Category: 2 Athamaki

Mũthamaki Hezekia kũrũara na kũhona

1 Mahindainĩ o ro macio, Hezekia akĩrũara agĩkuhĩrĩria gũkua. Naake Mũnabii Isaia, mũrũ wa Amozu, agĩthiĩ kũmũrora akĩmwĩra atĩrĩ, “MWATHANI aroiga, wĩgae tondũ ndũhona nĩũgũkua.”

2 Hezekia kũigua ũguo, akĩĩhũgũra akĩrora na rũthingoinĩ, akĩhooya MWATHANI,

3 akiuga atĩrĩ, “MWATHANI, ndagũthaitha ririkana atĩ ndũire ndĩ mwĩhokeku harĩ we, ngũtungatagĩra na ngoro yakwa yothe, o na njĩkaga maũndũ ma gũgũkenia.” Naake Hezekia akĩrĩra mũno.

4 Naake Isaia akĩmũtiga, na rĩĩrĩ, atoimĩĩte na nja ya thoome kwa mũthamaki biũ-rĩ, MWATHANI akĩmwĩra atĩrĩ,

5 “Cooka harĩ Hezekia mwathi wa andũ aakwa ũkamwĩre atĩrĩ, ‘Niĩ MWATHANI, o niĩ Ngai wa thooguo Daudi, nĩndaigua ihooya rĩaku, na ndoona maithori maaku. Nĩngũkũhonia, na thuutha wa mĩthenya ĩtatũ nĩũgeetwara Hekaarũinĩ.

6 Ningĩ nĩngũkuongerera mĩaka ikũmi na ĩtaano ya gũtũũra muoyo. Nĩngũkũhonokia na ndute itũũra rĩĩrĩ rĩa Jerusalemu wathaniinĩ wa Aasiria, na nĩngũikara ndĩrĩgitĩire. Ngũtũũra ndĩrĩgitĩire nĩ ũndũ wakwa niĩ mwene, na nĩ ũndũ wa ũrĩa ndarĩĩkanĩire na Daudi ndungata yakwa.’ ”

7 Isaia agĩcooka akiuga atĩrĩ, “Oyai kĩmanjĩka kĩa ngũyũ mũcihake ihũha rĩake na nĩekũhona.”

8 Naake Hezekia akĩũria atĩrĩ, “Nĩkĩ gĩkũũmenyithia atĩ MWATHANI nĩekũũhonia, na atĩ thuutha wa mĩthenya ĩtatũ nĩngeetwara Hekaarũinĩ?”

9 Naake Isaia agĩcookia atĩrĩ, “Ũndũ ũrĩa MWATHANI egũkũmenyithia naguo atĩ nĩekũhingia ũrĩa akwĩrĩire nĩ ũyũ. Ũkwenda rĩu kĩĩruru gĩthiĩ na mbere makinya ikũmi kana gĩcooke na thuutha makinya ikũmi?”

10 Naake Hezekia agĩcookia atĩrĩ, “Nĩ ũhũthũ kĩĩruru gũthiĩ na mbere makinya ikũmi. No nĩ kaba ũgĩcookie na thuutha makinya ikũmi.”

11 Naake Isaia akĩhooya MWATHANI, naake MWATHANI agĩtũma kĩĩruru gĩcooke na thuutha makinya ikũmi kũu ngathĩinĩ cia nyũmba ĩrĩa yakĩĩtwo nĩ mũthamaki Ahazu.

Arekio kuuma Babilonia

12 Mahindainĩ macio, mũthamaki wa Babilonia, Merodaki Baladani, mũrũ wa Baladani akĩigua atĩ Hezekia aarĩ mũrũaru na atĩ nĩarĩĩkĩĩtie kũhona. Agĩkĩmũrekeria njaama irĩ na marũa na kĩheeo.

13 Hezekia nĩanyiitire njaama icio ũgeni akeneete na agĩcionia ũtonga wake. Aacionirie betha, thahabu, indo nungi wega, maguta marĩa manungaga wega, o na matharaita maake moothe. Hatirĩ kĩndũ o gĩothe kĩarĩ thitooinĩ ciake kana ũthamakiinĩ wake wothe ataacionirie.

14 Thuutha ũcio mũnabii Isaia agĩthiĩ kũrĩ mũthamaki Hezekia akĩmũũria atĩrĩ, “Andũ acio-rĩ, maroimĩĩte kũ na marakwĩrire atĩa?”

Hezekia agĩcookia atĩrĩ, “Marookĩĩte kũrĩ niĩ moimĩĩte bũrũri wa kũraaya wĩtagwo Babilonia.”

15 Mũnabii akĩmũũria atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ maroonire nyũmbainĩ yaku ya ũthamaki?”

Hezekia agĩcookia atĩrĩ, “Maroonire indo ciothe. Gũtirĩ kĩndũ o na kĩmwe kĩrĩ thitoo ciakwa itaanamoonia.”

16 Naake Isaia agĩkĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Taigua ũrĩa MWATHANI Mwene Hinya Wothe ekuuga.

17 Nĩgũgaakinya ihinda rĩrĩa kĩndũ o gĩothe kĩrĩ nyũmba yaku ya ũthamaki, o na iria maathooguo maacookanĩrĩirie kinya ũũmũũthĩ, igaakuuo itwarwo Babilonia. Gũtirĩ o na kĩmwe gĩgaatigwo.

18 Ciana imwe ciaku, o iria wĩciarĩire we mwene, nĩigaathaamio, na nĩikaahakũrwo nĩ geetha igaatungataga nyũmbainĩ ya mũthamaki wa Babilonia.”

19 Mũthamaki Hezekia aanyiitire atĩ eerwo nĩgũgũkorwo na thaayũ na ũgaacĩru matukũ moothe ma muoyo wake. Kwoguo agĩgĩcookia atĩrĩ, “Ũhoro ũcio wothe wahe kuuma harĩ MWATHANI nĩ mwega.”

