Category: 2 Maũndũ ma Matukũ ma Tene

GŨTAARĨRIA

Ibuku rĩa keerĩ rĩa Maũndũ ma Matukũ ma Tene rĩambĩrĩirie harĩa Ibuku rĩa Mbere rĩa Matukũ ma tene rĩrĩĩkĩrĩirie. Rĩambĩrĩirie na ũhoro wa mwathanĩre wa mũthamaki Solomoni o nginya rĩrĩa aakuire. Ningĩ nĩrĩthiĩte na mbere na ũhoro wa ũrĩa mĩhĩrĩga ya na rũgongo ĩtongoreetio nĩ Jeroboamu yambarũrũkire ĩkĩremera Rehoboamu mũrũ wa mũthamaki Solomoni. Rehoboamu nĩ we watuĩkire mũthamaki ithenya rĩa ithe Solomoni. Nĩrĩcookeete rĩgathiĩ na mbere kũheana na njĩra ndaaya maũndũ marĩa meekĩkire ũthamakiinĩ wa na kĩanda ũrĩa wetagwo Juda o nginya rĩrĩa Jerusalemu yang’aũranirio mwakainĩ wa 586 mbere ya gũciarwo kwa Jesũ Kristũ.

Maũndũ marĩa marĩ ibukuinĩ rĩĩrĩ

Ũthamaki wa Solomoni 1.1–9.31

(a) Mĩaka ya kĩambĩrĩria 1.1-17

(b) Gwakwo kwa Hekaarũ 2.1–7.10

(c) Mĩaka ya mũthia 7.11–9.31

Mĩhĩrĩga ya na rũgongo kwambararũka 10.1-19

Athamaki a Juda 11.1–36.12

Jerusalemu kũng’aũranio 36.13-23

Solomoni kũhooya ũũgĩ

1 Na rĩĩrĩ, Solomoni mũrũ wa Daudi, agĩĩkinyĩra wega ũthamakiinĩ wa Isiraeli, naake MWATHANI Ngai wake akĩmũraathima na agĩtũma agĩe na hinya mũno.

2 Naake mũthamaki Solomoni akĩruta watho kũrĩ atongoria arĩa maarũũgamagĩrĩra ikundi cia andũ ngiri, na ikundi cia igana, o na atongoria oothe a thirikaari, o na andũ arĩa maarũũgamagĩrĩra nyũmba cia maithe, o na andũ oothe a Isiraeli.

3 Amaathire mathiĩ naake kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria MWATHANI Ngai kũrĩa kwarĩ Gibeoni. Maathiire kũu tondũ nĩkuo Hema ya MWATHANI ya gũtũnganwo yarĩ o ĩrĩa Musa, ndungata ya MWATHANI athondekeire werũinĩ.

4 (No rĩĩrĩ, Ithandũkũ rĩa Kĩrĩĩkanĩro rĩarĩ o Jerusalemu, harĩa rĩaigĩĩtwo nĩ Daudi, hemainĩ ĩrĩa aarĩthondekeire rĩrĩa aarĩgĩĩrire kuuma Kiriathu Jearimu.)

5 O nakĩo kĩgongoona gĩa gĩcango kĩrĩa Bezaleli mũrũ wa Uri na mũcũkũrũ wa Huri aathondekeete kĩarĩ o kũu Gibeoni mbere ya Hema ya MWATHANI ya gũtũnganwo. Naake Solomoni na andũ oothe magĩthaathaĩria MWATHANI kuo.

6 Naake mũthamaki Solomoni akĩrutĩra igũrũ wa kĩgongoona kũu gĩa gĩcango, o kĩu kĩarĩ hau mbere ya Hema ya gũtũnganwo, magongoona ma njino ma nyamũ ngiri ĩmwe.

7 Na rĩĩrĩ, ũtukũ o ro ũcio Ngai akiumĩrĩra Solomoni akĩmũũria atĩrĩ, “Ũkwenda ngũhe kĩ?”

8 Naake Solomoni agĩcookia atĩrĩ, “Nĩwatũire wĩkaga baaba Daudi, maũndũ manene ma ũtugi, na rĩu nĩũnduĩte mũthamaki ithenya rĩake.

9 Wee MWATHANI Ngai, ĩtĩkĩra kũhingia kĩĩranĩro kĩrĩa werĩire baaba Daudi. Nĩ ũndũ-rĩ, nĩũnduĩte mũthamaki wa gũthamakagĩra andũ aingĩ ũguo atĩ matingĩtarĩka.

10 Nĩ ũndũ ũcio, ndagũthaitha ũhe ũũgĩ na ũmenyi nĩguo hotage kũmathamakĩra. Nĩ ũndũ-rĩ, andũ aya aaku aingĩ ũũ ingĩhota atĩa kũmathamakĩra?”

11 Naake Ngai agĩcookeria Solomoni atĩrĩ, “Nĩwahooya kĩndũ kĩega. Nĩ ũndũ-rĩ, ndũnahooya ngũhe ũtonga, mũthiithũ mũingĩ, gĩtĩĩo, mĩoyo ya thũ ciaku iniinwo, o na kana atĩ ũtũũre muoyo matukũ maingĩ. No rĩĩrĩ, wehoera ũũgĩ na ũmenyi nĩ geetha ũhotage gũthamakĩra andũ aakwa arĩa ngũtuĩte mũthamaki wao.

12 Nĩ ũndũ ũcio nĩngũkũhe ũũgĩ na ũmenyi wa maũndũ. Ningĩ nĩngũkũhe ũtonga mũingĩ, mũthiithũ mũingĩ, o na gĩtĩĩo gũkĩra mũthamaki o wothe wa arĩa maarĩ mbere yaku, o na kana ũngĩ o wothe ũgooka thuutha waku.”

Ũhoti na ũtonga wa mũthamaki Solomoni

13 Thuutha wa ũguo Solomoni akiuma kũu Gibeoni, handũ hatũũgĩru ha gũthaathaĩria MWATHANI, o harĩa Hema ya gũtũnganwo yarĩ, agĩcooka Jerusalemu. Naake agĩgĩthamakĩra Isiraeli arĩ kũu.

14 Naake Solomoni akĩyũmbĩra mbũtũ ya ita yarĩ na ngaari cia mbarathi ngiri ĩmwe na magana mana (1,400) na thigari ngiri ikũmi na igĩrĩ cia mbarathi (12,000). Akĩiga imwe ciacio matũũra mwanya mwanya na iria ingĩ agĩikara nacio kũu Jerusalemu.

15 Matukũinĩ ma ũthamaki wake betha na thahabu igĩkorwo caiingĩhĩĩte o ta mahiga kũu Jerusalemu, nayo mĩtarakwa ĩkaingĩha o ta mĩkũyũ ĩrĩa yarĩ magũrũinĩ ma irĩma cia Juda mwena wa na ithũĩro.

16 Andũ arĩa maarutagĩra mũthamaki wĩra wa wonjoria maagũraga mbarathi kuuma bũrũri wa Musiri na Kilikia.

17 Kuuma Misiri maagũraga ngaari cia mbarathi. Mbarathi ĩmwe yoimaga icunjĩ igana na mĩrongo ĩtaano cia betha, na ngaari ĩmwe ya ita icunjĩ magana matandatũ cia betha. Ũguo noguo athamaki a Ahiti na Siria meendagĩrio nĩ andũ acio a Solomoni a wonjoria.

Solomoni kũhaarĩria mwako wa Hekaarũ

1 Na rĩĩrĩ, Solomoni agĩtua atĩ nĩegwaka Hekaarũ harĩa MWATHANI arĩthaathayagĩrio o na eyakĩre nyũmba yake ya ũthamaki.

2 Tondũ ũcio agĩthuura andũ ngiri mĩrongo mũgwanja, (70,000) a gũkuuaga indo cia mwako, na angĩ ngiri mĩrongo ĩnaana (80,000) a gwacũhia mahiga bũrũriinĩ ũrĩa ũrĩ irĩma. Ningĩ agĩthuura anyabaara ngiri ithatũ na magana matandatũ (3,600) a kũrũũgamagĩrĩra mawĩra macio.

