanĩrĩra?

35 Nũũ ũngĩtũtigithania na wendo wa Kristũ? Nĩ mathĩĩna, kana kĩeha, kana kũnyariirwo, kana ng’aragu, kana njaga, kana ũgwati, kana kũũragwo?

36 O ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo atĩrĩ:

“Tũrĩ ũgwatiinĩ wa kũũragwo hĩndĩ ciothe nĩ ũndũ waku;

tũgagĩĩkagwo o ta ng’ondu iratwarwo gĩthĩnjĩroinĩ.”

37 No rĩĩrĩ, maũndũinĩ macio moothe ithuĩ nĩtũtooranĩĩtie biũ nĩ ũndũ wa ũcio watwendire!

38 Nĩ gũkorwo ndĩ na ma atĩ gũtirĩ ũndũ ũngĩtũtigithania na wendo wake: ti gĩkuũ kana muoyo; ti araika kana aathani arĩa angĩ a kũũrĩa igũrũ kana maahinya; ti maũndũ marĩa me kuo rĩu kana marĩa magooka;

39 ti indo iria irĩ kũũrĩa igũrũ kana iria irĩ thĩ kũrĩa kũriku mũno. Gũtirĩ kĩndũ o na kĩmwe kĩa iria ciombirwo, kĩngĩtũtigithania na wendo wa Ngai ũrĩa Kristũ Jesũ Mwathani witũ atũmĩĩte tũgĩe naguo.

Ngai na andũ aake

1 Ndĩraaria ũhoro wa ma; ndingĩaria maheeni tondũ ndĩ wa Kristũ. O nayo thamiri yakwa, ĩtongoreetio nĩ Roho Mũtheru, nĩ mũira wakwa atĩ ndiraheenania.

2 Ndĩ na kĩeha kĩnene na ruwo ngoroinĩ,

3 nĩ ũndũ wa andũ a rũũrĩrĩ rwitũ arĩa tũciaranĩirwo nao. Niĩ no nyende nyiitwo nĩ kĩrumi kĩa Ngai na ndigithanio na Kristũ nĩ ũndũ wao.

4 Nĩ o andũ a Isiraeli; Ngai nĩamatuire ciana ciake na akĩmaguũrĩria riiri wake; nĩathondekire Kĩrĩĩkanĩro nao na akĩmahe Watho; nĩmooĩ gũthaathaiya Ngai ũrĩa kwagĩrĩire; nĩmahingĩirio ciĩranĩro;

5 nĩ a rũciaro rwa maithe maitũ marĩa me ngumo; o naake Kristũ, ta mũndũ, nĩ wa rũciaro rwao. Ngai ũrĩa wathaga maũndũ moothe arogoocagwo tene na tene! Ameni.

6 Ũguo ti kuuga atĩ kĩĩranĩro kĩa Ngai nĩkĩagire kũhinga, nĩ gũkorwo ti andũ oothe a Isiraeli Ngai aathuurire matuĩke andũ aake.

7 O na ti njiarwa ciothe cia Aburahamu ciana cia Ngai. Nĩ ũndũ Ngai eerire Aburahamu atĩrĩ, “Nĩharĩ Isaaka hakoima andũ a rũciaro rũrĩa ndakwĩrĩire.”

8 Ũguo nĩkuuga atĩ ciana iria iciarĩĩtwo na njĩra ya mwĩrĩti ciana cia Ngai; iria ciumanĩĩte na kĩĩranĩro kĩa Ngai, nĩcio njiarwa ciake.

9 Nĩ gũkorwo kĩĩranĩro kĩa Ngai kĩoigĩĩte atĩrĩ, “Hĩndĩ ĩrĩa njagĩrĩruyakinya nĩngaacooka, na Sara nĩakaagĩa na kahĩĩ.”

10 Na to ũguo wiki, nĩ gũkorwo Rebeka o naake nĩagĩire ciana igĩrĩ cia mahatha cia ithe ũmwe, nĩ we ithe witũ Isaaka.

11-12 No rĩĩrĩ, nĩguo ũhoro wa gũthuura mwana ũmwe wa mahatha macio ũtuĩke warĩ wendi wa Ngai kĩũmbe-rĩ, Ngai nĩerire Rebeka atĩrĩ, “Ũrĩa mũkũrũ nĩagaatungata ũrĩa mũnyiinyi.” Oigire ũguo mataanaciarwo, na mateekĩĩte ũndũ o wothe mũũru kana mwega. Kwoguo Ngai ndathuuranire na ũndũ o wothe wekĩĩtwo nĩ ciana icio, aathuuranire na ũndũ wa wendi wake.