Mũthia wa ũthamaki wa Hezekia

20 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Hezekia eekire, ciĩko ciake cia ũcamba, o na ũrĩa aahingĩrĩirie maaĩ o na akĩmatwarithia na mũtaro kũu itũũrainĩ, maandĩkĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

21 Naake Hezekia agĩkua, naake Manase mũũrũwe agĩthamaka ithenya rĩake.

Manase mũthamaki wa Juda

1 Na rĩĩrĩ, Manase aarĩ wa mĩaka ikũmi na ĩĩrĩ rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki wa Juda. Naake agĩthamaka mĩaka mĩrongo ĩtaano na ĩtaano kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Hefiziba.

2 Naake Manase agĩĩka maũndũ marĩa mataakenagia MWATHANI o ta marĩa meekagwo nĩ ndũũrĩrĩ iria MWATHANI aingatĩĩte ikeehera kũrĩa Asiraeli maathiagĩra.

3 Naake agĩgĩaka rĩngĩ kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano kũrĩa ithe Hezekia aamomorangĩĩte. Ningĩ agĩaka igongoona cia kũhoerwo Baali, na agĩthondeka mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera, o ta ũrĩa Ahabu mũthamaki wa Isiraeli eekĩĩte, o na ningĩ agĩgĩthaathaiya njata.

4 Ningĩ agĩaka igongoona kũu Jerusalemu Hekaarũinĩ thĩinĩ, kũrĩa MWATHANI oigĩĩte nĩkuo arĩthaathayagĩrio.

5 O na nĩakire igongoona ingĩ igĩrĩ na kũu nja cia Hekaarũ, irĩ handũ ha gũthaathayagĩria njata.

6 Agĩcooka akĩruta mũũrũwe ta igongoona rĩa njino; ningĩ akaragũraga o na akaringaga ciama, na agatuĩragia ũhoro kuuma harĩ ago o na ooni maũndũ. Agĩgĩĩka maũndũ maingĩ mooru, akĩraakaria MWATHANI.

7 Akĩiga mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera kũu Hekaarũ thĩinĩ, kũndũ kũrĩa MWATHANI eerĩĩte Daudi na Solomoni mũũrũwe ũhoro wakuo atĩrĩ, “Gũũkũ Jerusalemu o Hekaarũ thĩinĩ, nĩkuo thuurĩĩte nĩguo mĩhĩrĩga yothe ya Isiraeli ĩthaathayagĩrie kuo.

8 Ndikaareka Aisiraeli maingatwo moime bũrũri ũyũ ndaheire maithe maao, angĩkorwo nĩmagaatũũra mamenyereire maathani maakwa moothe o na mawatho maakwa, marĩa maaheirwo nĩ Musa ndungata yakwa.”

9 No rĩĩrĩ, andũ acio a Juda matiigana gwathĩkĩra MWATHANI. Naake Manase akĩmatwarĩrĩria meehiainĩ manene, o na gũkĩra marĩa meekĩĩtwo nĩ ndũũrĩrĩ iria MWATHANI aingatĩĩte ikeehera kũrĩa Aisiraeli maathiagĩra.

10 Naake MWATHANI akĩaria na kanua ka anabii ndungata ciake akiuga atĩrĩ,

11 “Manase, mũthamaki wa Juda nĩekĩĩte maũndũ me magigi mũno, ningĩ mooru o na gũkĩra marĩa meekirwo nĩ Akanaani, o na nĩ ũndũ wa mĩhianano yake ya kũhooywo, agatũma andũ a Juda meehie.

12 Tondũ ũcio, niĩ, o niĩ MWATHANI Ngai wa Isiraeli, nĩngũreehithĩria Jerusalemu na Juda ũũru ũrĩa o mũndũ o wothe ũrĩũigua arĩiyũrwo nĩ kĩmako.

13 Ningĩ nĩngũherithia Jerusalemu o ta ũrĩa ndaherithirie Samaria o na ta ũrĩa ndaherithirie mũthamaki Ahabu wa Isiraeli o hamwe na njiarwa ciake. Ngaahaata andũ kuuma Jerusalemu ndĩgũtige gũthereete o ta ũrĩa thaani ĩthambagio na ĩgakurumanio.

14 O nao andũ arĩa magaatigara kuo ndikaamarũmbũiya, nĩkũneana ngaamaneana kũrĩ thũ ciao imahũũre na cianange bũrũri wacio.

15 Andũ acio aakwa, ngaameeka ũguo tondũ wa ũrĩa maanahĩtĩria o na kũndaakaria o kuuma mũthenya ũrĩa maithe maao moimire Misiri kinyagia ũũmũũthĩ.”

16 Ningĩ Manase akĩũragithia andũ aingĩ matarĩ ũũru meekĩĩte, o nginya thakame yao ĩkĩiyũra njĩrainĩ ciothe cia Jerusalemu. Ũndũ ũcio weyongereire harĩ wĩhia ũrĩa eekĩĩte wa gũtũma andũ a Juda meeke maũndũ marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ MWATHANI.

17 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Manase eekire, o hamwe na meehia marĩa eekire, maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

18 Naake Manase agĩkua, agĩthikwo hakuhĩ na nyũmba yake mwene o kũu mũgũndainĩ wa Uza. Naake Amoni mũũrũwe agĩthamaka ithenya rĩake.

Amoni mũthamaki wa Juda

19 Na rĩĩrĩ, Amoni aarĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩĩrĩ rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki wa Juda. Naake agĩthamaka mĩaka ĩĩrĩ kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Meshulemethu mwarĩ wa Haruzi, woimĩĩte itũũra rĩa Jotiba.