3 Naake Solomoni akĩrekanĩria Hiramu mũthamaki wa Turo na ndũmĩrĩri ĩno: “Atĩrĩĩrĩ Hiramu, ndagũthaitha ũndũmagĩre mĩtarakwa ya mwako, o ta ĩrĩa watũmagĩra baaba Daudi rĩrĩa aakaga nyũmba yake ya ũthamaki.

4 Nĩndĩharĩirie gwakĩra MWATHANI Hekaarũ ĩĩtanĩĩtio na rĩĩtwa rĩake. Hau harĩtuĩka handũ hatheru, harĩa niĩ na andũ aakwa tũrĩthaathayagĩria MWATHANI na kũmũcinĩra ũbaani wa indo iria nungi wega. Ningĩ nĩ ho tũrĩmũrutagĩra mĩgate ĩrĩa mĩtheru hĩndĩ ciothe. O na no ho tũrĩrutagĩra magongoona ma njino marĩa marĩrutagwo rũũciinĩ na hwaĩinĩ, o na hĩndĩ ya Thabatũ, karũũgamo ka mweri, o na mĩthenya ĩrĩa ĩngĩ ya thigũkũ nĩ ũndũ wa gũtĩĩa MWATHANI Ngai witũ. Ũguo nĩguo MWATHANI aathĩĩte Aisiraeli meekage tene na tene.

5 Hekaarũ ĩrĩa ndaanyĩĩte gwaka, ĩgũkorwo ĩ nene mũno, nĩ gũkorwo Ngai witũ nĩ mũnene gũkĩra ngai ciothe.

6 O na kũrĩ nĩ ũguo-rĩ, gũtirĩ mũndũ ũngĩhota gwakĩra Ngai Hekaarũ, nĩ ũndũ o na igũrũ guothe ndangĩiganĩra kuo. Nĩ ũndũ ũcio, niĩ ndingĩhota gwakĩra Ngai Hekaarũ, o tiga njakire handũ a kũmũcinagĩra ũbaani.

7 Nĩ ũndũ ũcio, ndũmĩra mũndũ mũũgĩ wa kũruta wĩra na thahabu, betha, gĩcango, na cuuma. Ningĩ mũndũ ũũĩ kũgemia itambaya na rangi wa mburuu, babũ, na mũtuune. Mũndũ ũcio-rĩ, arĩrutithanagia wĩra na andũ arĩa oogĩ na mawĩra macio arĩa baaba Daudi aatigire aathuura gũũkũ Juda na Jerusalemu.

8 Ningĩ ndeehithĩria mĩgogo ya mĩtarakwa, mĩthengera, o na mĩthandarĩ yumĩĩte kũu Lebanoni, nĩ ũndũ nĩnjũũĩ atĩ ndungata ciaku nĩciũĩ gũtema mĩtĩ mũno.

9 Nĩndĩharĩirie gũtũma ndungata ciakwa nĩguo iteithagĩrĩrie icio ciaku gũtema mĩtĩ mĩingĩ, nĩ ũndũ Hekaarũ ĩno ndĩrenda gwaka ĩgũkorwo ĩ nene na ya kũgegania.

10 Nao aruti aaku a wĩra nĩndĩrĩmatũmagĩra indo ciao cia kũhũthĩra ihaana ta ũũ: tani cia kĩmetiriki ngiri igĩrĩ (2,000) cia ngano, tani cia kĩmetiriki ngiri igĩrĩ (2,000) cia mbaarĩ, rita ngiri magana mana cia ndibei (400,000), na rita ngiri magana mana cia maguta ma mĩtamaiyũ (400,000).”

11 Naake Hiramu, mũthamaki wa Turo, akĩandĩkĩra Solomoni macookio ma marũa macio ta ũũ: “Atĩrĩĩrĩ Solomoni, tondũ wa ũrĩa MWATHANI eendeete andũ aake-rĩ, nĩkĩo agũtuĩte mũthamaki wao.

12 MWATHANI Ngai wa Isiraeli arogoocwo, o we mũũmbi wa igũrũ na thĩ! Nĩaheete Daudi mũũriũ mũũgĩ, wĩ na ũmenyi wa maũndũ, na ũũĩ kũbaarĩrĩra maũndũ wega, ũcio rĩu wĩhaarĩirie gwakĩra MWATHANI Hekaarũ, o na kwĩyakĩra nyũmba ya ũthamaki.

13 Rĩu nĩndagũtũmĩra Huramu, mũndũ mũũgĩ, ũiyũrĩĩtwo nĩ ũmenyo.

14 Nyina aarĩ wa mũhĩrĩga wa Dani, naake ithe oimĩĩte bũrũri wa Turo. Nĩ mũũgĩ na gũthondeka indo cia thahabu, betha, gĩcango, cuuma, mahiga, o na mbaaũ. Ningĩ nĩ mũndũ ũũĩ kũgemia na rangi wa mburuu, babũ, o na mũtuune, o na kũgemia nguo cia gataani. Mũndũ ũcio ahota kũgemia mĩcoro o yothe o ta ũrĩa ĩngĩkorwo ĩcoreetwo. Mwĩtĩkĩrie arutithanie wĩra hamwe na andũ aaku arĩa oogĩ, o hamwe na andũ arĩa oogĩ arĩa maarutagĩra thooguo Daudi wĩra.

15 Tondũ ũcio, rĩu tũtũmĩre ngano, mbaarĩ, ndibei, o na maguta ma mĩtamaiyũ o ta ũrĩa weranĩire.

16 Na rĩĩrĩ, nĩtũgũgũtemera mĩtarakwa mĩingĩ kuuma irĩmainĩ cia Lebanoni o ta ĩrĩa ũkwenda. Mĩtĩ ĩyo tũrĩmĩohanagia hamwe, tũkũreehithĩrie na iria o nginya Jopa, nawe ũgacooka ũkamĩtwara Jerusalemu.”

Mwako wa Hekaarũ kwambĩrĩrio

17 Naake Solomoni agĩtara andũ oothe a ndũũrĩrĩ arĩa maarĩ bũrũriinĩ wa Isiraeli. Naguo mũtarano ũcio wahaanaga o ta ũrĩa Daudi aataranĩĩte. Nao maarĩ andũ ngiri igana na mĩrongo ĩtaano na ithatũ na magana matandatũ (153,600).

18 Naake agĩthuura andũ ngiri mĩrongo mũgwanja (70,000) kuuma kũrĩ acio, a gũkuuaga indo cia mwako, na ngiri mĩrongo ĩnaana (80,000) agwacũhagia mahiga kuuma kware. Ningĩ agĩcooka agĩthuura anyabaara ngiri ithatũ na magana matandatũ (3,600) a kũrũũgamagĩrĩra mawĩra macio.

1 Na rĩĩrĩ, Solomoni agĩkĩambĩrĩria gwaka Hekaarũ kũu Jerusalemu, kĩrĩmainĩ kĩa Moria. Hau nĩ ho ithe Daudi aathuurĩĩte ha mwako tondũ nĩ ho MWATHANI aamuumĩrĩire, o na no ho Arauna ũrĩa Mũjebusi aatũire ahuuhagĩra ngano.

2 Naake aambĩrĩirie kũmĩaka mweri wa keerĩ, mwakainĩ wa kana wa ũthamaki wake.

3 Naguo mwako ũcio wahaanaga ta ũũ: Ũraihu warĩ wa mita mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja, na wariĩ wa mita kenda.

4 Naguo warii wa gĩthaku gĩa itoonyero warĩ mita kenda o ta wa Hekaarũ, na kĩrũũgamo kĩa mita mĩrongo ĩtaano na inya. Agĩcooka akĩhumbĩrithia kũu thĩinĩ guothe na thahabu ĩrĩa therie mũno na

5 akĩarithia mbaaũ cia mĩtarakwa kũndũ guothe igũrũ wa nyũmba ĩrĩa nene na agĩkũhumbĩrithia guothe na thahabu iria therie mũno. Agĩcooka agĩkũgemia na mbica cia mĩtĩ ya mĩkĩndũ ikururĩĩtwo o na cia nyororo.

