Author: admin

Gũtaara andũ eethĩ

1 Mwana wakwa, tũũra ũririkanaga ũrutani wakwa,

ngoro yaku ĩrotũũra ĩmenyagĩrĩra maathani maakwa.

2 Marĩgũtũũragia matukũ maingĩ gũũkũ thĩ,

na ũtũũrage mũtũũrĩre wa thaayũ.

3 Wathĩki na wĩhokeku ndũkaanareke ikweherere.

Ciĩyohage ngingo;

na ũciandĩke ngoroinĩ yaku.

4 Weka ũguo nĩũrĩkenagia Ngai,

o nao andũ nĩmarĩgũkenagĩra.

5 Tũũra wĩhokeete MWATHANI na ngoro yaku yothe,

ndũkaanehoke ũmenyo waku.

6 Rekagĩrĩria MWATHANI maũndũ maaku moothe,

naake nĩarĩkũrũngagĩrĩria njĩra ciaku.

7 Ndũkaaneone ta wĩ mũũgĩ gũkĩra ũrĩa ũrĩ,

tĩĩaga MWATHANI na ũreganage na ũndũ wothe mũũru.

8 Ũndũ ũcio nĩ wa gũgwĩkĩra hinya,

o na wa gũtũma wĩhande wega.

9 Tĩĩaga MWATHANI na kũmũrutĩra magetha

marĩa meega ma maciaro ma mũgũnda waku.

10 Weka ũguo makũmbĩ maaku marĩiyũraga magetha,

o nayo ndibei yaku ĩrĩkoragwo ĩiyũrĩĩte kuo na ũingĩ.

11 Mwana wakwa, thikagĩrĩria rĩrĩa MWATHANI arakũrũnga,

na ndũkaraakarage rĩrĩa aragũkaania.

12 Nĩ gũkorwo MWATHANI arũngaga ũrĩa eendeete,

o ta ũrĩa mũciari arũngaga mwana eendeete.

13 Gũkena-rĩ, nĩ mũndũ ũrĩa wĩgĩrĩire na ũũgĩ,

akagĩa na ũmenyo.

14 Amu uumithio wa ũũgĩ ũkĩrĩĩte uumithio wa betha,

o na ũrĩ goro gũkĩra thahabu.

15 Ũũgĩ ũcio wĩ goro gũkĩra mahiga ma goro,

na ndũngĩũgerekania na kĩndũ o gĩothe kĩrĩa ũngĩrirĩria.

16 Ũheanaga ũingĩ wa matukũ na guoko kwa ũrĩo,

na ũkaheana ũtonga na gĩtĩĩo na guoko kwa ũmotho.

17 Ũũgĩ ũtũmaga mĩthiĩre ya mũndũ ĩtuĩke mĩega,

o na ũkamũtongoria na njĩra cia thaayũ.

18 Ũrĩa ũgĩĩte na ũũgĩ nĩagĩĩte na mũtĩ wa muoyo,

nao arĩa marĩwĩnyiitagĩrĩra nĩmarĩkenaga.

19 MWATHANI oombire thĩ na ũũgĩ wake;

narĩo igũrũ rĩkĩgĩa na ũndũ wa ũmenyo wake.

20 Ũũgĩ ũcio wake nĩguo watũmire njũũĩ itherere,

namo matu moiragie mbura.

21 Mwana wakwa, wĩnyiitĩre ũũgĩ na ũgerereri,

ndũkaareke ciehere meciiriainĩ maaku.

22 Icio-rĩ, nĩigũtũma ũgĩe na muoyo,

na ituĩke ũgemu wa mũtũũrĩre waku.

23 Nawe nĩũrĩkiumagaraga na njĩra yaku o wega,

na ndũrĩonaga ũndũ wa gũkũhĩnga.

24 Wathiĩ toro ndũrĩ ũndũ ũrĩtigagĩra,

ningĩ wakoma ndũrĩũragwo nĩ toro.

25 Ndũkaamakio nĩ mwanangĩko ũrĩa ũngĩũka ũterĩgĩrĩirwo

o na kana kĩhuuhũkanio kĩrĩa gĩkoragĩrĩra andũ arĩa aaganu.

26 Tondũ MWATHANI no we mwĩhoko waku;

ndangĩreka kũgũrũ gwaku kũnyiitwo nĩ mĩtego.

27 Andũ arĩa mabatairio nĩgwĩkwo wega meekage,

angĩkorwo wĩ na ũhoti wa gwĩka ũguo.

28 Ndũkaaneere mũndũ wa itũũra rĩaku ainũke mooko matheri

angĩkorwo wahota kũmũteithia o hĩndĩ ĩyo.

29 Mũndũ wa itũũra rĩaku

ũrĩa ũtũũranagia nawe akwĩhokeete,

ndũkaanamũthugundĩre ũũru.

30 Ndũkaanakararanie na mũndũ tũhũ

atarĩ na ũndũ mũũru agwĩkĩĩte.

31 Ndũkaanaiguĩre andũ arĩa mahũthagĩra hinya ũiru;

o na kana wĩciirie gwĩka ciĩko ta iria meekaga.

32 Amu mũndũ mwaganu nĩ kĩndũ kĩ magigi harĩ MWATHANI,

ĩndĩ arĩa arũngĩrĩru nĩ o ehokeete.

33 Mĩciĩ ya arĩa ooru nĩmĩgwate nĩ kĩrumi kĩa MWATHANI,

no mĩciĩ ya arĩa athingu nĩkũraathima amĩraathimaga.

34 MWATHANI nĩanyararaga arĩa manyũrũranagia,

no arĩa ahooreri nĩamatugaga.

35 Andũ arĩa oogĩ igai rĩao no ngumo njega,

ĩndĩ irimũ kĩrĩa ciĩyonagĩra no gĩconoko.

Maciaro ma ũũgĩ

1 Atĩrĩĩrĩ, ciana ciakwa, tegaai matũ mũthikĩrĩrie kĩrĩra gĩa ithe wanyu,

na nĩmũkwĩgĩĩra na ũmenyo.

2 Ndĩmũrutaga ndeto iria njega,

menyaai gũkaanatigana na ũrutani wakwa.

3 Rĩrĩa ndarĩ mwana mũnyiinyi ndĩ na baaba,

ndĩ o wa mũũmwe kwa maitũ-rĩ;

4 baaba aaheaga kĩrĩra akoiga atĩrĩ,

“Tũũra ũririkanaga ũrĩa wothe njugaga,

menyagĩrĩra maathani maakwa na nĩũgũtũũra.