20 Naake akĩrũmĩrĩra mĩtugo ya ithe, akĩhĩtĩria MWATHANI.

21 Naake agĩĩka maũndũ mooru o ta ithe, agĩthaathaiya mĩhianano ĩrĩa ithe athaathayagia.

22 Ningĩ akĩregana na MWATHANI Ngai wa maithe maake, na ndaigana gwathĩkĩra maathani maake.

23 Nacio njaama ciake ikĩbanga mũbango wa kũmũũraga, nacio ikĩmũũragĩra o kũu nyũmba yake thĩinĩ.

24 Nao andũ oothe a Juda magĩũkĩrĩra andũ acio mooragire Amoni, makĩmooraga. Ningĩ magĩcooka magĩtua Josia mũũrũwe, mũthamaki ithenya rĩake.

25 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Amoni eekire maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

26 Naake agĩthikwo mbĩĩrĩrainĩ ĩrĩa yarĩ mũgũndainĩ wa Uza, naake Josia mũũrũwe agĩthamaka ithenya rĩake.

Josia mũthamaki wa Juda

1 Na rĩĩrĩ, Josia aarĩ wa mĩaka ĩnaana rĩrĩa aambĩrĩirie gũthamaka Juda. Naake agĩthamaka mĩaka mĩrongo ĩtatũ na ũmwe kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Jedida, mwarĩ wa Adaia, woimĩĩte itũũra rĩa Bozikathu.

2 Naake Josia agĩĩka maũndũ marĩa maakenagia MWATHANI, agĩkĩrũmĩrĩra mĩtugo ĩrĩa guukawe Daudi eekaga, agaathĩkagĩra mawatho moothe ma Ngai na kinyi.

Ibuku rĩa Watho kuonekana

3 Na rĩĩrĩ, mwaka wa ikũmi na ĩnaana wa ũthamaki wake agĩtũma karani wake wetagwo Shafani mũrũ wa Azalia na mũcũkũrũ wa Meshulamu, athiĩ Hekaarũinĩ. Ũũ nĩguo aamwathĩĩte:

4 “Thiĩ kũrĩ Hilikia, Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, ũmũũrie mũigana wa mbeeca iria ciũnganĩĩtio kũrĩ andũ nĩ aikaria a mũrango wa Hekaarũ.

5 Mbeeca icio nĩanengere arori arĩa marutithagia wĩra wa Hekaarũ.

6 Nacio mbeeca icio nĩcio mekũgũra nacio mahiga, mbaaũ cia gũcookereria Hekaarũ kũrĩa gũtharũkĩĩte, na irĩhe mĩcaara ya mabundi ma mbaaũ, aaki na mahiga, na aacũhia a mahiga.

7 Na rĩĩrĩ, tondũ andũ acio nĩ ehokeku-rĩ, matigaatindĩrĩrwo makĩũrio mathabu ma mbeeca icio.”

8 Hĩndĩ ĩyo Hilikia, mũthĩnjĩri Ngai, akĩĩra Shafani atĩrĩ, “Nĩnyoneete ibuku rĩa Watho gũũkũ Hekaarũinĩ thĩinĩ.” Naake Hilikia akĩrĩnengera Shafani, akĩrĩthooma.

9 Naake Shafani ũcio warĩ karani, agĩgĩcooka he mũthamaki akĩmwĩra atĩrĩ, “Ndungata ciaku nĩicookanĩrĩirie mbeeca ciothe iria iraarĩ kĩgĩĩnainĩ gĩa Hekaarũ na nĩicinengereete arutithia a wĩra wa gũthondeka Hekaarũ kũrĩa gũthũkĩĩte.”

10 Ningĩ agĩcooka akĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Haaha ndĩ na ibuku ndanengerwo nĩ Hilikia.” Naake akĩrĩthoomera mũthamaki.

11 Na rĩĩrĩ, mũthamaki aigua ciugo cia ibuku rĩu, agĩtembũranga nguo ciake nĩ kĩeha.

12 Agĩcooka agĩatha Hilikia mũthĩnjĩri Ngai, na Ahikamu mũrũ wa Shafani, na Akiboru mũrũ wa Mikaya, na Shafani karani ka mũthamaki, o na Asaia ndungata ya mũthamaki, akĩmeera atĩrĩ,

13 “Thiĩi mũgatuĩrie ũhoro handũinĩ haakwa na ha andũ oothe a Juda, ũkoniĩ ciugo ciothe cia ibuku rĩĩrĩ rĩoneetwo. MWATHANI nĩaraakarĩĩtio mũno nĩ ithuĩ, tondũ maithe maitũ matiigana gwathĩkĩra watho wa ibuku rĩĩrĩ o na kana kũũhingia.”

14 Hĩndĩ ĩyo Hilikia, Ahikamu, Akiboru, na Shafani, na Asaia magĩthiĩ gũtwĩria ũhoro kwĩ Hulida, mũtumia mũnabii watũũraga kũndũ gwakĩĩtwo ica ikuhĩ kũu Jerusalemu. (Mũthuuriwe eetagwo Shalumu mũrũ wa Tikiva na mũcũkũrũ wa Harihasi na nĩwe wamenyagĩrĩra nguo cia Hekaarũ.) Nao magĩkĩhe mũtumia ũcio ũhoro wothe.

15 Naake akĩmeera macooke kwĩ mũthamaki makamũhe

16 ndũmĩrĩri ĩno kuuma kwĩ MWATHANI: “Nĩndĩhaarĩirie kũherithia Jerusalemu o hamwe na atũũri a kuo, o ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩu mũthamaki aathoomeirwo.

17 Andũ acio nĩmandiganĩirie na makarutĩra ngai ingĩ magongoona, na ũndũ ũcio meekĩĩte ũkandaakaria mũno. Maraakara marĩa ndaakarĩire Jerusalemu matingĩhoreka.