6 Naake Solomoni akĩgemia Hekaarũ na mahiga ma goro o na thahabu yarutĩĩtwo kuuma Parivaimu.

7 Nacio thingo cia Hekaarũ, mĩratho, ihingo, o na mĩrango agĩcihumbĩrithia na thahabu, na agĩkururithia mbica ya ciũmbe iria irĩ mathagu thingoinĩ ciothe.

8 Nako kanyũmba karĩa aakithirie kũu thĩinĩ kaarĩ ka mita kenda thikwea. Wariĩ ũcio wako waiganaga o ta wa Hekaarũ yo nyene. Nako agĩgeeta Handũ Harĩa Hatheru Mũno. Nacio thingo cia thĩinĩ cia kanyũmba kau ciahumbĩirwo na thahabu ya tani mĩrongo ĩĩrĩ.

9 Nayo mĩcumaarĩ yathondekeetwo na ũritũ wa thahabu wa ngiramu magana mataano na mĩrongo mũgwanja. O nacio thingo cia tũnyũmba twa igũrũ agĩcihumbĩra na thahabu.

10 Naake mũthamaki Solomoni agĩthondekithia ciũmbe igĩrĩ irĩ mathagu cia cuuma, agĩcihumbĩrithia na thahabu, agĩciiga Handũ Harĩa Hatheru Mũno,

11-13 iroreete na kũu mũromoinĩ wa Hekaarũ. O kĩmwe kĩarĩ na mathagu meerĩ na o ithagu rĩarĩ rĩa ũraihu wa mita igĩrĩ na boiniti igĩrĩ. Namo mathagu maacio maatambarũkĩĩte, o ithagu rĩkahuutanĩria na rĩrĩa rĩngĩ o gatagatĩ ka nyũmba, nayo mĩthia ĩyo ĩngĩ ĩkahuutia o rũthingo. Kuuma mũthia ũmwe kinya ũũrĩa ũngĩ wa mĩthia ĩyo yahuutĩĩtie thingo cieri haarĩ na wariĩ wa mita kenda.

14 Agĩcooka agĩthondekithia mbathiya ya gataani ya Handũ Harĩa Hatheru Mũno ĩgemeetio na rangi wa mburuu, babũ, na mũtuune na gĩgacorwo ciũmbe iria irĩ mathagu.

Itugĩ igĩrĩ cia Gĩcango

15 Naake mũthamaki agĩthondekithia itugĩ igĩrĩ, o hau mbere ya Hekaarũ, o kĩmwe kĩa ũraihu wa mita ikũmi na ithaano na nuthu. O gĩtugĩ kĩarĩ na kĩongo kĩa mita igĩrĩ na boiniti igĩrĩ.

16 Ningĩ o igũrũ wa gĩtugĩ nĩhaagemeetio na mĩcoro ya nyororo ĩtoonyanĩĩtio wega, na hakarigiicĩrio na mĩhiano ya ngongomanga igana.

17 Naake agĩkĩhanda itugĩ icio cierĩ o hau gĩthakuinĩ gĩa gũtoonya Hekaarũ. Kĩrĩa kĩarĩ na mwena wa kĩanda agĩgĩtua Jakini, na kĩa na mwena wa rũgongo agĩgĩtua Boazu.

Indo cia kũigwo Hekaarũ

1 Ningĩ mũthamaki Solomoni agĩthondekithia kĩgongoona gĩa gĩcango, kĩa mita kenda thikwea na kĩrũũgamo kĩa mita inya na nuthu.

2 O na ningĩ agĩthondekithia itangi rĩa gĩthiũrũrĩ rĩa gĩcango rĩa ũriku wa mita igĩrĩ na boiniti igĩrĩ na kuuma mwena ũmwe kinya ũrĩa ũngĩ mita inya na boiniti inya, na mũthiũrũrũko mita ikũmi na ithatũ na boiniti igĩrĩ (13.2)

3 Mĩthiainĩ ya itangi rĩu na gũthiũrũrũkĩria rĩagemeetio na mĩhari ĩĩrĩ ya ndeegwa, nacio ciathondekanĩirio hamwe na itangi rĩu rĩgĩthondekwo.

4 Itangi rĩu rĩaigĩrĩirwo igũrũ wa mĩhiano ya ndeegwa ikũmi na igĩrĩ cia gĩcango. Mĩhiano ĩyo yaroreete na mwena wa na nja, o ĩtatũ ĩkarora na mwena ũmwe wa ĩrĩa ĩna ya thĩ. Nacio ciĩga ciacio cia na thuutha ciarĩ na kũu thĩinĩ warĩo.

5 Ũtungu wa itangi rĩu warĩ wa mirimita mĩrongo mũgwanja na ithaano. Mĩthia yarĩo yathondekeetwo ta mĩthia ya gĩkombe ĩyunĩĩte na nja ta mĩthia ya gĩtooka. Itangi rĩu rĩngĩaiyũririo na rita ngiri mĩrongo ĩtandatũ (60,000) cia maaĩ.

6 Magĩcooka magĩthondeka tũraĩ ikũmi twa gwĩthambĩra, tũtaano makĩiga mwena wa na kĩanda wa Hekaarũ, na tũu tũngĩ tũtaano makĩiga mwena wa na rũgongo. Tũraĩ tũu twarĩ twa gũthambagĩrio nyamũ cia kũrutwo magongoona ma njino. Namo maaĩ ma itangi maarĩ ma gwĩthambaga na athĩnjĩri Ngai.

7-8 Ningĩ magĩthondeka mĩtĩ ikũmi ya thahabu ya gũcuuragio mataawa o ta ũrĩa mũthondekere wayo wonanĩĩtio, o na meetha ikũmi. Magĩciiga ciothe Hekaarũ thĩinĩ. Meetha ithaano na mĩtĩ ĩtaano ya gũcuuria mataawa mwena ũmwe wa Hekaarũ, na icio ingĩ hamwe na meetha mwena ũcio ũngĩ. Magĩcooka magĩthondeka mbakũri igana rĩmwe cia thahabu.

9 Nao magĩthondeka nja ya athĩnjĩri Ngai, o na nja ĩrĩa nene. Nayo mĩrango ya ihingo iria ciarĩ gatagatĩ ka nja ĩyo yahumbĩrĩĩtwo na gĩcango.

10 Itangi rĩu rĩarũũgamirio na mwena koonainĩ ya na mwena wa kĩanda wa Hekaarũ kwerekera mwena wa irathĩro.

11-16 Huramu agĩcooka agĩthondeka nyũngũ, iciko cia tĩĩri, o na mbakũri. Naake agĩkĩrĩĩkia gũthondeka indo ciothe cia Hekaarũ o ta ũrĩa maarĩĩkanĩire na mũthamaki Solomoni. Nacio indo iria aathondekire ciarĩ:

Itugĩ igĩrĩ

Ciongo igĩrĩ ciahaanaga ta mbakũri iria ciarĩ igũrũ wa itugĩ icio.

Nyororo iria ciatoonyanĩĩtio wega ikaigĩrĩrwo gĩtugĩ o gĩtugĩ.

Makongomanga ma gĩcango magana mana (400) mathiũrũrũkĩirie ciongo icio mĩhari ĩĩrĩ, o mũhari makongomanga igana rĩmwe

Ngaari ikũmi cia kũguucio

mbeeceni ikũmi

Itangi rĩmwe

Mĩhiano ikũmi na ĩĩrĩ ya ndeegwa ĩrĩa yaigĩrĩirwo itangi rĩu

Nyũngũ, iciko cia tĩĩri, na hũũma.

Indo icio ciothe iria Huramu ũcio mũũgĩ na wĩra ũcio athondekeire mũthamaki Solomoni cia Hekaarũ, ciathondekeetwo na gĩcango gĩkumuthĩĩtwo gĩkahenia.

17 Naake mũthamaki aacithondekithĩirie gĩturĩroinĩ kĩrĩa kĩarĩ gatagatĩ ga Sukothu na Zereda, gĩtuambainĩ kĩa Jorodani.

18 Naake Solomoni ndaigana gũthimithia ũritũ wa gĩcango kĩa indo iria aathondekithĩĩtie nĩ ũndũ wa ũrĩa ciaingĩhĩĩte. Kwoguo ũritũ ũcio ndwamenyekire ũrĩa waiganaga.