5 Wĩgĩĩre na ũũgĩ na ũgerereri!

Ndũkaanariganĩrwo nĩ ciugo cia kanua gaakwa.

6 Menya gũkaanatigana na ũũgĩ

naake nĩarĩkũmenyagĩrĩra;

tuma ndũgũ naake na nĩegũtũũra akũrangĩire.

7 Ũndũ ũrĩa wa bata wĩgiĩ ũũgĩ

no kwĩgĩĩra na ũũgĩ we mwene,

nakuo kũgĩa na ũgerereri nĩguo ũndũ ũrĩa ũngĩ wa bata mũno.

8 Tuma ndũgũ na ũũgĩ naake nĩegũgũtũũgĩria;

mũhĩmbĩrie na nĩegũtũma ũheeo gĩtĩĩo.

9 Naake ekũhaana o ta thũmbĩ aragwĩkĩra mũtwe.

thũmbĩ thaka nĩ yo agaakũhe.”

10 Mwana wakwa, thikĩrĩria na ũrũmie na kinyi ũhoro wakwa,

na nĩũgũtũũra muoyo matukũ maingĩ.

11 Nĩnguonereirie mĩthiĩre ya ũũgĩ,

na ngagũtongoria na njĩra iria njega.

12 Ndũkaahĩngĩĩcwo rĩrĩa ũgũthiĩ na njĩra,

o na ũgĩteng’era ndũkaahĩngwo nĩ kĩndũ.

13 Tũũra ũrũmĩĩtie kĩrĩra kĩrĩa wĩrutĩĩte,

na ndũkaanariganĩrwo nĩkĩo o na haniini;

tũũra ũkĩmenyereire wega na nĩgĩgũgũtũũria muoyo.

14 Ndũkaanarũmanĩrĩre na mĩthiĩre ya andũ arĩa aaganu,

ndũkaanathiĩ na mĩthiĩre ya andũ arĩa ooru.

15 Mĩĩtheemage, na ndũkaanathiĩ nayo,

eheria meciiria maaku harĩ yo, wĩhĩtũkĩre.

16 O matikomaga mateekĩĩte ũndũ mũũru;

o na matingĩona toro matatiihĩĩtie mũndũ.

17 Meyonagĩra gĩa kũrĩa kuumana na ũmaramari,

na gĩa kũnyua kuumana na haaro.

18 No rĩĩrĩ, mĩthiĩre ya arĩa athingu no ta riũa rĩkĩratha,

o na ta ũrĩa rĩthiaga rĩkĩaraga o nginyagia mĩaraho.

19 Mĩthiĩre ya arĩa aaganu ĩhaana ta nduma ndumanu mũno;

o na mangĩgũa matingĩmenya kĩrĩa kĩamahĩnga.

20 Mwana wakwa, thikĩrĩria ciugo ciakwa,

tega gũtũ ũthikĩrĩrie ũrĩa ndĩrakwĩra.

21 Ndũkaanareke ciugo ciakwa ikweherere,

ciririkanage na ũcigage ngoroinĩ yaku.

Wĩciiragie ũhoro wacio.

22 Kũrĩ arĩa macimenyeete nĩ muoyo,

o na nĩ ũgima kũrĩ arĩa marĩ nacio.

23 Menyerera mũno mathugunda ma ngoro yaku;

amu mathugunda macio nĩ mo mathondekaga mũtũũrĩre waku.

24 Wĩmenyerie kwaga kwaria ndeto hotomu,

o namo maheeni nĩmeehere harĩ we.

25 Ikaraga ũcũũthĩrĩirie o mbere na ndũkaanehũgũre.

26 Menyagĩrĩra mũno mĩthiĩre yaku,

naguo mũtũũrĩre waku nĩũgũũtũra wĩhandĩĩte wega.

27 Tũũra wĩhandĩĩte o wega, na wĩtheemage ũũru.

Gũkaanania ũtharia

1 Mwana wakwa, thikĩrĩria ciugo cia ũũgĩ wakwa;

tega gũtũ ũigue ngĩgũtaara.

2 Hĩndĩ ĩyo nĩũrĩhotaga gũkũũrana maũndũ,

nacio ciugo cia kanua gaaku igitagĩre ũũgĩ ũcio.

3 Iromo cia mũtumia mwaganu itaataga ciugo ihaana ta ũũkĩ,

ningĩ mũgambo wake ũkoragwo ũnyorokeete o ta maguta.

4 No marigĩrĩrioinĩ akoragwo arũrĩĩte o ta mbakĩ,

na no ruwo rũtheri atigagĩra mũndũ.

5 Makinya maake maroreete o gĩkuũinĩ;

nayo mĩthiĩre yake ĩrĩĩkagĩrĩria o kwa arĩa akuũ.

6 Ndakindagĩria njĩrainĩ ĩrĩa ya muoyo;

no kwagaaga agaagaga na ndamenyaga na kũrĩa eerekeire.

7 Rĩu ciana ciakwa, tagĩthikĩrĩriei ũrĩa ndĩroiga

na mũtikaanariganĩrwo nĩ ciugo ciakwa.

8 Mwĩtheemageei mũtumia ta ũcio,

ningĩ mũtikaanakuhĩhĩrie mũrango wa nyũmba yake.

9 Nĩ ũndũ nĩmũkwĩagithia gĩtĩĩo,

o naguo wĩthĩ wanyu wanangwo nĩ arĩa matarĩ tha.

10 Ningĩ ũtonga wanyu ũthiĩ na andũ a ndũũrĩrĩ,

o na nacio indo iria mũthũkũmĩĩte ituĩke cia mũrũũrĩrĩ.

11 Marigĩrĩrioinĩ ma muoyo wanyu mũgaagĩĩthikĩra,

o rĩrĩa ikonde cia mwĩrĩ wanyu,

o na mĩĩrĩ yanyu yothe ĩgaakorwo ĩniinũkĩrĩirio.

12 Hĩndĩ ĩyo mũgaakiuga atĩrĩ,

“Wũi ĩiya wakwa-ĩ! Nĩ kĩĩ gĩatũmire njage gũthikĩrĩria ngĩtaarwo,

o na njage gũthikĩrĩria ngĩkaanio?

13 Ngĩkĩaga gũthikĩrĩria arutani aakwa,

o na ngĩaga kũrũmbũyania na arĩa maandaraga.