18 Naake mũthamaki we mwene thiĩi mũmwĩre ũũ nĩguo niĩ MWATHANI wa Isiraeli ndoiga: Atĩrĩĩrĩ, tondũ nĩũthikĩrĩirie ciugo cia ibuku rĩu,

19 waciigua werira na wenyiihia mbere yakwa, wĩ na maithori maingĩ watembũranga nguo ciaku waigua ũrĩa ndĩhaarĩirie gwĩka Jerusalemu na andũ a kuo, kũndũ gũũkũ ngũgũtua gwa kũguoyohithia, kũndũ andũ marĩgwetaga rĩĩtwa rĩakuo makĩrumana. No o na gwatuĩka nĩ ũguo-rĩ, nĩndaigua ihooya rĩaku.

20 Ngaaherithia Jerusalemu thuutha wa gũkua gwaku; wee-rĩ, ũgaakua na thaayũ.” Nao andũ acio magĩcookeria mũthamaki Josia ndũmĩrĩri ĩyo.

Josia kũharagania mĩhianano ya kũhooywo

1 Naake mũthamaki Josia agĩcookanĩrĩria hamwe atongoria oothe a Juda o na a Jerusalemu.

2 Agĩcooka akĩmatongoria, magĩtoonya Hekaarũinĩ, na magĩtwarana na athĩnjĩri Ngai, anabii, na andũ oothe anene na aniini. Naake mũthamaki akĩmathoomera maũndũ moothe ta ũrĩa maandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩa kĩrĩĩkanĩro rĩrĩa rĩoneetwo Hekaarũinĩ.

3 Naake akĩrũũgama harĩa aamenyereete gũikara, agĩthondeka kĩrĩĩkanĩro na MWATHANI gĩa atĩ nĩarĩmwathĩkagĩra, na nĩarĩmenyagĩrĩra maathani, na mawatho maake na ngoro yake yothe o na muoyo wake wothe. Na ningĩ nĩarĩhingagia maũndũ moothe ma kĩrĩĩkanĩro ta ũrĩa maandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩu. Nao andũ oothe magĩtua atĩ o nao nĩmarĩathĩkagĩra kĩrĩĩkanĩro kĩu.

4 Hĩndĩ ĩyo mũthamaki Josia agĩatha Hilikia Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, o na athĩnjĩri Ngai arĩa maamũteithagĩrĩria, o na aikaria a mũrango wa gũtoonya Hekaarũinĩ, marute na nja indo ciothe iria ciahũthagĩrwo hĩndĩ ya gũthaathaiya Baali, o na ngai ĩrĩa yetagwo Ashera, o na njata. Mũthamaki agĩcinĩra indo icio ciothe nja ya itũũra rĩa Jerusalemu hakuhĩ na gĩtuamba gĩa Kidironi, na agĩtwarithia mũhu ũcio itũũrainĩ rĩa Betheli.

5 Ningĩ athĩnjĩri ngai arĩa maathuurĩĩtwo nĩ athamaki a Juda makũrutagĩra mĩhianano magongoona kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano, o kũu matũũrainĩ ma Juda na kũrĩa gwakuhĩhĩirie Jerusalemu, akĩmatigithia mawĩra macio. Ningĩ arĩa maarutaga magongoona kũrĩ Baali, riũa, mweri, na njata, o na mbũtũ yothe ya igũrũ, o nao akĩmatigithia mawĩra macio.

6 Ningĩ mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera akĩũruta kuuma Hekaarũinĩ, agĩthiĩ akĩũcinĩra na kũu nja ya itũũra rĩa Jerusalemu hakuhĩ na gĩtuamba gĩa karũũĩ ga Kidironi, akĩũhũũrahũũra, akĩũthĩa ũgĩtuĩka mũhu, akĩminjaminja mũhu ũcio mbĩĩrĩrainĩ kũrĩa andũ maathikagwo.

7 Nacio nyũmba iria ciaikaragwo nĩ maraayakũu hekaarũinĩ agĩcitharia. (Kũu nĩkuo atumia maatumagĩra nguo ndaaya iria ciehumbagwo hĩndĩ ya gũthaathaiya Ashera.)

8 Naake akĩgĩĩra athĩnjĩri Ngai oothe arĩa maatũũraga Juda guothe akĩmareehe Jerusalemu, o na agĩthaahia kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa maarutagĩra magongoona, kuuma Geba nginya Beerisheba. Ningĩ agĩcooka akĩmomoranga kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa kwarutagĩrwo magongoona, kũrĩa kwarĩ mwena wa ũmotho mũndũ agĩtoonya itũũra, hakuhĩ na mũrango wa kĩhingo kĩa Joshua mũnene wa itũũra.

9 Na rĩĩrĩ, athĩnjĩri Ngai acio matietĩkagĩrio kũruta magongoona kũu Jerusalemu Hekaarũinĩ, no nĩmaarĩyanagĩra na athĩnjĩri Ngai arĩa angĩ mĩgate ĩrĩa ĩtarĩ mĩimbie.

10 Ningĩ mũthamaki Josia agĩthaahia Tofethi kũndũ kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano kũu gĩtuambainĩ kĩa Hinomu, nĩ geetha mũndũ o na ũrĩkũ ndakaanarutĩre ngai yetagwo Moleku mwana wake igongoona rĩa njino.

11 Thuutha ũcio agĩcooka akĩeheria mbarathi iria ciamũrĩirwo riũa nĩ athamaki a Juda, na agĩcina ngaari cia mbarathi icio na mwaki. (Icio ciaigagwo gĩthakuinĩ kĩa hekaarũ hakuhĩ na kĩhingo kĩrĩa kĩarigainie na kanyũmba ka Nathani Meleku, mũnjaama ũrĩa wamũteithagĩrĩria gwathana.)

12 Ningĩ Josia agĩtharia igongoona iria athamaki a Juda, maakĩĩte igũrũ wa kanyũmba karĩa kaarĩ igũrũ wa nyũmba ya mũthamaki Ahazu, o na agĩtharia igongoona iria mũthamaki Manase aakĩĩte hau nja cierĩ cia Hekaarũ. Agĩciunanga tũcunjĩ tũcunjĩ agĩthiĩ agĩtũikia karũũĩ ga Kidironi.