19 Naake Solomoni agĩthondekithia o na indo cia thahabu ĩrĩa therie mũno cia kũigwo kũu Hekaarũinĩ. Nacio ciarĩ kĩgongoona, meetha cia kũigagĩrĩrwo mĩgate mĩtheru ya kũrutĩrwo Ngai;

20 mĩtĩ ya gũcuuragio mataawa hamwe na mataawa maayo ma thahabu ĩrĩa therie mũno. Mataawa macio maarĩ ma gũcuuragio magĩakanaga mbere ya Handũ Harĩa Hatheru Mũno kũringana na ũrĩa kwabangĩĩtwo;

21 mahũa ma kũgemia, mataawa na mĩĩhato;

22 tũmĩĩhato tũniini twa kũhoria taawa, mbakũri, indo cia ũbaani, na ngĩo cia mwaki. Mĩrango ya nja ya Hekaarũ, o na mĩrango ya Handũ Harĩa Hatheru Mũno yahumbĩrĩĩtwo na thahabu.

1 Na rĩĩrĩ, mũthamaki Solomoni arĩĩkia wĩra wothe wa Hekaarũ, akĩiga indo ciothe iria ithe Daudi aamũrĩire MWATHANI kũu thitooinĩ cia Hekaarũ. Indo icio ciarĩ betha, thahabu, o na indo iria ingĩ ciothe.

Ithandũkũ rĩa Kĩrĩĩkanĩro gũtoonyio Hekaarũinĩ

2 Hĩndĩ ĩyo Solomoni agĩĩta atongoria oothe a mĩhĩrĩga, na a mbarĩ cia Isiraeli, mooke harĩ we kũu Jerusalemu. Aameetire nĩ geetha makagĩĩre Ithandũkũ rĩa Kĩrĩĩkanĩro kĩa MWATHANI kuuma itũũra rĩa Daudi rĩrĩa rĩetagwo Zayuni, marĩreehe Hekaarũinĩ.

3 Nao atongoria oothe a Isiraeli makĩũngana he mũthamaki mũthenya wa thigũkũ ya Ithũnũ (mweriinĩ wa mũgwanja).

4 Rĩrĩa atongoria oothe maakinyire, Alawii makĩoya Ithandũkũ rĩu rĩa Kĩrĩĩkanĩro na igũrũ

5 makĩrĩtoonyia Hekaarũinĩ. Nao athĩnjĩri Ngai na Alawii magĩkuuanĩra Hema ya gũtũnganwo o na indo ciothe iria ciarĩ nyamũre iria ciarĩ kuo, magĩcitoonyia Hekaarũinĩ.

6 Naake mũthamaki Solomoni, o na andũ oothe arĩa moonganĩĩte hau mbere ya Ithandũkũ rĩu rĩa Kĩrĩĩkanĩro makĩruta magongoona ma ng’ondu na ng’ombe nyingĩ itangĩtarĩka.

7 Nao athĩnjĩri Ngai, magĩgĩtoonyia Ithandũkũ rĩa Kĩrĩĩkanĩro kĩa MWATHANI, makĩrĩiga handũ haarĩo, harĩa heetagwo Handũ Harĩa Hatheru Mũno rungu rwa ciũmbe iria irĩ mathagu.

8 Namo mathagu ma mĩhianano ĩyo ya ciũmbe icio maatambarũkĩĩtio makahumbĩra Ithandũkũ rĩu o na mĩgamba ĩrĩa rĩakuuagwo nayo.

9 Nayo mĩthia ya mĩgamba ĩyo nĩyonekaga nĩ mũndũ arũũgamĩĩte mũrangoinĩ aroreete Handũ Hau Hatheru Mũno nĩ ũndũ wa kũraiha. Ndĩngĩahotire kuoneka nĩ mũndũ arĩ handũ hangĩ. (Mĩgamba ĩyo ĩrĩ o ho o na ũũmũũthĩ).

10 Na rĩĩrĩ, gũtiarĩ na kĩndũ kĩngĩ kũu Ithandũkũinĩ rĩa Kĩrĩĩkanĩro o tiga ihengere iria igĩrĩ cia mahiga. Ihengere icio nĩ iria Musa eekĩrire kuo arĩ kĩrĩmainĩ gĩa Sinai. Hĩndĩ ĩyo nĩ rĩrĩa MWATHANI aathondekire Kĩrĩĩkanĩro na andũ a Isiraeli rĩrĩa moimaga Misiri.

Riiri wa MWATHANI

11-14 Na rĩĩrĩ, athĩnjĩri Ngai arĩa oothe maarĩ ho, gũtakũbaarwo gĩkundi kĩrĩa moimĩĩte, nĩmeamũrĩĩte mageetheria. Nao Alawii oothe aini a nyĩmbo maarĩ ho meehumbĩĩte nguo cia gataani iria njega. Aini acio maarĩ: Asafu, Hemani, na Jeduthuni o na andũ a mbarĩ ciao. Nao Alawii makĩrũũgama na mwena wa irathĩro wa kĩgongoona me na thaani iria ihũũrithanagio ikagamba, inanda na ngita, na hamwe nao haarĩ athĩnjĩri Ngai igana rĩa mĩrongo ĩĩrĩ (120) mahuuhaga tũrumbeeta. Nao aini oothe mainaga makĩgoocaga na mũgambo ũmwe makĩhuuhaga tũrumbeeta na makĩhũũrithanagia thaani iria ihũũrithanagio ikagamba, o hamwe na indo ingĩ cia kũina nacio. Mainaga atĩrĩ:

“Goocaai MWATHANI tondũ nĩ mwega,

ũtugi wake nĩ wa tene na tene.”

Na rĩĩrĩ, rĩrĩa athĩnjĩri Ngai meeherire Hekaarũinĩ itu rĩkĩiyũra kũu Hekaarũinĩ guothe. Naguo riiri wa MWATHANI ũkĩiyũra kũu Hekaarũinĩ guothe o nginya athĩnjĩri Ngai makĩremwo nĩ gũthiĩ na mbere gũthaathaiya.

Mĩario ĩrĩa Solomoni arĩirie andũ

1 Hĩndĩ ĩyo Solomoni akĩhooya atĩrĩ:

“Rĩu wee MWATHANI, nĩũthuurĩĩte gũtũũra matuinĩ marĩa matumanu.

2 Nĩngwakĩire Hekaarũ thaka,

nĩguo ũtũũre kuo tene na tene.”

3 Naake Solomoni akĩhũgũkĩra andũ oothe a Isiraeli, akĩmaraathima marũũgamĩĩte o hau,

4 akiuga atĩrĩ, “MWATHANI Ngai wa Isiraeli arogaathwo, o we ũcio ũhingĩĩtie ũrĩa eerĩire baaba Daudi rĩrĩa oigire,

5 ‘Kuuma rĩrĩa ndarutire andũ aakwa a Isiraeli kuuma bũrũri wa Misiri ndirĩ ndathuura itũũra o na rĩmwe bũrũriinĩ wothe wa Isiraeli atĩ nĩguo njakĩrwo Hekaarũ kuo ya gũthaathayagĩrio. Ndirĩ ndathuura mũndũ o na ũmwe atuĩke mũthamaki wao.

6 Rĩu nĩthuurĩĩte Jerusalemu gũtuĩke handũ harĩa ndĩthaathayagĩrio, na ngagũthuura wee, Daudi ũtuĩke wa gũthamakagĩra andũ aakwa a Isiraeli.’ ”

7 Naake Solomoni agĩthiĩ na mbere na mĩario akiuga atĩrĩ, “Baaba Daudi nĩataanyĩĩte gwakĩra MWATHANI Ngai wa Isiraeli Hekaarũ ya gũthaathayagĩrio.

8 No MWATHANI akĩmwĩra atĩrĩ, ‘Nĩ wega ũguo ũtuĩte kũnjakĩra Hekaarũ,

9 no rĩĩrĩ, wee mwene ti we ũkaanjakĩra, ũrĩa ũkaanjakĩra nĩ mũũriũ waku wee mwene.’