14 Ndarĩ hakuhĩ gũconorwo,

ndĩ o hau kĩũnganoinĩ kĩa andũ oothe.”

15 Atĩrĩĩrĩ, nyuaga maaĩ ma itangi rĩaku wee mwene

o maaĩ moimĩĩte gĩthimainĩ gĩaku.

16 Ndũkaanareke gĩthima gĩaku kiune gĩikũrũkie maaĩ njĩrainĩ.

17 Reke maaĩ macio magũteithagie o wee wiki,

na matigaateithagie ageni arĩa mũrĩ nao.

18 Gĩkenagĩre gĩthima kĩu gĩaku,

ũgĩkenagio nĩ mũhiki ũrĩa wahikirie wĩ mwĩthĩ.

19 O ũcio ũthakarĩĩte na akaagĩrĩra o ta gathiiya.

Iganagwo nĩ nyondo ciake hĩndĩ ciothe,

o naguo wendo wake ũgũcanjamũrage.

20 Nĩkĩ gĩgũtũma, wee mwana wakwa,

wende kũhe mũtumia ũngĩ wendo waku?

Nĩkĩ gĩgũtũma wĩrirĩrie nyondo cia mũtumia wene?

21 Amu MWATHANI nĩonaga ũrĩa wothe wĩkaga,

o na no we ũroranagia ikĩro ciaku ciothe.

22 Meehia ma mũndũ mwaganu nĩ mũtego,

agwatagio nĩ mũtego wa meehia macio maake.

23 Ũcio agakua nĩ ũndũ wa kũremwo nĩkwĩnyiita maũndũinĩ moothe,

na agatoma nĩ ũndũ wa ũrimũ wake.

Mataaro mangĩ

1 Mwana wakwa, angĩkorwo nĩũtuĩkĩĩte wa kũrĩhĩra mũndũ ũngĩ thiirĩ wake,

2 na wone taũgwatĩĩtwo nĩ ciugo cia kanua gaaku,

o nacio irĩĩkanĩro ciaku igatuĩka mũtego kũrĩ wee-rĩ,

3 mwana wakwa, menya atĩ wĩmũkĩrie hinya nĩ mũndũ ũcio.

Ũrĩa wagĩrĩirwo nĩgwĩka

nĩguo wĩteithũre harĩ we nĩ atĩrĩ;

thiĩ harĩ we, wĩnyiihĩĩtie ũmũthaithe eeherie kĩrĩĩkanĩro kĩu.

4 Ndũkaaneetĩkĩre maitho maaku mahĩtwo nĩ toro,

o na kana imone ciaku icũũnge.

5 Wĩteithũre ta kanyoni gakiuma mũtegoinĩ,

kana ta thwariga ĩkĩũrĩra mũgwĩmi.

6 Igũũta-rĩ, ta nĩicũũthĩrĩrie thigiriri,

igĩtaranie mĩtugo yacio nĩguo ciũhĩge.

7 Thigiriri-rĩ, itirĩ mũtongoria kana mũnene,

o na kana mũndũ wa gũciatha,

8 na no ciĩigagĩra mũthiithũ wa irio

hĩndĩ ya ũrugarĩ,

igakĩhaarĩria nĩ ũndũ wa hingo ya heho.

9 Atĩrĩĩrĩ, wee kĩgũũta gĩĩkĩ,

ũgũtũũra ũkomeete kinya rĩ?

Ũkaagurumũka kuuma toro hĩndĩ irĩkũ?

10 Atĩrĩĩrĩ, amba ũcooke toro, ũkomakome o haniini;

o na ningĩ wĩkumbatanĩrie ũhuurũke.

11 Nawe ũgũkorererwo nĩ ũthĩĩni taũkoreetwo nĩ mĩitũ

ũtharĩkĩrwo nĩ ũkĩa o ta ũtharĩkĩirwo nĩ ita.

12 Mũndũ wa mũcene na mwaganu,

acangacangaga akĩaragia mũhuuhu.

13 Nĩkuunĩra oinagĩra mũndũ riitho,

akamũheneria na guoko,

nĩ geetha amũheenererie.

14 Nĩgũthugunda athugundaga ũũru na ngoro yake,

na agathogothaga thĩĩna hingo ciothe.

15 Kwoguo, mũtino ũkaamũkora aterĩgĩrĩire,

agaakobobanio aanangwo biũ.

16-19 Kũrĩ maũndũ mũgwanja marĩa MWATHANI athũire:

Maitho ma mwĩtĩĩo,

rũrĩmĩ rwa maheeni,

mooko mooragaga andũ mateehĩĩtie,

ngoro ĩrĩa ĩthugundaga o waganu mũtheri,

magũrũ marĩa mateng’eraga gwĩka o ũũru mũtheri,

mũndũ ũrutaga ũira wa maheeni,

na mũndũ ũhũũrithanagia andũ arĩa angĩ.

Gũkaanania ũtharia

20 Mwana wakwa, rũmia watho wa thooguo,

na ndũkaanariganĩrwo nĩ ũrutani wa maitũguo.

21 Ciugo ciao nĩitũũre irĩ mũthiithũ waku;

ciige ngoroinĩ yaku.

22 Ũrutani wacio ũgũtongoragie ũkiumagara,

ningĩ ũkũmenyagĩrĩre wĩ toro,

o na ningĩ ũgũtaarage rĩrĩa warahũka kuuma toro.

23 Watho-rĩ, nĩ taawa, kĩrĩra nĩ ũtheri,

ningĩ gũkaanio nĩkuonererio njĩra ya muoyo.

24 Ũhoro ũcio nĩũgũkweheranĩria na mũtumia mwaganu,

o na ũkwehanĩrĩrie na ciugo ciake cia kũheenanĩrĩria.

25 Menyerera ndũkaanaguucĩrĩrio nĩ ũthaka wake,

o na kana ũguucĩrĩrio nĩ mwĩgemio wa njuĩrĩ cia maitho maake.

26 Mũmaraaya aheenagĩrĩrio na keenyũ ka mũgate,

mũtumia mũtharia aguĩmaga mũtũũrĩre wothe wa mũndũ mũrũme.

27 Rĩu-rĩ, mũndũ ahota gũkuua mwaki na gĩthũri gĩake,

na nguo ciake itihĩe?

28 Ningĩ mũndũ angĩthiĩra igũrũ rĩa makara me na mwaki,

githĩ makinya maake to mahĩe?