13 Ningĩ mũthamaki Josia agĩthaahia kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria kũrĩa gwakĩĩtwo nĩ mũthamaki Solomoni mwena wa irathĩro wa Jerusalemu, kwerekera kĩanda kĩa kĩrĩma kĩa Mĩtamaiyũ.Kũndũ kũu nĩkuo Solomoni aakĩire Ashitorathu ngai ya Asidoni, Kemoshu ngai ya Amoabi, o na Moleku ngai ya Aamoni, ngai icio agĩcithũũkangia na agĩcigwatia thaahu.

14 Nacio itugĩ cia kũhooywo agĩciunanga tũcunjĩ tũcunjĩ, na agĩtemenga mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera, nakuo kũndũ kũu yarĩ akĩaragania mahĩndĩ ma andũ kuo.

15 Ningĩ Josia agĩcooka akĩmomoranga kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria kũrĩa Jeroboamu mũrũ wa Nebati, ũrĩa watũmire Aisiraeli meehie, aakĩĩte. Ningĩ akiunanga kĩgongoona o na akĩhũũrahũũra mahiga maakuo magĩtuĩka umbuthĩ, na agĩcina mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera.

16 Na rĩĩrĩ, Josia eehũgũra akĩona mbĩĩrĩra kũu kĩrĩmainĩ, agĩathana mahĩndĩ moimbũrio kuuma mbĩĩrĩrainĩ icio, akĩmacinĩra kĩgongoona igũrũ. Nĩ ũndũ ũcio, agĩgĩthaahia kĩgongoona kĩu o ta ũrĩa mũnabii oigĩĩte o tene hingo ya thigũkũ, hĩndĩ ĩrĩa Jeroboamu aarũngiĩ hakuhĩ na kĩgongoona. Mũthamaki Josia aaroranga akĩona mbĩĩrĩra ya mũnabii ũrĩa warĩĩtie maũndũ macio.

17 Ningĩ agĩcooka akĩũria atĩrĩ, “Mbĩĩrĩra ĩĩrĩa ndĩroona nĩ ya ũ?”

Nao andũ a itũũra rĩu rĩa Betheli makĩmũcookeria atĩrĩ, “Nĩ mbĩĩrĩra ya Mũnabii ũrĩa woimĩĩte Juda akĩaria ũhoro wa maũndũ maya wĩkĩĩte kĩgongoona gĩĩkĩ.”

18 Naake Josia akiuga atĩrĩ, “Tiganaai na mbĩĩrĩra ĩyo; mahĩndĩ maake rekeei maikare.” Nĩ ũndũ ũcio mahĩndĩ maake o na ma mũnabii ũrĩa woimĩĩte Samaria magĩtiganwo namo.

19 Ningĩ Josia akĩmomoranga kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria matũũrainĩ moothe ma Isiraeli kũrĩa athamaki a Isiraeli maakĩĩte, makaraakaria MWATHANI. Eekire kũndũ kũu gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria o ta ũrĩa eekĩĩte Betheli.

20 Agĩcooka akĩũragĩra athĩnjĩri ngai oothe a kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano igongoonainĩ igũrũ iria maatungatagĩra, na agĩcinĩra mahĩndĩ o hau igũrũ wacio. Thuutha wa ũguo agĩcooka Jerusalemu.

Josia gũkũngũĩra thigũkũ ya Bathaka

21 Naake mũthamaki Josia agĩatha andũ oothe makũngũĩre thigũkũ ya Bathaka, nĩ ũndũ wa gũtũũgĩria MWATHANI Ngai wao o ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩa kĩrĩĩkanĩro.

22 Na rĩĩrĩ, kuuma o matukũinĩ ma rĩrĩa atiirĩrĩri bũrũri maaciiragĩra andũ a Isiraeli-rĩ, gũtiakorirwo kũgĩĩte mũthamaki o na ũmwe thĩinĩ wa Isiraeli kana Juda wahotete gũthondekithia thigũkũ ya Bathaka ta ĩyo.

23 Nayo thigũkũ ĩyo ya Bathaka ĩgĩkũngũĩrwo kũu Jerusalemu mwaka wa ikũmi na ĩnaana wa ũthamaki wa Josia.

Maũndũ mangĩ marĩa Josia eekire

24 Ningĩ mũthamaki Josia akĩeheria ago na ooni maũndũ oothe, ngai cia mĩhianano iria andũ maigĩĩte nyũmbainĩ ciao, mĩhianano yothe ya kũhooywo, o na indo iria ingĩ ciothe cionagwo irĩ magigi kũu itũũrainĩ rĩa Jerusalemu na bũrũriinĩ wothe wa Juda. Ũndũ ũcio aawĩkire nĩ geetha eekĩre hinya ciugo cia watho wa ibuku rĩrĩa Hilikia mũthĩnjĩri Ngai ooneete Hekaarũinĩ.

25 Na rĩĩrĩ, gũtiakoreetwo na mũthamaki ũngĩ mbere ĩyo, wahoteete gũtungatĩra MWATHANI taake na ngoro yake yothe, o na muoyo wake wothe, o na hinya wake wothe, o ta ũrĩa Watho wa Musa woigĩĩte. O na ningĩ gũtiacookire kuoneka ũngĩ taake thuutha wake.

26 No rĩĩrĩ, MWATHANI ndaigana gũtigana na maraakara maake megwakana ta mwaki, marĩa aatũire araakarĩire Juda nĩ ũndũ wa ũrĩa Manase aamũthirĩkĩĩtie akamũraakaria.