10 “Na rĩu, MWATHANI nĩahingĩĩtie kĩĩranĩro gĩake. Nĩ ũndũ-rĩ, nĩ niĩ nduĩkĩĩte mũthamaki wa Isiraeli ithenya rĩa baaba, na nĩndĩkĩĩtie gwaka Hekaarũ harĩa andũ a Isiraeli marĩthaathayagĩria MWATHANI Ngai wao.

11 Ningĩ nĩnjigĩĩte Ithandũkũ Hekaarũinĩ rĩrĩa rĩrĩ na ihengere cia mahiga cia kĩrĩĩkanĩro kĩrĩa MWATHANI aarĩkanĩire na Aisiraeli.”

Ihooya rĩa Solomoni

12 Naake Solomoni akĩrũũgama hau mbere ya kĩgongoona kĩa MWATHANI akĩonagwo nĩ andũ oothe, akĩambararia mooko maake na igũrũ akĩhooya.

13 (Solomoni nĩgwaka aakĩĩte njukwaa ya gĩcango, kũu nja ĩrĩa nene gatagatĩ. Nayo yaarĩ ya mita igĩrĩ na boiniti igĩrĩ, thikwea na kĩrũũgamo kĩa mita ĩmwe na boiniti ithatũ. Hau nĩ ho aahaicire, agĩturia maru aambararĩĩtie mooko na igũrũ.)

14 Naake akĩhooya atĩrĩ, “Wee, MWATHANI, Ngai wa Isiraeli, gũtirĩ ũngĩ ũhaana ta we kũu igũrũ kana gũũkũ thĩ. Wee nĩũrũmagia kĩrĩĩkanĩro gĩaku na andũ aaku, na ũkamoonia ũtugi waku rĩrĩa magwathĩkĩra na ngoro yothe.

15 Nĩũrũmĩĩtie kĩrĩĩkanĩro kĩrĩa werĩire baaba Daudi; naguo ũhoro ũrĩa waririe nĩwahinga ũũmũũthĩ.

16 Rĩu MWATHANI Ngai wa Isiraeli, tũũra ũrũmĩĩtie kĩĩranĩro kĩrĩa werĩire baaba Daudi, ũkiuga atĩ ndakaaga mũndũ kuuma njiarwainĩ ciake, wa gũikarĩra gĩtĩ kĩa ũthamaki wa Isiraeli o na rĩ, angĩkorwo nĩirĩathĩkagĩra watho waku ta ũrĩa we aawathĩkagĩra.

17 Na rĩu MWATHANI Ngai wa Isiraeli ndagũthaitha ũtũme kĩĩranĩro kĩrĩa werĩire Daudi baaba, ndungata yaku, kĩhinge.

18 “No rĩĩrĩ, wee Ngai, ũngĩhota atĩa gũtũũrania gũũkũ thĩ na andũ? Atĩrĩĩrĩ, igũrũ guothe ndũngĩhota kũiganĩra kuo; ũngĩkĩhota atĩa kũiganĩra Hekaarũ ĩno njakĩĩte?

19 Ndagũthaitha MWATHANI Ngai wakwa, ũthikĩrĩrie ihooya rĩakwa, niĩ ndungata yaku, na ũhingĩrie ũrĩa ndĩrakũhooya.

20 Reke maitho maaku maikarage hĩndĩ ciothe macũũthĩrĩirie Hekaarũ ĩno hĩndĩ ciothe, ĩrĩa weranĩire ya gũthaathayagĩrio. Ningĩ ndagũthaitha ũthikagĩrĩrie hĩndĩ ciothe rĩrĩa ndaingĩra kuo gũkũhooya.

21 Ĩtĩkĩra gũthikagĩrĩria mahooya maakwa o na ma andũ aaku a Isiraeli rĩrĩa tuoka handũ haaha gũkũhooya. Ningĩ ũrĩ o kũu gwaku igũrũ ũgatũthikagĩrĩria, na ũgatuohera meehia maitũ.

22 “Mũndũ angĩkaahĩtĩria mũndũ ũrĩa ũngĩ, acooke areehwo mbere ya kĩgongoona gĩaku thĩinĩ wa Hekaarũ ĩno nĩguo ehĩte-rĩ,

23 hĩndĩ ĩyo MWATHANI ũgaathikĩrĩria ũrĩ o kũu igũrũ, ũgĩtuithanie ndungata ciaku. Hĩndĩ ĩyo ũgĩcooke ũherithie ũrĩa wĩhĩĩtie o ta ũrĩa kwagĩrĩire, na ũrĩa ũteehĩĩtie ũmũrekererie.

24 “Rĩrĩa andũ aaku a Isiraeli mahootwo nĩ thũ ciao nĩ ũndũ wa ũrĩa makũhĩtĩirie, mangĩgũcookerera mooke marũũgame gũũkũ Hekaarũinĩ, mahooe na merire meehia maao-rĩ,

25 ũmathikagĩrĩrie ũrĩ o kũu gwaku igũrũ. Ningĩ ũmoohagĩre meehia maao, na ũkamacookia bũrũri ũrĩa wamaheire na ũkĩhe maithe maao.

26 “Wee MWATHANI, ũngĩgiria mbura yure tondũ andũ aaku nĩmakũhĩtĩirie, mangĩĩrira na marore Hekaarũ ĩno, magĩkũhooyaga menyiihĩĩtie,

27 ndagũthaitha MWATHANI ũmathikagĩrĩrie ũrĩ o kũu igũrũ. Ohagĩra andũ aaku a Isiraeli meehia maao, na ũmarutage gũthiaga na mĩthiĩre ĩrĩa yagĩrĩire. Ningĩ MWATHANI ũcooke ũhe bũrũri ũcio waku mbura, o ũcio waheire andũ aaku ũtũũre ũrĩ igai rĩao.

28 “Ningĩ bũrũri ũngĩgĩa ng’aragu, mũthiro, irio iciinwo nĩ mbaa, gũũke mĩrumbĩ ya ngigĩ, andũ aaku matharĩkĩrwo nĩ thũ, makorwo nĩ ndwari kana mũrimũ o wothe,

29 o na hĩndĩ ĩyo mangĩkũhooya, ndagũthaitha ũmaiguage. Mũndũ ũmwe kana andũ oothe a Isiraeli, nĩ ũndũ wa kũmenya thĩĩna wa ngoro ciao mangĩkũhooya maambararĩĩtie mooko na igũrũ maroreete Hekaarũ ĩno-rĩ,

30 ndagũthaitha ũiguage mahooya maao. Ndagũthaitha ũmathikagĩrĩrie ũrĩ kũu gwaku igũrũ ũkamoohera meehia. Tondũ wee mwene, no we ũũĩ meciiria ma ngoro cia andũ aaku, ndagũthaitha wĩkage o mũndũ o ta ũrĩa ũrĩonaga aagĩrĩirwo nĩgwĩkwo.

31 Ĩkaga ũguo nĩguo andũ aaku matũũre makũheaga gĩtĩĩo na magwathĩkagĩra matukũ moothe, marĩa megũtũũra bũrũri ũrĩa waheire maithe maitũ.

32 “Ningĩ mũndũ wa bũrũri ũngĩ angĩkaigua ngumo yaku, o na maũndũ manene marĩa wĩkĩire andũ aaku, oime bũrũri wao ooke Hekaarũinĩ ĩno gũkũhooya-rĩ,

33 ndagũthaitha ũkamũigua. Ũkamũhingĩria mahooya maake ũrĩ o kũu gwaku igũrũ, nĩ geetha andũ oothe a thĩ makũmenye na magwathĩkagĩre, o ta ũrĩa andũ aaku a Isiraeli magwathĩkagĩra. Hĩndĩ ĩyo nĩmarĩmenyaga atĩ Hekaarũ ĩno njakĩĩte nĩ ho handũ harĩa wee ũthaathayagĩrio.

34 “Ningĩ andũ aaku mangĩkoimagara makarũe na thũ ciao, o ta ũrĩa ũgaakorwo ũmaathĩĩte, nao macooke makũhooe marĩ o harĩa magaakorwo, macũũthĩrĩirie itũũra rĩĩrĩ ũthuurĩĩte o na Hekaarũ ĩno ngwakĩire,

35 ndagũthaitha ũkaigua mahooya maao ũrĩ o kũu gwaku igũrũ ũmahe ũhootani.