29 Ũguo no taguo mũndũ angĩtharia na mũtumia wa mũndũ ũngĩ,

ũrĩa ũngĩĩka ũguo no mũhaka aconorithio.

30 Andũ matimenaga mũici aiyĩte

no geetha ehũũnie rĩrĩa e mũhũũtu.

31 No rĩĩrĩ, angĩnyiitwo, nĩarĩhagio maita mũgwanja,

o na ningĩ akanenganĩra kĩrĩa gĩothe arĩ nakĩo.

32 Mũndũ ũrĩa ũtharanagia, ũcio ndeciiragia wega;

mũndũ ũcio nĩkwĩyũnũha eyũnũhaga we mwene.

33 Kĩrĩa oonaga no nguraro na kwagithio gĩtĩĩo,

na ningĩ atũũraga anyararĩĩtwo kinya tene.

34 Ũiru-rĩ, nĩũtũmaga mũthuuriwe araakare mũno,

ningĩ ndũrekaga mũthuuri ũcio aigue tha rĩrĩa arerĩhĩria.

35 Na ũngĩmũhe irĩhi o na rĩrĩkũ rĩa gwĩkũũra narĩo ndangĩamũkĩra,

ningĩ hatirĩ iheeo o na irĩkũ ingĩhooreria maraakara maake.

1 Mwana wakwa, ririkanaga ciugo ciakwa,

wĩigĩre mataaro maakwa matuĩke mũthiithũ waku.

2 Menyagĩrĩra mataaro maakwa na nĩũgũtũũra,

menyagĩrĩra ũrutani wakwa o ta arĩ kĩũma kĩa riitho rĩaku.

3 Wĩigĩre mataaro maakwa hingo ciothe;

maandĩke o ngoroinĩ yaku.

4 Menyagĩrĩra ũũgĩ o ta ũrĩa ũngĩmenyerera mwarĩ wa maitũguo,

naguo ũtaũku o ta ũrĩa ũngĩmenyerera mũraataguo.

5 Weka ũguo nĩũrĩkoragwo ũrĩ mũrigĩrĩrie

kuuma kũrĩ mũtumia ũrĩa mwaganu,

ũgĩtheemage ciugo ciake cia wara.

Mũtumia mũmaraaya

6 Hingo ĩmwe nĩgũcũũthĩrĩria ndacũũthagĩrĩria

na ndirica ya nyũmba yakwa;

7 ngĩkĩona andũ eethĩ aingĩ mataarĩ na ũmenyo,

ngĩgĩkũũrana mwanake ũmwe wao warĩ mũkingitaru o kũigana.

8 Nĩgũthiĩ athiaga na barabara,

agagĩthiĩ aroreete nyũmba ya mũndũ wa nja ũmwe mũmaraaya,

9 o mathaa ma hwaĩinĩ gũkĩambĩrĩria kũgĩa nduma.

10 Mwanake ũcio agĩtũngwo nĩ mũtumia

wehumbĩĩte kĩũmaraaya na nĩabangĩĩte mũbango.

11 Aarĩ mũtũmia mũũmĩrĩru ũtaiguaga thoni,

na ndakindagĩria gwake mũciĩ.

12 Mahinda mamwe e barabarainĩ,

marĩa mangĩ ndũũnyũinĩ,

marĩa mangĩ handũ koonainĩ

ooheirie o ũrĩa angĩona!

13 Agĩkĩhĩmbĩria mwanake ũcio akĩmũmumunya,

akĩmũkũũrĩra maitho akĩmwĩra atĩrĩ,

14 “Ndĩ na ndĩa thuutha wa kũruta magongoona ma ũiguano;

ũũmũũthĩ nĩndahingia mĩhĩtwa yakwa.

15 Nĩkĩo ndakiumagara gũgũcaria,

ngũtuĩte atĩ no nginya tuonane,

na nĩndakena ndakuona.

16 Nĩndandĩkĩĩte ũrĩrĩ wakwa;

ndĩwarĩte macuka magemie ma gatani ya Misiri.

17 Ningĩ ngaũhuuhĩrĩria maraaci,

manemane, ũbaani, thubiri, na mĩndarathini.

18 Gĩũke tũkeendane nginya gũkĩe,

tũgĩĩkenie na wendo ũcio o nginya tũnyootoke.

19 Tondũ mũthuuri wakwa ndarĩ kuo;

nĩathiĩte rũgendo rwa matukũ maingĩ.

20 Nĩathiĩte na mbeeca nyingĩ cia kũmũigana,

na agacooka ciumia igĩrĩ ciathira.”

21 Nĩ ũndũ ũcio agĩkĩmũheenereria na ndeto ciake cia uuhani,

naake agĩkĩheeneka nĩ mĩario ĩyo mĩnyoroku ya kanua gaake.

22 Agĩkĩmũrũmĩrĩra o ta ũrĩa ndeegwa ĩrũmagĩrĩra mũthĩnji,

o na kana ta thwariga ĩikĩĩtie mũtegoinĩ;

23 igagĩtheecwo nĩ mũguĩ o nginya mara makoima.

O na ta ũrĩa kanyoni kagũaga mũtegoinĩ,

ndamenyaga atĩ muoyo wake ũrĩ ũgwatiinĩ.

24 Rĩu-rĩ, ciana ciakwa, tathikĩrĩriai ũrĩa ndĩroiga;

tegaai matũ mũigue ciugo ciakwa.

25 Mũtikaaneetĩkĩre kũheenererio nĩ mũtumia wa mũthemba ta ũcio,

o na kana mũmũthingate.

26 Amu-rĩ aanarũnda arũme aingĩ a bata,

arĩa aanooraga-rĩ, matingĩtarĩka.

27 Gũthiĩ gwake-rĩ, nĩgwĩtwarĩrĩria gĩkuũinĩ,

ĩyo nĩ yo njĩra nguhĩ mũno ya gũgĩkinya gĩkuũinĩ.

Kũgaathĩrĩria ũũgĩ

1 Rĩu-rĩ, githĩ ũũgĩ ti gwĩtana aretana,

naake ũtaũku agakaĩrĩria?

2 O kũu tũcũmbĩrĩinĩ twa irĩma hakuhĩ na barabara,

o hau macemanĩrio ma njĩra nĩ ho arũũgamaga.

3 Ningĩ o hau kĩhingoinĩ gĩa itũũra,

o hau haingĩragĩrwo nĩ ho eetanagĩra.