13 O ta ũrĩa maandĩko moigĩĩte atĩrĩ, “Nĩndeendire Jakubu, ngĩthũũra Esau.”

14 Tũkiuge atĩa ũhoroinĩ ũcio? Tuuge atĩ Ngai ndarĩ na kĩhooto? Aaca o na haniini!

15 Amu eerire Musa atĩrĩ, “Ndĩiguagĩra tha o ũrĩa ndeenda kũiguĩra tha, na ndĩcaayagĩra o ũrĩa ndeenda gũcaaĩra.”

16 Nĩ ũndũ ũcio, maũndũ moothe moonekaga nĩ ũndũ wa tha cia Ngai, no ti ũrĩa mũndũ eendaga kana ũrĩa eekaga.

17 Amu maandĩko meerĩĩte mũthamaki wa Misiri atĩrĩ, “Ndagũtuire mũthamaki nĩ geetha nyonanie hinya wakwa, na ngumo yakwa ĩhunjio thĩ yothe.”

18 Nĩ ũndũ ũcio Ngai nĩaiguagĩra tha mũndũ o wothe angĩenda kũiguĩra tha, na nĩomagia ngoro ya mũndũ o wothe angĩenda kũũmia.

Maraakara na tha cia Ngai

19 Mũndũ ahota kũnjũũria atĩrĩ, “Angĩkorwo nĩ ũguo-rĩ, Ngai angĩkĩhota atĩa kuuga mũndũ o na ũrĩkũ nĩehĩĩtie? Nũũ ũngĩkĩhota kũregana na wendi wake?”

20 Hĩ! Wee wĩ ũ mũraata wakwa, nĩguo ũcookerie Ngai? Atĩrĩĩrĩ, nyũngũ yahota kũũria ũrĩa wamĩũmbire, “Wanyũmbire haana ũũ nĩkĩ?”

21 Rĩu-rĩ, mũndũ ũrĩa ũũmbaga nyũngũ e na hinya wa gwĩka o ũrĩa angĩenda na rĩũmba; ahota gũthondeka nyũngũ igĩrĩ kuuma harĩ rĩũmba, ĩmwe ya kũhũthĩrwo na njĩra ya mwanya, na ĩngĩ ya kũhũthĩrwo hĩndĩ ciothe.

22 Ũguo noguo Ngai eekĩĩte. Eendaga kuonania maraakara maake na gũtũma hinya wake ũmenyeke. No rĩĩrĩ, nĩakirĩrĩirie mũno makĩria arĩa maatũire mamũraakarĩĩtie, arĩa maarĩ a kũniinwo o biũ.

23 Ningĩ nĩendaga kuonania ũrĩa riiri wake wĩ mũingĩ, ũrĩa aatũheire nĩ ũndũ wa gũtũiguĩra tha, o ithuĩ arĩa athagathagĩĩte a kũgaya riiri ũcio wake.

24 Nĩ gũkorwo nĩ ithuĩ eetire, to kuuma kũrĩ Ayahudi, no o na kuuma kũrĩ andũ a Ndũũrĩrĩ.

25 O ta ũrĩa oigĩĩte thĩinĩ wa ibuku rĩa mũnabii Hosea atĩ:

“Andũ arĩa mataarĩ aakwa nĩ o ngeeta, ‘Andũ aakwa.’

Rũũrĩrĩ rũrĩa rũtaarĩ rwende nĩruo ngeeta, ‘Mwendwa wakwa.’

26 Ningĩ o hau meerĩirwo atĩ, ‘Mũtirĩ andũ aakwa,’

no ho magacooka meetĩrwo, aariũ a Ngai ũrĩa ũrĩ muoyo.”

27 O naake Isaia nĩoigire ũhoro ũkoniĩ Isiraeli atĩ: “O na angĩkorwo andũ a Isiraeli nĩ aingĩ o ta mũthanga wa iriainĩ-rĩ, no aniini mũno aao makaahonoka,

28 nĩ gũkorwo Mwathani nĩegũciirithia andũ a thĩ na amatuĩre o narua.”

29 Gũkĩhaana o ta ũrĩa Isaia oigĩĩte o mbere atĩ: “Korwo Mwathani, Ngai Mwene Hinya Wothe ndatũtigĩirie andũ amwe-rĩ, tũngĩatwĩkire ta Sodomu, na tũhaane o ta Gomora.”

Paũlũ kũhoera Aisiraeli

30 Rĩu tũkiuge atĩa? Tũkuuga atĩrĩ, andũ a Ndũũrĩrĩ, o arĩa mataageragia kũiguithania na Ngai nĩmaiguithanirio naake nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia,

31 no Aisiraeli arĩa meerutanagĩria kũhingia watho nĩguo maiguithanio na Ngai matiahotire kũũhingia.

32 Gĩtũmi nĩ tondũ, matiaũhingirie na wĩtĩkio, meehokire ciĩko ciao. Nĩ ũndũ ũcio magĩkĩhĩngwo nĩ “Ihiga rĩa kũhĩngana,”

33 rĩrĩa maandĩko maarĩĩtie ũhoro warĩo atĩrĩ:

“Nĩngũiga kũu Zayuni ihiga rĩa kũhĩngaga andũ, rĩrĩa rĩrĩtũmaga magũe.

No ũrĩa wothe ũmwĩtĩkĩĩtie ndagaaconorithio.”