36 “Andũ aaku mangĩgaakwĩhia (amu hatikĩrĩ mũndũ o na ũmwe ũteehagia) na nĩ ũndũ wa kũraakario nĩ o, ũmarekererie mahootwo na matahwo nĩ thũ ciao, matwarwo bũrũri wa kũraaya o na kana wa gũkuhĩ,

37 mangĩkoona meehia maao merire, na macooke makũhooe me bũrũri ũcio wa andũ acio maamatahire, makiugaga, ‘Nĩtwĩhĩĩtie na tũgeeka maũndũ ma ũkĩĩgu na ma waganu,’ ndagũthaitha ũkaigua mahooya maao, MWATHANI.

38 Mangĩkaahera na ma matarĩ na itherũ marĩ bũrũri ũcio, na makũhooe maroreete bũrũri ũyũ waheire maithe maitũ, itũũra rĩĩrĩ ũthuurĩĩte, o na Hekaarũ ĩno ngwakĩire-rĩ,

39 ndagũthaitha ũkaigua mahooya maao ũrĩ o kũu gwaku igũrũ na ũmaiguĩre tha na ũmoohere meehia maao moothe.

40 “Rĩu, Ngai wakwa, tũrore na ũigue mahooya maitũ marĩa tũrakũhooya twĩ handũ haaha.

41 “Tondũ ũcio rĩu, wee MWATHANI Ngai, ndagũthaitha warahũke,

ũtoonye Hekaarũinĩ ĩno yaku,

wee mwene na Ithandũkũ rĩaku rĩa Kĩrĩĩkanĩro rĩrĩa rĩonanagia hinya.

Ningĩ wee MWATHANI Ngai, humbĩra athĩnjĩri aaku na ũhonokio waku,

nao andũ aaku arĩa aamũre makenagĩre mawega maaku.

42 Ndagũthaitha, MWATHANI Ngai ndũkandiganĩrie niĩ ndungata yaku ĩrĩa ũthuurĩĩte.

Ririkana ũrĩa watugaga Daudi ndungata yaku.”

Kwamũrwo kwa Hekaarũ

1 Na rĩĩrĩ, Solomoni arĩĩkia kũhooya-rĩ, mwaki ũkiuma igũrũ, ũgĩcina magongoona moothe marĩa maarutĩĩtwo, naguo riiri wa MWATHANI ũkĩiyũra Hekaarũ yothe.

2 Nao athĩnjĩri Ngai matingĩomĩrĩire gũtoonya Hekaarũinĩ nĩ ũndũ wa riiri ũrĩa warĩ kuo.

3 Rĩrĩa andũ oothe a Isiraeli moonire mwaki woima igũrũ o na riiri wa MWATHANI ũiyũrĩĩte kũu Hekaarũinĩ, makĩĩgũithia maturumithĩĩtie moothiũ maao thĩ, magĩthaathaiya na makĩgooca, makiuga atĩrĩ,

“ MWATHANI nĩ mwega

na ũtugi wake nĩ wa tene na tene.”

4 Naake Solomoni na andũ oothe makĩrutĩra MWATHANI magongoona.

5 Solomoni akĩrutĩra MWATHANI magongoona ma thaayũ ma ndeegwa ngiri mĩrongo ĩĩrĩ na igĩrĩ (22,000) na ma ndũrũme ngiri igana rĩmwe na mĩrongo ĩĩrĩ (120,000). Ũguo nĩguo mũthamaki na andũ oothe a Isiraeli maamũrire Hekaarũ.

6 Nao athĩnjĩri Ngai makĩrũũgama harĩa maatuĩrĩirwo. Nao Alawii makĩrũũgama maroranĩĩte nao, makĩgoocaga MWATHANI na indo cia nyĩmbo iria mũthamaki Daudi aathondekithĩĩtie cia kũgaatha Ngai nacio. Nao mainaga ũũ, “Ũtugi wake nĩ wa tene na tene!” O ta ũrĩa Daudi aarutanĩĩte kũinagwo. Athĩnjĩri Ngai mahuuhaga tũrumbeeta andũ oothe a Isiraeli marũũgamĩĩte.

7 Naake Solomoni akĩamũra nja ĩrĩa yarĩ hau gatagatĩ na mwena wa mbere wa Hekaarũ. Hau nĩ ho aarutĩire magongoona ma njino, ma irio cia mũgũnda, o na ma maguta ma magongoona ma thaayũ. Eekire ũguo nĩ ũndũ kĩgongoona gĩa gĩcango kĩrĩa aakĩĩte gĩtingĩahotire kũiganĩra magongoona macio moothe.

8 Naake Solomoni na andũ acio oothe a Isiraeli magĩkũngũĩra thigũkũ ya Ithũnũ handũ ha mĩthenya mũgwanja. Nao andũ acio maarĩ aingĩ mũno na moimĩĩte Mwanyainĩ wa Hamathu na mwena wa rũgongo o nginya karũũĩinĩ ka Misiri na mwena wa kĩanda.

9 Maaniinire mĩthenya mũgwanja makĩamũra kĩgongoona, na mĩthenya ĩngĩ mũgwanja ya gũkũngũĩra thigũkũ. Naguo mũthenya wa mũthia makĩgĩa na igongoona rĩa kũrĩĩkĩrĩria.

10 Na rĩĩrĩ, mũthenya wa mĩrongo ĩĩrĩ na ithatũ mweriinĩ wa mũgwanja, Solomoni akĩrekereria andũ mainũke kwao mĩciĩ. Nao makĩinũka makeneete nĩ ũndũ wa iraathimo iria MWATHANI aaraathimĩĩte Daudi na Solomoni nacio, o hamwe na andũ aake a Isiraeli.

Ngai kuumĩrĩra Solomoni hĩndĩ ĩngĩ

11 Na rĩĩrĩ, mũthamaki Solomoni arĩĩkia gwaka Hekaarũ ya MWATHANI, o na nyũmba yake mwene, o ta ũrĩa kwagĩrĩire-rĩ,

12 MWATHANI akĩmuumĩrĩra ũtukũ. Naake MWATHANI akĩmwĩra atĩrĩ, “Nĩnjiguĩte mahooya maaku, na nĩthuurĩĩte Hekaarũ ĩno ĩtuĩke handũ harĩa andũ marĩndutagĩra magongoona.

13 Na rĩĩrĩ, ingĩkaagiria mbura yure, kana ndũme ngigĩ irĩe mĩmera, o kana ndũme mũrimũ mũũru ũkore andũ,

14 hĩndĩ ĩyo andũ aakwa, o arĩa marĩ aakwa kĩũmbe, menyiihie, maahooe na merire, o na magarũrũke matigane na mĩthiĩre yao mĩũru, nĩngaamaigua ndĩ o kũu igũrũ, ndĩmoohere meehia maao na ndaathime bũrũri wao.

15 Nĩndĩrĩikaraga njũthĩrĩirie Hekaarũ ĩno, na njiguage mahooya moothe marĩa marĩhooyagĩrwo kuo.

16 Nĩ ũndũ-rĩ, nĩndĩmĩthuurĩĩte na ngamĩamũra ĩtuĩke handũ harĩa marĩthathaayagĩria tene na tene. Nĩndĩrĩmĩmenyagĩrĩra na ndĩmĩgitagĩre hĩndĩ ciothe.

17 Nawe ũngĩtũũra wĩ ndungata njĩhokeku, o ta ũrĩa thooguo Daudi aatariĩ, na ũhingagie mawatho maakwa o na maũndũ moothe marĩa ngwathĩĩte,

18 nĩngũtũma gĩtĩ gĩaku gĩa ũthamaki kĩgaacĩre o ta ũrĩa ndeerĩire thooguo Daudi. Nĩndamwĩrire atĩ Aisiraeli megũtũũra maathagwo nĩ njiarwa ciake tene na tene.