4 Agakiuga atĩrĩ, “Nĩ inyuĩ andũ aya ndĩraarĩria;

inyuothe mũingĩ wa thĩ nĩ inyuĩ ndĩraaria na inyuĩ.

5 Inyuĩ mũtarĩ oogĩ, mwĩmenyeriei ũthuurĩrĩri;

inyuĩ irimũ ici, mwĩcookereei.

6 Tathikĩrĩriai ciugo cia bata iria ngũmwarĩria;

ngũmwĩra o maũndũ ma kĩhooto.

7 Ngũmwarĩria o ma theri;

waganu-rĩ, nĩ kĩndũ kĩ magigi, na ndingĩwaria.

8 Kanua gaakwa gekwaria o maũndũ ma ũthingu,

hatirĩ kiugo ingĩaria kĩa maheeni kana gĩa kũhĩtithania.

9 Kũrĩ arĩa ataũkĩre,

maũndũ macio matirĩ iriga,

kũrĩ arĩa oogĩ, maũndũ macio nĩ marũngarũ.

10 Oyai mataaro maakwa handũ ha betha,

ningĩ wĩthuurĩreei ũũgĩ handũ ha thahabu ĩrĩa theru mũno.

11 Ũũgĩ nĩ mwega gũkĩra mahiga ma goro.

na ndũngĩgerekanio na kĩndũ o na kĩmwe kĩa iria mũngĩrirĩria.

12 Niĩ ũũgĩ, ndĩ na ũthuurirĩ,

ndĩ na ũmenyo, na nĩnjũũĩ gũthugunda maũndũ wega.

13 Gũtĩĩa MWATHANI-rĩ, nĩgũthũũra waganu:

Niĩ-rĩ, nĩthũire mwĩtĩĩo, rũng’athio, mĩthiĩre ya waganu, o na kwaria maheeni.

14 Nĩ niĩ mwene kĩrĩra,

ũtaũku na ũhoti o nacio no ciakwa.

15 Nĩndeithagia athamaki gũthamaka,

nao aathani ngamateithia gũtua maciira na kĩhooto.

16 Nĩndeithagĩrĩria aathani gwathana,

na ngateithia anene gwatha thĩ.

17 Andũ arĩa manyenda o na niĩ nĩndĩmeendeete,

arĩa oothe manjaragia na kĩyo nĩmanyonaga.

18 Nĩ niĩ heyanaga ũtonga o na gĩtĩĩo,

ũtonga na ũhootani iria itaagaga.

19 Kĩrĩa ũngĩruta kuuma harĩ niĩ,

kĩ na bata gũkĩra thahabu ĩrĩa theru mũno,

o na uumithio wakwa ũgakĩra betha iria njega mũno.

20 Mĩthiĩre yakwa nĩ ya ũthingu,

njĩra ciakwa no kĩhooto gĩtheri,

21 nĩguo heyage arĩa manyenda ũtonga

na njiyũragie nyũmba ciao na mĩthiithũ.

22 “MWATHANI aanyũmbire o kĩambĩrĩria kĩa wĩra wake,

nĩ niĩ wĩra wa mbere wa mooko maake.

23 Ndoombirwo ndĩ wa mbere

o thĩ ĩtanoombwo.

24 Hingo ĩrĩa gũtaarĩ na maria, norĩo ndaciarirwo,

o hingo ĩyo gũtaarĩ na ithima cia maaĩ.

25 Ndaciarirwo mbere ya kũgĩa kwa irĩma,

o mbere ya ithũngũri kũgĩa.

26 O mbere Ngai atanoomba thĩ o na kana ithaka,

o na kana rũkũngũ o ruothe.

27 Niĩ ndarĩ ho, hĩndĩ ĩrĩa athondekire igũrũ,

o rĩrĩa eekĩrire rũkirĩriigũrũ wa iria.

28 O rĩrĩa arũmirie kũu matuinĩ,

rĩrĩa aatũmire ithima ciume maaĩ mathiage iriainĩ,

29 rĩrĩa eekĩrĩire maaĩ ma iria mĩhaka,

nĩguo maaĩ maikarage o ta ũrĩa we mwene aathanire,

o rĩrĩa athondekire itina cia thĩ.

30 Hĩndĩ ĩyo ndakoragwo hakuhĩ na MWATHANI,

ngĩmũteithĩrĩria gũthondeka maũndũ,

ngamũkenagia mũthenya o mũthenya,

na niĩ ngakenaga ndĩ harĩ we hingo ciothe.

31 Ningĩ ngakenaga nĩ ũndũ wa thĩ ĩno yake ya gũtũũrwo

o na ngakenaga nĩ andũ.

32 “Rĩu, ciana ciakwa, tategaai matũ mũigue;

gũkena-rĩ, nĩ mũndũ o wothe ũhingagia uuge wakwa.

33 Tuĩkaai a gũthikagĩrĩria ũtaarani wakwa na nĩmũkũũhĩga,

menyaai mũũtirike.

34 Mũndũ ũrĩa ũnjiguaga arĩ na gĩkeno.

Aikaraga o mũthenya ihingoinĩ ciakwa,

na agaikaraga eetereire o hau mũrangoinĩ wakwa.

35 Tondũ ũrĩa ũgĩĩte na niĩ, nĩagĩĩte na muoyo,

naake MWATHANI nĩarĩmũtugaga.

36 Ũrĩa ũtarĩ na niĩ,

nĩkwĩyũnũha eyũnũhaga,

arĩa oothe mathũũraga nĩ gĩkuũ makoragwo meendeete.”

Ũũgĩ na Ũrimũ

1 Ũũgĩ nĩeyakĩire nyũmba,

na akeyacũhĩria itugĩ mũgwanja.

2 Nĩathĩnjĩĩte ndũrũme ciake cia gĩceegũ;

ndibei yake nĩhaarĩrie wega,

o na meetha nĩarĩĩte.

3 Nĩarekeetie airĩĩtu arĩa mamũtungataga

mageetane marũngiĩ tũthũngũriinĩ twa itũũra.

4 Moige atĩrĩ, “Irimũ ciothe nĩitoonye na gũũkũ!”

Arĩa matarĩ oogĩ arameera atĩrĩ,

5 “Ũkaai mũrĩe irio ciakwa

na mũnyue ndibei ĩrĩa haarĩirie.

6 Tiganaai na ũrimũ nĩguo mũtũũre,

thiagaai na mĩthiĩre ya ũtaũku.”

7 Ũrĩa ũkaanagia mũndũ wa kĩnyũrũri nĩ gĩconoko egĩagĩra nakĩo.