27 Naake MWATHANI akiuga atĩrĩ, “Andũ a Juda nĩkũmeeheria ngũmeeheria ndige gũcooka kũmoona, o ta ũrĩa ndeekire andũ a Isiraeli. Ningĩ o narĩo itũũra rĩĩrĩ rĩa Jerusalemu, rĩrĩa ndathuurire o hamwe na Hekaarũ, ĩrĩa ndoigire nĩkuo ndĩrĩthaathayagĩrio nĩngũcitiganĩria.”

Mũthia wa ũthamaki wa Josia

28 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Josia eekire, maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

29 Na rĩĩrĩ, matukũinĩ ma ũthamaki wa Josia nĩrĩo Neko mũthamaki wa Misiri oimagarire agĩthiĩ rũũĩinĩ rwa Farati nĩguo agateithĩrĩrie mũthamaki wa Asiria. Naake mũthamaki Josia akiumagara nĩguo akahũũrane na mũthamaki wa Misiri, naake Neko akĩmũũragĩra o kũu Megido.

30 Nacio njaama ciake igĩkuua mwĩrĩ wake na ngaari ya mbarathi kuuma Megido igĩthiĩ, ikĩmũthika mbĩĩrĩrainĩ cia athamaki a Jerusalemu.

Nao andũ a Juda magĩthuura Joahazu mũrũ wa Josia, makĩmũitĩrĩria maguta, agĩtuĩka mũthamaki.

Joahazu mũthamaki wa Juda

31 Na rĩĩrĩ, Joahazu aambĩrĩirie gũthamaka Juda arĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtatũ, naake agĩthamaka mĩeri ĩtatũ e Jerusalemu. Nyina eetagwo Hamutali, mwarĩ wa Jeremia woimĩĩte Libina.

32 Naake agĩĩka maũndũ maingĩ mataakenagia MWATHANI o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ maithe maake marĩa ma tene.

33 Na rĩĩrĩ, Neko mũthamaki wa Misiri akĩnyiita Joahazu mũgwate, akĩmũhingĩrithia Ribila bũrũriinĩ wa Hamathu, na kĩo gĩĩko kĩu gĩgĩkinyia ũthamaki wake mũthia. Ningĩ agĩtuĩra andũ a Juda igooti rĩa kiro ngiri ithatũ cia magana mana (3,400) cia betha na kiro mĩrongo ĩtatũ na inya cia thahabu.

34 Naake mũthamaki Neko agĩtua Eliakimu, mũrũ wa Josia, mũthamaki wa Juda ithenya rĩa ithe, na akĩmũgarũrĩra rĩĩtwa akĩmwĩta Jehoiakimu. Naake Neko agĩtwara Joahazu Misiri kũrĩa aakuĩrĩirie.

Jehoiakimu mũthamaki wa Juda

35 Na rĩĩrĩ, mũthamaki Jehoiakimu akĩũngania igooti kuuma kũrĩ andũ a bũrũri wake nĩ geetha ahote kũrĩha mũthamaki wa Misiri kĩrĩa eendaga. O mũndũ aarutaga igooti kũringana na ũtonga wake.

36 Na rĩĩrĩ, Jehoiakimu aambĩrĩirie gũthamaka Juda arĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtaano, naake agĩthamaka mĩaka ikũmi na ũmwe e Jerusalemu. Nyina eetagwo Zebida mwarĩ wa Pedaia woimĩĩte itũũra rĩa Ruma.

37 Naake agĩĩka maũndũ maingĩ mooru marĩa mataakenagia MWATHANI o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ maithe maake ma tene.

1 Na rĩĩrĩ, o Jehoiakimu agĩthamakaga-rĩ, Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia agĩtharĩkĩra Juda, na handũ ha mĩaka ĩtatũ Jehoiakimu agĩtũũra amũtungatagĩra, na thuutha ũcio akĩmũkararia akĩmũremera.

2 Naake MWATHANI akĩrekia mbũtũ cia Ababilonia, cia andũ a Siria, cia Amoabi, na cia Aamoni ikahũũre bũrũri wa Juda iwanange o ta ũrĩa MWATHANI oigĩĩte na kanua ka anabii ndungata ciake nĩageeka.

3 Ũndũ ũcio wothe wekĩkire, o ta ũrĩa MWATHANI oigĩĩte, tondũ ndeendaga kuona Juda maithoinĩ maake, nĩ ũndũ wa meehia moothe marĩa Manase eekĩĩte;

4 o na nĩ ũndũ wa andũ matarĩ na ũũru arĩa ooragithĩĩtie. MWATHANI ndangĩoheire Manase meehia macio eekĩĩte.

5 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Jehoiakimu eekire maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

6 Naake Jehoakimu akua, Jehoiakini agĩthamaka ithenya rĩake.

7 Naake mũthamaki wa Misiri ndaigana kuuma bũrũriinĩ wake rĩngĩ, tondũ naake mũthamaki wa Babilonia nĩehĩmbĩirie bũrũri wothe ũrĩa warĩ wa Misiri, kuuma rũũĩinĩ rwa Farati, o nginya mũhakainĩ wa na rũgongo wa Misiri.

Jehoiakini mũthamaki wa Juda

8 Na rĩĩrĩ, Jehoiakini aambĩrĩirie gũthamaka aarĩ wa mĩaka ikũmi na ĩnaana, naake agĩthamaka mĩeri ĩtatũ kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Nehushita, mwarĩ wa Elinathani woimĩĩte Jerusalemu.

9 Naake agĩĩka maũndũ maingĩ marĩa mataakenagia MWATHANI, o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ ithe.

10 Na rĩĩrĩ, matukũinĩ macio, mbũtũ cia ita cia Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia igĩthiĩ igĩtharĩkĩra itũũra rĩa Jerusalemu ikĩrĩthiũrũrũkĩria.

11 Rĩarĩĩkia gũthiũrũrũkĩrio, Nebukadinezaru agĩũka kuo,

12 naake mũthamaki Jehoiakini, nyina, ciana ciake, njaama ciake, na atongoria aake, makĩĩneana kũrĩ njaama cia mũthamaki wa Ababilonia. Nebukadinezaru aathamaka mĩaka ĩnaana, akĩohithia Jehoiakini.