19 No mũngĩgaatiga kũũnũmĩrĩra na mũtige kũrũmia mawatho maakwa o na maathani maakwa, mũthaathayagie ngai ingĩ,

20 hĩndĩ ĩyo nĩngaamũrutũrũra muume bũrũri ũyũ ndĩmũheete. Ningĩ nĩngatiganĩria Hekaarũ ĩno nyamũrĩĩte ĩgatuĩka handũ haakwa ha gũthaathayagĩrio. Nayo ĩgĩtũũre ĩnyararĩĩtwo na ĩnyũrũragio nĩ andũ oothe.

21 “Hekaarũ ĩno ĩtĩĩĩtwo ũũ, andũ mamĩona hĩndĩ ĩyo nĩkũmaka makaamakaga makoorania atĩrĩ, ‘Hĩ! Nĩkĩ gĩatũmire MWATHANI eeke bũrũri ũyũ o na Hekaarũ ĩno maũndũ ta maya.’ ”

22 Nao andũ makaamacookeria atĩrĩ, “Nĩ ũndũ nĩmaatiganĩirie MWATHANI Ngai wao, ũrĩa warutire maithe maao Misiri. O na magĩtungatĩra ngai ingĩ, na magĩcithaathaiya. Nĩkĩo MWATHANI amareehithĩirie ũũru ũyũ wothe.”

Maũndũ ma bata marĩa Solomoni eekire

1 Naake Solomoni agĩakithia Hekaarũ o na nyũmba yake ya ũthamaki itĩĩna rĩa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ.

2 Arĩĩkia mĩako ĩyo, agĩcooka agĩakithia rĩngĩ matũũra marĩa Hiramu mũthamaki wa Turo aamũheete. Matũũra macio nĩkuo aigire Aisiraeli matũũre.

3 Ningĩ Solomoni agĩthiĩ akĩĩnyiitĩra rũgongo ruothe rwa Hamathu na Zoba.

4 Naake agĩaka kũu werũinĩ itũũra akĩrĩĩta Palimura. Agĩcooka agĩaka matũũra moothe kũu Hamathu ma kũigagwo indo.

5 Agĩcooka agĩakithia rĩngĩ matũũra ma Bethi Horoni ya rũgongo, na Bethi Horoni ya na kĩanda, na akĩmairigĩra na thingo cia hinya, na agĩĩkĩra mĩrango ya cuuma.

6 Ningĩ agĩakithia itũũra rĩetagwo, Baalathu, o na matũũra ma kũigagwo indo ciake, na ma kũigagwo ngaari cia mbarathi, na ma andũ aake arĩa maathiaga mahaicĩĩte mbarathi. O na ningĩ agĩakithia mĩako ĩrĩa ĩngĩ yothe eendaga gwaka kũu Jerusalemu, Lebanoni, o na bũrũri ũrĩa aathaga.

7-8 Nao andũ arĩa maatigarĩĩte rĩrĩa Aisiraeli mooragire Akanaani rĩrĩa maamatuunyire bũrũri wao, mũthamaki Solomoni akĩmatua a kũrutaga mawĩra ma hinya. Andũ acio maarĩ Ahiti, Aamori, Aperizi, Ahivi, na Ajebusi. Njiarwa ciao itũũraga irĩ ngombo o na ũũmũũthĩ.

9 No rĩĩrĩ, Solomoni ndaigana gũtua andũ a Isiraeli ngombo; aamatuire thigari ciake, njaama ciake, makabuteeni a ngaari ciake cia mbarathi, na thigari cia mbarathi.

10 Ningĩ nĩkwarĩ na anjaama magana mataano ma mĩrongo ĩtaano (550) arĩa maarũũgamagĩrĩra andũ arĩa maarutaga mawĩra ma hinya mĩakoinĩ yothe ĩrĩa Solomoni aakithagia.

11 Naake Solomoni akĩruta mũtumia wake, ũrĩa warĩ mwarĩ wa mũthamaki wa Misiri, kuuma itũũra rĩa Daudi, akĩmũtwara nyũmbainĩ ĩrĩa aamwakĩire. Eekire ũguo tondũ oigire atĩrĩ, “Mũtumia ũyũ wakwa ndaagĩrĩirwo nĩgũtũũra nyũmba ya Daudi mũthamaki wa Isiraeli, nĩ gũkorwo kũndũ kũrĩa guothe Ithandũkũ rĩa Kĩrĩĩkanĩro rĩtoonyeetio nĩ gũtheru.”

12 Na rĩĩri, Solomoni nĩarutagĩra MWATHANI magongoona ma njino igũrũ wa kĩgongoona kĩrĩa aakĩĩte hau mbere ya Hekaarũ.

13 Aarutaga magongoona ma njino o ta ũrĩa Watho wa Musa woigĩĩte marutagwo mĩthenya yothe ĩrĩa ĩrĩ igweta. Mĩthenya ĩyo nĩ mĩthenya ya Thabatũ, karũũgamo ka mweri, thigũkũ iria ciathanĩĩtwo o mwaka mahinda matatũ: Thigũkũ ya Mĩgate ĩrĩa Ĩtarĩ Mĩimbie, ya Magetha, o na ya Ithũnũ.

14 Ningĩ kũringana na ũrĩa ithe Daudi aatigire oiga gwĩkagwo, akĩbanga wĩra wa kũrutagwo ta ũũ: Athĩnjĩri Ngai matuanagĩre mawĩra maao o ta ũrĩa maatariĩ, nao Alawii mateithagĩrĩrie athĩnjĩri Ngai kũinaga nyĩmbo cia kũgooca MWATHANI. Ningĩ akĩiga arangĩri a mĩrango ya Hekaarũ o ta ũrĩa yaiganaga mamĩrangĩre na njĩra ya gũtuanĩra mũthenya o mũthenya o ta ũrĩa Daudi, mũndũ wa Ngai, aatigire aathana.

15 Nao athĩnjĩri Ngai na Alawii magĩikara mamenyereire watho wa mũthamaki Daudi, ũrĩa wamakoniĩ o na wakoniĩ mĩthiithũ ya mũthamaki.

16 Na rĩĩrĩ, mahindainĩ macio mĩako yothe ĩrĩa Solomoni aakaga nĩyarĩĩkĩĩte. Kuuma mũthenya ũrĩa mũthingi wa Hekaarũ wakirwo o nginya mũthenya ũrĩa yarĩĩkirio-rĩ, wĩra wothe warutĩkire na njĩra njega biũ.

17 Naake Solomoni agĩthiĩ Ezionigeberi na Elathu, ndeereinĩ cia Iria Ituune, bũrũriinĩ wa Edomu.

18 Naake Hiramu mũthamaki wa Turo, akĩmũtwarithĩria meeri irũũgamĩrĩirwo nĩ ndungata ciake, na itwarithĩĩtio nĩ ndungata iria cioĩ gũtwarithia meeri. Nacio ndungata icio igĩthiĩ Ofiri irĩ hamwe na ndungata cia Solomoni ikĩgĩĩrĩra mũthamaki Solomoni makĩria ma thahabu kiro ngiri ikũmi na ithaano (15,000).

Iceera rĩa kwini wa Sheba

1 Na rĩĩrĩ, rĩrĩa kwini wa Sheba aiguire ngumo ya Solomoni, agĩthiĩ Jerusalemu nĩguo akamũgerie na kũmũũria ciũria nditũ. Naake agĩthiĩ Jerusalemu arũmĩrĩirwo nĩ andũ aingĩ marĩ na ngamĩĩra ikuuĩĩte mbithaarĩ, thahabu nyingĩ mũno, o na tũhiga twa goro. Rĩrĩa maikaranirie o eerĩ, kwini akĩmũũria maũndũ moothe marĩa eendaga kũmũũria.

2 Naake Solomoni akĩmũcookeria maũndũ moothe hatarĩ ũndũ o na ũmwe ũkũmũrema.

3 Naake kwini wa Sheba agĩkĩĩiguĩra ũũgĩ wa Solomoni na akĩyonera nyũmba ĩrĩa aakĩĩte.

4 Agĩcooka agĩkĩona irio iria aarĩaga, mũtũũrĩre wa njaama ciake, mũtungatĩre ũrĩa ciamũtungatagĩra, mwĩhumbĩre wacio wa nguo, mwĩhumbĩre wa ndungata iria ciamũtungataga meethainĩ, o na magongoona ma njino marĩa aarutaga Hekaarũinĩ. Maũndũ macio moothe makĩmũgegia o na makĩmumakia.