Na ũrĩa ũkaanagia mũndũ mwaganu

nĩkwĩyũnũha eyũnũhaga.

8 Ndũkaanakaanie mũndũ wa kĩnyũrũri tondũ no agũthũũre.

No ũngĩkaania mũndũ mũũgĩ, ũcio no akwende.

9 Ũngĩtaara mũndũ mũũgĩ nĩohĩgaga makĩria;

ũngĩruta mũndũ mũthingu ũndũ nĩongagĩrĩra ũmenyo.

10 Gũtĩĩa MWATHANI nĩkuo kĩhumo kĩa ũũgĩ,

na ũngĩmenya Ũrĩa Ũmwe Mũtheru nĩwegĩĩra na ũmenyo.

11 Ũũgĩ nĩkuongerera wongagĩrĩra matukũ maaku,

o na ũkoongerera ũtũũro waku mĩaka ĩngĩ mĩingĩ.

12 Angĩkorwo wĩ mũũgĩ-rĩ, ũũgĩ ũcio nĩ ũteithio waku wiki;

angĩkorwo wĩ wa kĩnyũrũri ndũrĩ ũteithio ũngĩona.

13 Mũtumia mũkĩĩgu nĩ wa inegene;

nĩ mwaganu o na ndarĩ thoni.

14 Nĩgũikara aikaraga o hau mũrangoinĩ wa nyũmba yake,

o na ahota gũikara itũũra gatagatĩ,

15 agagĩĩtaga arĩa mekũhĩtũka,

o arĩa megwĩthiĩra mabatainĩ maao.

16 Akameera atĩrĩ, “Andũ arĩa oothe irimũ nĩmatoonye gũũkũ!”

Na akeera arĩa matarĩ oogĩ atĩrĩ,

17 “Maaĩ ma kũiya me mũrĩo,

na irio cia kũrĩĩra hithoinĩ o nacio i mũrĩo!”

18 No matimenyaga atĩ,

arĩa oothe matoonyaga gwake matiumaga kuo,

na matiũĩ atĩ arĩa maanatoonya kuo marĩ o kwa arĩa a akuũ.

Thimo cia Solomoni

1 Ici nĩ thimo cia Solomoni:

Mwana mũũgĩ atũmaga ithe akene,

no mwana kĩrimũ atũũragia nyina na kĩeha.

2 Ũtonga uumanĩĩte na magendo nĩ wa tũhũ,

no ũthingu nĩũhonokanagia kuuma harĩ gĩkuũ.

3 MWATHANI ndangĩreka mũndũ mũthingu ahũũte,

ĩndĩ ũrĩa mwaganu ndarĩ kĩndũ angĩona.

4 Ũgũũta ũreehagĩra mũndũ ũthĩĩni,

no kĩyo gĩtũmaga mũndũ atonge.

5 Mũndũ ũrĩa mũũgĩ agethaga hĩndĩ ya magetha;

no mũndũ ũtindaga toro hĩndĩ ĩrĩa kũragethwo areehage gĩconoko.

6 Mũndũ ũrĩa mũthingu nĩegĩagĩra na iraathimo,

ĩndĩ mĩario ya mũndũ ũrĩa mwaganu ihũmbĩire mbaara.

7 Mũndũ mũthingu nĩaikaraga mũno agĩkaariganĩra,

ĩndĩ ũrĩa mwaganu ariganagĩra na ihenya.

8 Mũndũ wĩ na ũũgĩ wa ngoro nĩetĩkagĩra mawatho,

no mũndũ wa kũhũhũũtĩka nĩkũniinwo aniinagwo.

9 Mũndũ wa mĩikarĩre ya ũthingu nĩmũgitĩre,

no mũndũ ũhotomagia mĩthiĩre yake ũcio nĩoimbũragwo.

10 Mũndũ ũrĩa ũhithagĩrĩra ũndũ ũrĩa wa ma,

kaĩ arĩ thĩĩnainĩ-ĩ!

Ĩndĩ ũrĩa ũrũithagia ũrĩa ũngĩ ũtheriinĩ,

ũcio nĩ wa thaayũ.

11 Mĩario ya mũndũ ũrĩa mũthingu nĩ gĩthima kĩa muoyo,

ĩndĩ mĩario ya mũndũ mwaganu ĩhumbĩire mbaara.

12 Rũthũro rũreehage ngũĩ,

ĩndĩ wendo wohanagĩra meehia moothe.

13 Mũndũ ũrĩa mũũgĩ aaragia o ũgima,

ĩndĩ kĩrimũ gĩetereire o rũthanju.

14 Mũndũ mũũgĩ, ũũgĩ nĩguo ũtonga wake,

no mĩario ya kĩrimũ ĩgĩtwaragĩrĩria thĩĩnainĩ.

15 Ũtonga wa mũndũ nĩ ta kĩndũ gĩa kwĩgitia nakĩo,

no ũthĩĩni nĩkwananga wanangaga ũrĩa ũrĩ naguo.

16 Mũcaara wa mũndũ mũthingu nĩ muoyo,

no uumithio wa mũndũ mwaganu no wĩhia.

17 Ũrĩa ũiguaga agĩtaarwo nĩagĩaga na mũtũũrĩre mwega,

ĩndĩ ũrĩa ũtaiguaga agĩkaanio nĩkũũra ooraga.

18 Mũndũ wa ungumania aaragia o maheeni,

naake ũrĩa waragia mũhuuhu nĩ kĩrimũ.

19 Kwaria ciugo nyingĩ gũtũmaga mũndũ ahĩtie,

ĩndĩ mũndũ mũũgĩ nĩkũmenyerera amenyagĩrĩra mĩario yake.

20 Mĩario ya mũndũ mũthingu nĩ ta betha ĩrĩa njega mũno;

no mathugunda ma mũndũ mwaganu matirĩ uumithio.

21 Mĩario ya mũndũ mũthingu nĩ ũteithio kũrĩ andũ aingĩ,

no irimũ ikuaga nĩ ũndũ wa ũrimũ wacio.

22 Kĩraathimo kĩa MWATHANI kĩreehage ũtonga,

na ndarĩ kĩehaareehanagĩria na ũtonga ũcio.

23 Harĩ kĩrimũ gwĩka ũũru nĩ ta ithaako.

Naake mũndũ mũũgĩ akenagio no gwĩka ciĩko cia ũũgĩ.