13 Ningĩ agĩcooka agĩkuuithia mũthiithũ wothe ũrĩa warĩ Hekaarũinĩ, o na nyũmbainĩ ya mũthamaki, akĩũtwarithia Babilonia. Nacio indo ciothe cia thahabu iria Solomoni aathondekithĩĩtie cia gũtũmĩrwo Hekaarũinĩ, agĩciũraganga tũcunjĩ tũcunjĩ, o ta ũrĩa MWATHANI oigĩĩte.

14 Ningĩ agĩcooka agĩthaamithia andũ oothe a Jerusalemu, atongoria oothe a kwa mũthamaki, o na andũ oothe a bata kũu bũrũriinĩ. Mũigana wa andũ acio oothe maathaamirio maarĩ ngiri ikũmi (10,000). Namo mabundi moothe, aturi a indo cia cuuma, akĩmathaamithia oothe, agĩtigia kũu bũrũri ũcio wa Juda o andũ arĩa athĩĩni.

15 Nebukadinezaru agĩgĩtwara Jehoiakini hamwe na nyina, atumia aake, njaama ciake, o na andũ oothe a bata a Juda, marĩ mĩgwate Babiloni.

16 Naake Nebukadinezaru agĩthaamithia andũ oothe a bata ngiri mũgwanja (7,000) akĩmatwara Babiloni, na mabundi na aturi a indo cia cuuma ngiri ĩmwe (1,000), na oothe maarĩ andũ mangĩathiire ita.

17 Thuutha ũcio Nebukadinezaru agĩtua Matania mũthamaki wa Juda ithenya rĩa Jehoiakini ithe mũnyiinyi, na akĩmũgarũrĩra rĩĩtwa akĩmwĩta Zedekia.

Zedekia mũthamaki wa Juda

18 Na rĩĩrĩ, Zedekia aambĩrĩirie gũthamaka aarĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ũmwe, naake agĩthamaka mĩaka ikũmi na ũmwe kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Hamutali mwarĩ wa Jeremia woimĩĩte itũũra rĩa Libina.

19 Naake Zedekia agĩĩka maũndũ maingĩ mooru akĩhĩtĩria MWATHANI, o ta ũrĩa mũthamaki Jehoiakimu eekĩĩte.

20 Naake MWATHANI akĩraakario mũno nĩ andũ a Jerusalemu na a Juda, o nginya akĩmaingata atige gũcooka kũmoona rĩngĩ.

Jerusalemu kũng’aũranio

1 Naake Zedekia akĩremera Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia. Kwoguo mũthenya wa ikũmi wa mweri wa ikũmi wa mwaka wa kenda wa ũthamaki wa Zedekia, Nebukadinezaru agĩũka na mbũtũ yake yothe ya ita, agĩtharĩkĩra itũũra rĩa Jerusalemu. Agĩthiũrũrũkĩria itũũra rĩu na akĩrĩakĩrĩra na ngathĩ cia kũrĩtharĩkĩra.

2 Itũũra rĩu rĩgĩgĩtũũra rĩthiũrũrũkĩirio ũguo o nginya mwaka wa ikũmi na ũmwe wa ũthamaki wa Zedekia.

3 Na rĩĩrĩ, mũthenya wa kenda wa mweri wa kana wa mwaka ũcio, ng’aragu ĩgĩkorwo ĩcacĩĩte kũu itũũrainĩ ũguo atĩ gũtiarĩ o na kĩ andũ mangĩarĩire.

4 Hĩndĩ ĩyo rũthingo rwa itũũra rũgĩtũrĩkio mwanya wa gũtoonyerwo, nacio thigari ciothe ikĩũra kũrĩ o ũtukũ. Ikĩũra igereire mũgũnda wa mũthamaki ikiumĩra kĩhingo kĩrĩa kĩanyiitithanĩĩtie thingo iria igĩrĩ. Ikĩũra iroreete na gĩtuambainĩ kĩa Jorodani, o na gũtuĩka Ababilonia no maarigiicĩirie itũũra.

5 No rĩĩrĩ, mbũtũ cia ita cia Ababilonia igĩteng’eria mũthamaki Zedekia, ikĩmũkinyĩrĩra rũũĩinĩ rũrĩa rwĩ hakuhĩ na Jeriko, nacio thigari ciake ciothe ikĩmũtiganĩria ikiũra.

6 Nacio mbũtũ icio cia ita cia Ababilonia, ikĩnyiita mũthamaki Zedekia ikĩmutwarĩra mũthamaki Nebukadinezaru ũrĩa warĩ itũũrainĩ rĩa Ribila; naake akĩmũtuĩra arĩ o kũu.

7 Nao makĩũraga aariũ a Zedekia o akĩonaga, naake we mwene makĩmũkũũra maitho, makĩmuoha na bĩngũ makĩmũtwara Babiloni.

Hekaarũ kũmomorwo

8 Na rĩĩrĩ, mũthenya wa mũgwanja mweri wa gataano mwaka wa ikũmi na kenda wa ũthamaki wa Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia, Nebuzaradani mũnene wa mbũtũ ciake cia ita, na ndungata ya mũthamaki, agĩũka Jerusalemu.

9 Naake agĩcina Hekaarũ, o na nyũmba ya mũthamaki, o na nyũmba ciothe cia andũ a bata kũu Jerusalemu.

10 Nacio thigari ciake ikĩmomoranga thingo ciothe cia itũũra rĩu.

11 Naake Nebuzaradani agĩtaha andũ arĩa oothe maatigarĩĩte kũu itũũrainĩ, mabundi moothe marĩa maatigarĩĩte kuo, o na andũ arĩa moorĩĩte magathiĩ mwena wa Ababilonia, oothe akĩmatwara Babilonia.