5 Naake kwini agĩkĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Ti itherũ maũndũ moothe marĩa njiguĩte makĩario bũrũriinĩ wakwa magũkoniĩ wee o na ũũgĩ waku nĩ ma ma.

6 No rĩĩrĩ, ũhoro ũcio ndeerwo ndiawĩtĩkirie nginya o hĩndĩ ĩrĩa ndĩrookire gũũkũ ndĩrawĩyonera niĩ mwene. Atĩrĩĩrĩ, o na nuthu yaguo ndiaũiguĩte, nĩ ũndũ ũũgĩ waku nĩũkĩrĩĩte ũrĩa ndaiguĩte.

7 Gũkena-rĩ, nĩ arũme aya magũtungataga na makagĩa na mweke wa kũiguaga ciugo cia ũũgĩ waku!

8 MWATHANI Ngai waku arogoocwo! Nĩakeneetio nĩwe agagũtua mũthamaki ũthamakage thĩinĩ wa rĩĩtwa rĩake. Nĩ ũndũ MWATHANI nĩendeete andũ aake o na akeenda magaacĩre tene na tene, nĩkĩo gĩtũmĩĩte agũtue mũthamaki nĩguo ũmatuagĩre ciira na kĩhooto na ũthingu.”

9 Naake kwini akĩhe mũthamaki Solomoni iheeo iria aamũreeheire: nacio nĩ makĩria ma kiro ngiri inya (4,000) cia thahabu, indo nungi wega nyingĩ mũno o na tũhiga twa goro. Gũtiakorirwo kuonekeete mũndũ ũngĩ wamũheete indo nũngi wega nyingĩ ta icio kwini wa Sheba aamũheire.

10 (Atwarithia meeri a Hiramu na a Solomoni, arĩa maareehage thahabu mamĩrutĩĩte Ofiri, nĩmaareehage mĩthandarĩ mĩingĩ o na tũhiga twa goro marutĩĩte o kuo.

11 Naake Solomoni agĩthondeka ngathĩ cia Hekaarũ o na cia nyũmba ya mũthamaki na mbaaũ cia mĩthandarĩ ĩyo. Ningĩ agĩthondeka inanda o na ngita cia aini a nyĩmbo. Gũtionekeete indo ta icio bũrũriinĩ wa Juda mbere ĩyo.)

12 Naake mũthamaki Solomoni akĩhe kwini wa Sheba kĩrĩa gĩothe oorĩĩtie igũrũ wa iria ingĩ aamũheete. Naake kwini hamwe na ndungata ciake makĩinũka Sheba bũrũriinĩ wao.

Ũtonga wa Solomoni

13 Na rĩĩrĩ, mũthamaki Solomoni nĩamũkagĩra ta kiro ngiri mĩrongo ĩrĩ na ithatũ (23,000) cia thahabu o mwaka

14 kuongerera marĩhi ma magooti marĩa maarĩhagwo nĩ ahũũri a mbiacara na oonjoria. O na ningĩ nĩareehagĩrwo thahabu na betha nĩ athamaki a Arabia, o na abarũũthi a ng’ongo cia Isiraeli.

15 Ningĩ mũthamaki Solomoni agĩthondekithia ngo nene magana meerĩ; o ĩmwe yekagĩrwo ta kiro mũgwanja cia thahabu yaturĩĩtwo wega.

16 Ningĩ agĩcooka agĩthondeka ngo niinaniini magana matatũ, na o ĩmwe yekagĩrwo kiro ithatũ cia thahabu ĩrĩa iturĩĩtwo wega. Naake mũthamaki akĩiga ngo icio ciothe nyũmbainĩ ĩrĩa yetagwo mũtitũ wa Lebanoni.

17 Mũthamaki agĩcooka agĩthondekithia gĩtĩ gĩa ũthamaki kĩnene mũno kĩa mũguongo, agĩcooka agĩkĩhumbĩra na thahabu ĩrĩa therie mũno.

18 Nakĩo gĩtĩ kĩu kĩahaicagwo na ngathĩ ya makinya matandatũ, na kĩarĩ na gaturwa ga kũigĩrĩra magũrũ kaahumbĩrĩĩtwo na thahabu. Ningĩ nĩkĩarĩ na handũ ha kũigĩrĩra mooko mĩena yerĩ, na mĩhianano ĩĩrĩ ya mĩrũũthi yarũgamĩtio mĩenainĩ ĩyo yerĩ ya mooko macio.

19 O na nĩkĩarĩ na mĩhianano ikũmi na ĩĩrĩ ya mĩrũũthi mĩenainĩ ya ngathĩ, o ngathĩ ĩgagĩkorwo na mĩhianano ya mĩrũũthi ĩĩrĩ ĩng’ethanĩirie. Gũtirĩ gwathondekwo gĩtĩ kĩngĩ kĩa ũthamaki takĩo ũthamakiinĩ ũngĩ o na ũrĩkũ.

20 Ikombe ciothe cia mũthamaki Solomoni o na indo cia kũhũthĩrwo iria ciaigĩĩtwo nyũmba ĩrĩa yetagwo mũtitũ wa Lebanoni ciarĩ cia thahabu ĩrĩa therie mũno. Na rĩĩrĩ, betha ndĩonagwo ta kĩndũ kĩrĩ bata matukũinĩ ma ũthamaki wa Solomoni.

21 Solomoni aarĩ na gĩkundi kĩa meeri gĩatwaranaga hamwe na gĩkundi kĩa Hiramu mũthamaki wa Turo. O mĩaka ĩtatũ yathira, meeri ciake nĩciacookaga ikuuĩĩte thahabu, betha, mĩguongo, nũgũ na thinwa.

22 Mũthamaki Solomoni aatongeete na akoohĩga agakĩra athamaki oothe a thĩ.

23 Nao athamaki oothe a thĩ magagĩũkaga kũrĩ we nĩ geetha maigue ũũgĩ ũcio Ngai aamũheete.

24 Mũthamaki o wothe ũrĩa wokaga kũmuona nĩamũreehagĩra iheeo. Iheeo icio ciakoragwo irĩ indo cia betha, thahabu, nguo, indo cia mbaara, mbithaarĩ, mbarathi na nyũmbũ. Ũndũ ũyũ wekĩkaga mwaka o mwaka.

25 Ningĩ Solomoni nĩarĩ na ciugũ ngiri inya (4,000) cia mbarathi ciake o na tũnyũmba twa ngaari ciake cia mbarathi ngiri inya (4,000). Na nĩarĩ na thigari cia mbarathi ngiri ikũmi na igĩrĩ (12,000). Akĩiga imwe ciacio matũũra mangĩ mwanya mwanya, na iria ingĩ agĩikara nacio kũu Jerusalemu.

26 Na rĩĩrĩ, Solomoni nĩ we wathaga athamaki oothe kuuma rũũĩinĩ rwa Farati o nginya bũrũri wa Afilisiti o na nginya mũhakainĩ wa Misiri.

27 Matukũinĩ ma ũthamaki wake betha yaingĩhĩĩte Jerusalemu o ta mahiga, nayo mĩtarakwa ĩkaingĩha o ta mĩkũyũ ĩrĩa yarĩ magũrũinĩ ma irĩma cia Juda mwena wa na ithũĩro.

28 Naake Solomoni niagũraga mbarathi kuuma Misiri o na kuuma mabũrũri mangĩ.

Wathani wa Solomoni na njĩra nguhĩ

29 Na rĩĩrĩ, ciĩko iria ingĩ Solomoni eekire, kuuma kĩambĩrĩria nginya kĩrĩĩkĩro, ciandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa maũndũ ma Mũnabii Nathani, o na ũrathiinĩ wa Ahija wa itũũra rĩa Shilo, o na maandĩkoinĩ ma cioneki cia Ido iria ciakoniĩ Jeroboamu mũrũ wa Nebati.

30 Naake Solomoni agĩthamakĩra Aisiraeli oothe e Jerusalemu mĩaka mĩrongo ĩna.

31 Naake agĩkua, agĩthikwo itũũra rĩa Daudi, naake Rehoboamu mũũrũwe, agĩthamaka ithenya rĩake.