24 Ũndũ ũrĩa mũndũ mwaganu etigĩrĩĩte nĩguo ũmũkoraga

no ũndũ ũrĩa mũndũ mũthingu eriragĩria nĩguo aheagwo.

25 Kĩhuuhũkanio gĩoka, arĩa aaganu matwaragĩrĩrio magatoma,

ĩndĩ arĩa athingu hĩndĩ ciothe nĩkũmenyererwo mamenyagĩrĩrwo.

26 Gũtũma kĩgũũta wĩra,

no ta ũgagatu wa thiki magegoinĩ,

kana ta ndoogo ĩrĩ maitho.

27 Gũtĩĩa MWATHANI gũtũmaga mũndũ oongongererwo matukũ,

ĩndĩ matukũ ma ũrĩa mwaganu

nĩkũnyiihio manyiihagio.

28 Kĩĩrĩgĩrĩro kĩa arĩa athingu kĩmakinyagia gĩkenoinĩ,

no mwĩhoko wa arĩa aaganu no tũhũ mũtheri.

29 MWATHANI nĩ we mwĩgitio wa arĩa ehokeku,

no arĩa aaganu nĩkũniina amaniinaga.

30 Mũndũ ũrĩa mũthingu egũtũũra ehandĩĩte ki,

no ũrĩa mwaganu nĩkweherio akeeherio thĩ.

31 Mũndũ mũthingu aaragia o maũndũ ma ũũgĩ,

no mũndũ wa maheeni nĩagaakirio.

32 Mũndũ mũthingu aaragia o ndeto cia kwendeka,

no mũndũ mwaganu aaragia o ndeto cia gũthĩĩnia andũ ngoro.

1 MWATHANI nĩathũire andũ arĩa mahũthagĩra ithimi cia maheeni,

ĩndĩ nĩakenagĩra ithimi cia ma.

2 Mwĩtĩĩo-rĩ, ũreehage gĩconoko;

ĩndĩ ũũgĩ nĩ wa arĩa menyiihagia.

3 Andũ arĩa eega, wega wao nĩguo ũmatũũragia,

no arĩa a ungumania nĩmaniinagwo nĩ ungumania wao.

4 Ũtonga ndũrĩ ũteithio mũthenya wa maraakara ma Ngai,

no ũthingu nĩũhonokagia mũndũ kuuma gwĩ gĩkuũ.

5 Mũndũ ũrĩa mũthingu nĩatũũraga mũtũũrĩre mwega,

ĩndĩ ũrĩa mwaganu agũithagio nĩ waganu wake.

6 Ũthingu wa arĩa ehokeku nĩũmateithũraga,

no mĩgarũ nĩkũgwatio ĩgwatagio nĩ thuti ciayo.

7 Mũndũ mwaganu akua,

akuaga na kĩĩrĩgĩrĩro gĩake,

mwĩhoko wa andũ ooru no gũthira ũthiraga.

8 Mũndũ ũrĩa mũthingu nĩagitagĩrwo mĩnyamaaroinĩ;

ĩndĩ ũrĩa mwaganu nĩkũrekererio arekagĩrĩrio mĩnyamaaroinĩ ĩyo,

9 Mĩario ya mũndũ mwaganu nĩgũthũũkia ĩthuũkagia mũndũ ũrĩa marigainie,

ĩndĩ ũũgĩ nĩũhonokagia mũndũ mũthingu.

10 Rĩrĩa andũ athingu maraathimwo

andũ a itũũra nĩgũkena makenaga;

na rĩrĩa arĩa aaganu marathira no ngemi.

11 Rĩrĩa andũ arĩa athingu maraathimwo

itũũra nĩgũtũũgĩrio rĩtũũgagĩrio,

ĩndĩ mĩario ya arĩa aaganu ĩtũmaga rĩanangwo.

12 Nĩ ũrimũ gũcambia mũndũ wa itũũra rĩaku,

no mũndũ mũũgĩ nĩgũkira akiraga.

13 Mũndũ ũrĩa ũthiaga akĩaragia ndeto cia mũhuuhu ndarĩ hitho,

ĩndĩ mũndũ mwĩhokeku, ũcio nĩ wa kwĩhokerwo maũndũ.

14 Bũrũri ũngĩaga ũtaaro mwega nĩkũgũa ũgũaga,

no ũrĩa wĩ na ataarani aingĩ nĩkwĩhanda wĩhandaga.

15 Ũrĩa ũtuĩkĩĩte wa kũrĩhĩra mũndũ ũngĩ thiirĩ wake,

no nginya ũndũ ũcio ũmũthĩĩnie,

kaba kũregana na ũndũ ũcio.

16 Mũtumia wa ngoro njega nĩaheyagwo gĩtĩĩo,

no mũtumia ũtarĩ mĩtugo nĩ gĩconoko.

Kĩgũũta gĩtingĩonera ũtonga,

no mũndũ wĩ kĩyo nĩatongaga.

17 Mũndũ ũrĩa wĩkaga wega, nĩ we wĩgunaga,

ĩndĩ mũndũ ũtarĩ tha, nĩ we mwene wĩthũũkagia.

18 Mũndũ mwaganu ndarĩ mũcaara oonaga,

no ũrĩa wĩkaga maũndũ ma ũthingu, ũcio igai rĩake nĩ rĩega.

19 Mũndũ ũrũmagĩrĩra ũthingu nĩagaatũũra muoyo,

no ũrĩa ũrũmagĩrĩra maũndũ ma waganu nĩagaakua.

20 Andũ a meciiria mooru nĩmathũirwo nĩ MWATHANI,

no andũ a mĩthiĩre mĩkinyanĩru nĩmamũkenagia.

21 Hatirĩ hĩndĩ andũ arĩa ooru matakaaherithio,

ĩndĩ arĩa athingu nĩmakaahonokio.

22 Mũtumia mũthaka ũtarĩ kĩhaarĩro,

no ta gĩcũhĩ gĩa thahabu kĩ iniũrũ rĩa ngũrũe.

23 Mũndũ ũrĩa mũthingu eriragĩria ũndũ ũrĩa mwega,

ĩndĩ ũndũ ũrĩa mũndũ mwaganu eriragĩria ũreehage ngũĩ.

24 Mũndũ mũtugi athiaga na mbere na gũtonga,

no mũndũ mũkarĩ no gũthiĩ athiaga na mbere gũthĩĩna.

25 Mũndũ mũtugi nĩaraathimagwo,

na ũrĩa ũkundanagia maaĩ naake nĩakundagio.