12 Andũ arĩa maatigirwo kũu Juda nĩ Nebuzaradani, no arĩa maarĩ athĩĩni mũno na mataarĩ na kĩndũ. Acio akĩmatua a gũceehaga mĩthabibũ na a kũrĩmaga mĩgũnda.

13 Nao Ababilonia makiunanga itugĩ cia gĩcango, o hamwe na ngaari cia kũguucio iria ciarĩ kũu Hekaarũinĩ, o na itangi rĩrĩa inene rĩa gĩcango, nakĩo gĩcango kĩu gĩothe gĩgĩtwarwo Babiloni.

14 Ningĩ makĩoya nyũngũ, iciko cia tĩĩri, mbakũri, na tũmĩĩhato tũniini twa kũhoria ndambĩ cia taawa, mbakũri cia gũcinĩra ũbaani na indo ciothe cia gĩcango iria ciahũthagĩrwo kũu Hekaarũinĩ, magĩthiĩ nacio.

15 Ningĩ magĩkuua indo ciothe iria ciathondekeetwo na thahabu kana betha, hamwe na tũbakũri tũrĩa tũniini, o na ngĩo cia mwaki.

16 Nakĩo gĩcango kĩrĩa Solomoni aatũmĩrĩĩte gwaka itugĩ iria igĩrĩ, ngaari cia kũguucio, o na itangi rĩria inene, iria aigĩĩte kũu Hekaarũinĩ, gĩtingĩathimĩkire nĩkũritũha.

17 Itugĩ icio cierĩ, ciakĩĩtwo na mwakĩre o ro ũmwe, o kĩmwe gĩakoragwo na kĩrũũgamo kĩa mita inyaanya, na kĩongo gĩa gĩcango gĩa kĩrũũgamo kĩa mita ĩmwe na boiniti ithatũ. Ningĩ o gĩtugĩ kĩagemeetio na mũhari wa ngongomanga cia gĩcango.

Andũ a Juda gũthaamĩrio Babilonia

18 Ningĩ Nebuzaradani, mũnene ũcio wa arangĩri, agĩkuua Seraia Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, na Zefania ũrĩa warĩ mũnyiinyi wake na anene angĩ atatũ a Hekaarũ marĩ mĩgwate.

19 Nakuo kũu itũũrainĩ akĩnyiita mũnene wa thigari, na andũ a bata ataano arĩa maataaraga mũthamaki arĩa maarĩ o kũu itũũrainĩ, karani wa mũnene wa thigari ũrĩa wamenyagĩrĩra rekondi cia mbaara, o na andũ angĩ mĩrongo ĩtandatũ a bata.

20 Nebuzaradani akĩmatwara kwĩ mũthamaki wa Babilonia ũrĩa warĩ itũũrainĩ rĩa Ribila.

21 Naake mũthamaki akĩmahũũra, na akĩmooragĩra o kũu Ribila, itũũra rĩrĩa rĩarĩ rũgongo rwa Hamathu.

Ũguo nĩguo andũ a Juda maatahirwo magĩthaamio kuuma bũrũri wao.

Gedalia, Barũũthi wa Juda

22 Naake Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia agĩthuura Gedalia, mũrũ wa Ahikimu na mũcũkũrũ wa Shafani, atuĩke barũũthi wa andũ arĩa aatigire Juda nĩguo amaathage.

23 Na rĩĩrĩ, hĩndĩ ĩrĩa anene a Juda na thigari iria iteeneanĩĩte kũrĩ mũthamaki wa Babilonia maiguire atĩ Gedalia nĩatuĩkĩĩte barũũthi magĩthiĩ magĩĩturanĩra naake Mizipa. Anene arĩa maathiire kũrĩ we nĩ: Ishumaeli mũrũ wa Nethania, Johanani mũrũ wa Karea, Seraia mũrũ wa Tanihumethu woimĩĩte itũũra rĩa Netofa, na Jezania woimĩĩte itũũra rĩa Maaka.

24 Naake Gedalia akĩmeera atĩrĩ, “Ndamũthaitha mũtigeetigĩre anene a Babilonia. Inyuĩ tũũraai bũrũri ũyũ mũtungatagĩra mũthamaki wa Babilonia na nĩmũrĩonaga wega.”

25 No rĩĩrĩ, mweri wa mũgwanja, wa mwaka ũcio, Ishumaeli, mũrũ wa Nethania na mũcũkũrũ wa Elishama, wa mbarĩ ya mũthamaki, agĩthiĩ Mizipa e na andũ ikũmi, makĩũraga Gedalia, o na makĩũraga Aisiraeli o na Ababilonia arĩa maarĩ kuo hamwe naake.

26 Nao Aisiraeli oothe, itonga, athĩĩni, na anene oothe a mbũtũ cia ita makĩũrĩra Misiri tondũ nĩmeetigagĩra Ababilonia.

Jehoiakini kũrekererio kuuma njeera

27 Na rĩĩrĩ, mwaka ũrĩa Evilimerodaku aatuĩkire mũthamaki wa Babilonia, akĩiguĩra mũthamaki Jehoiakini tha, akĩmũrekereria kuuma njeera. Eekĩre ũndũ ũcio mũthenya wa mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja, mweriinĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ, mwaka wa mĩrongo ĩtatũ na mũgwanja kuuma hĩndĩ ĩrĩa Jehoiakini aathaamirio.

28 Naake Evilimerodaku akĩmwĩka wega, na akĩmũtũũgĩria gũkĩra athamaki arĩa angĩ maarĩ ithaamĩrio Babilonia hamwe naake.

29 Naake Jehoiakini akĩruta nguo cia njeera, agĩtũũra arĩanagĩra na mũthamaki.

30 Na rĩĩrĩ, mũthenya o mũthenya, o nginyagia rĩrĩa aakuire, nĩaheyagwo irio cia kũmũigana.