26 Ũrĩa ũregaga kwenderia andũ irio nĩarumagwo nĩ andũ,

ĩndĩ ũrĩa wendagĩria andũ, nĩmamũraathimaga.

27 Ũrĩa ũcaragĩrĩria maũndũ ma wega nĩagaathagĩrĩrio,

ĩndĩ ũrĩa ũcaragia ũũru, noguo ũmũkoraga.

28 Ũrĩa wĩhokaga ũtonga wake

aitĩkaga ta mahuti hĩndĩ ya mbura ĩrĩa nene,

no ũrĩa mũthingu arĩruraga o ta mathangũ.

29 Mũndũ ũrĩa ũnyariiraga mũciĩ wake ndarĩ uumithio oonaga,

kĩrimũ nakĩo gĩtuĩkaga ndungata ya mũndũ ũrĩa mũũgĩ.

30 Maciaro ma mũndũ ũrĩa mũthingu nĩ mũtĩ wa muoyo,

na mũndũ mũũgĩ nĩaguucagĩrĩria mĩoyo ya andũ aingĩ.

31 Angĩkorwo andũ arĩa eega magwataga igai rĩao marĩ o gũũkũ thĩ-rĩ,

arĩa aaganu na arĩa eehia mangĩkĩaga kũgwata rĩao atĩa?

1 Mwendi gũtaarwo nĩ mwenda ũmenyo

ĩndĩ mũthũũri gũkaanio ũcio nĩ kĩrimũ.

2 Mũndũ mwega nĩatũũgagĩrio nĩ MWATHANI,

ĩndĩ mũndũ wa mĩtugo mĩũru nĩamũherithagia.

3 Mũndũ ndangĩgaacĩra na maũndũ ma waganu,

no mũndũ angĩĩhanda maũndũinĩ ma ũthingu ndangĩenyenyeka.

4 Mũtumia ngatha nĩ thũmbĩ ya mũthuuriwe,

ĩndĩ mũtumia ũrĩa ũconorithagia mũthuuriwe nĩ ta woru wĩ mahĩndĩinĩ.

5 Mathugunda ma mũndũ mũthingu nĩ ma kĩhooto,

no mataaro ma mũndũ mwaganu nĩ mahotomu.

6 Mĩario ya arĩa aaganu no ya ũũragani mũtheri,

ĩndĩ mĩario ya arĩa arũngĩrĩru nĩĩmateithũraga.

7 Arĩa aaganu nĩkũng’aũranio mang’aũranagio magathira,

no arĩa athingu megũtũũra mehandĩĩte.

8 Mũndũ agaathagĩrĩrio nĩ ũndũ wa ũũgĩ wake,

no ũrĩa ũtarĩ mũũgĩ nĩkũnyararwo anyararagwo.

9 Kaba mũndũ wonagwo ta atarĩ kĩene na nĩeyonagĩra gĩa kũrĩa,

gũkĩra mũndũ wĩ igweta, no ndangĩonera gĩa kũrĩa.

10 Mũndũ mũthingu nĩamenyagĩrĩra mahiũ maake,

ĩndĩ ũrĩa mwaganu no wĩĩ mũtheri oonagia mahiũ maake.

11 Mũrĩmi wĩ kĩyo ndaagaga gĩa kũrĩa

ĩndĩ ũrĩa ũtũũraga mbũrũũrũ no kwara araga rũhĩ.

12 Andũ arĩa aaganu maakenagĩra o maũndũ ma waganu wao,

ĩndĩ arĩa athingu mehandaga wega.

13 Mũndũ ũrĩa mwaganu agwatagio nĩ mĩario ya kanua gaake,

ĩndĩ ũrĩa mũthingu nĩgwĩthara etharaga thĩĩnainĩ

14 Mĩario ya mũndũ mwega ĩtũmaga aikare egangarĩĩte,

na mũndũ arĩhagwo mũcaara kũringana na wĩra wake.

15 Kĩrimũ-rĩ, kĩyonaga gĩ kĩũgĩ mũno,

no mũndũ mũũgĩ nĩathikagĩrĩria ũtaaro.

16 Mang’ũrĩka ma kĩrimũ moimbũkaga na ihenya,

ĩndĩ mũndũ mũũgĩ arumwo nĩkũmeria ameragia ũhoro ũcio.

17 Mũndũ waragia ũhoro wa ma ũira wake ũkoragwo wĩ wa ma,

ĩndĩ mũndũ wa maheeni arutaga ũira wa maheeni.

18 Ciugo itarĩ mbaarĩrĩre wega itiihagia o ta rũhiũ,

no ciugo cia ũũgĩ nĩkũhooreria ihooragĩria.

19 Ũhoro wa ma ũtũũraga tene na tene,

ĩndĩ maheeni no ma ihinda iniini.

20 Maheeni marĩ ngoroinĩ cia arĩa mathugundaga ũũru,

ĩndĩ ngoroinĩ cia arĩa mathugundaga maũndũ ma wega, no gĩkeno.

21 Hatirĩ ũndũ mũũru ũkoraga andũ arĩa athingu,

no arĩa aaganu matũũraga maiyũrĩrĩirwo nĩ ũũru.

22 Maheeni nĩ kĩndũ kĩ magigi harĩ MWATHANI,

no arĩa eeki maũndũ ma ma, MWATHANI nĩgũkena amakenagĩra.

23 Mũndũ mũũgĩ nĩahithagĩrĩra ũũgĩ wake,

ĩndĩ ngoro cia irimũ cianagĩrĩra ũrimũ wacio.

24 Mũndũ wĩ kĩyo nĩatuĩkaga mũthamaki,

no gũtuĩka kĩgũũta gũtũmaga mũndũ atũũre e ngombo.

25 Kĩeha gĩikaragia ngoro ĩrĩ nditũ,

ĩndĩ kwarĩrio wega gũtũmaga mũndũ akene.

26 Mũndũ ũrĩa mũthingu nĩ kĩonereria kĩega harĩ andũ arĩa angĩ,

no mĩthiĩre ya ũrĩa mwaganu nĩkũhĩtithia ĩmahĩtithagia.

27 Kĩgũũta gĩtingĩinũkĩria nyama ya iguĩma,

ĩndĩ mũndũ wĩ kĩyo ũtonga wake nĩ wa bata.

28 Ũthingu ũtũmaga mũndũ atũũre muoyo,

ĩndĩ waganu werekagĩria mũndũ o gĩkuũinĩ.