Author: admin

Ahazu mũthamaki wa Juda

1 Na rĩĩrĩ, Ahazu mũrũ wa Jothamu aambĩrĩirie gũthamaka Juda mwakainĩ wa ikũmi na mũgwanja wa ũthamaki wa Peka mũrũ wa Remalia thĩinĩ wa Isiraeli.

2 Naake aambĩrĩirie gũthamaka arĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ, naake agĩthamaka mĩaka ikũmi na ĩtandatũ kũu Jerusalemu. Naake ndaigana gwĩka maũndũ meega ta marĩa meekĩĩtwo nĩ guukawe Daudi. Handũ ha gwĩka ũguo, eekire maũndũ marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ MWATHANI Ngai wake,

3 o ta marĩa athamaki a Isiraeli meekĩĩte. Ningĩ nĩacinĩire ũbaani gĩtuambainĩ kĩa Hinomu, o na akĩruta mũũrũwe igongoona arũmĩrĩire mĩtugo ĩrĩ magigi ya ndũũrĩrĩ iria MWATHANI aingatĩĩte ikeehera mbere ya andũ a Isiraeli.

4 Ningĩ Ahazu nĩarutagĩra magongoona o na agacinĩra ũbaani kũndũ kũrĩa gũtũũgĩru gwathaathayagĩrio mĩhianano, o na irĩmainĩ, o na rungu rwa mũtĩinĩ o wothe mũruru.

5 Hĩndĩ ĩyo Rezini mũthamaki wa Siria na Peka mũthamaki wa Isiraeli, magĩtharĩkĩra Jerusalemu makĩrĩthiũrũrũkĩria, no makĩremwo nĩ gũtooria Ahazu.

6 Ningĩ o hĩndĩ ĩyo Rezini, mũthamaki wa Siriaakĩĩgwatĩra itũũra rĩa Elathu, na akĩingata Ayahudi arĩa maatũũraga kuo. Kuuma hĩndĩ ĩyo andũ a Siria magĩthiĩ gũtũũra kuo matukũ maao moothe.

7 Naake Ahazu agĩtũma andũ kũrĩ Tigilathu Pileseri mũthamaki wa Asiria na ndũmĩrĩri ĩno: “Atĩrĩĩrĩ, niĩ ndĩ ndungata yaku njĩhokeku. Ndagũthaitha ũũke ũndeithũre kuuma kũrĩ mũthamaki wa Siria na wa Isiraeli, arĩa manjũkĩrĩire.”

8 Naake Ahazu akĩoya betha na thahabu kuuma Hekaarũinĩ o na mũthiithũinĩ wa indo cia nyũmba ya mũthamaki, agĩtũmĩra mũthamaki wa Asiria irĩ kĩheeo.

9 Naake Tigilathu Pileseri agĩĩtĩkĩra ihooya rĩake, akiumagara agĩthiĩ agĩtharĩkĩra itũũra rĩa Damasiki, akĩrĩtuunyana. Ningĩ akĩũraga Rezini na akĩgwata andũ mĩgwate akĩmatwara Kiri.

10 Na rĩrĩa mũthamaki Ahazu aathiire Damasiki gũtũnga Tigilathu Pileseri mũthamaki wa Asiria, agĩkĩonera kĩgongoona kĩrĩa kĩarĩ kuo. Naake agĩtũmĩra Uria Mũthĩnjĩri Ngai mũcoro wakĩo gĩothe o ta ũrĩa kĩahaanaga.

11 Naake Uria agĩgĩaka kĩgongoona o ta kĩu Ahazu aaneanĩĩte mũcoro wakĩo. Na rĩĩrĩ, aakĩrĩĩkirie mbere ya mũthamaki Ahazu gũcooka kuuma Damasiki.

12 Naake Ahazu arĩĩkia gũcooka kuuma Damasiki, agĩkora kĩgongoona kĩrĩĩkĩĩtie gwakwo.

13 Nĩ ũndũ ũcio, agĩcinĩra magongoona ma njino na magongoona ma irio cia mũgũnda, o na agĩitĩrĩria ndibei ya igongoona, o na akĩminjaminjĩria thakame ya thaayũ ho.

14 Nakĩo kĩgongoona gĩa gĩcango kĩrĩa kĩarĩĩkĩĩtie kwamũrĩrwo MWATHANI, kĩarĩ gatagatĩ ga kĩgongoona kĩu kĩerũ na Hekaarũ ya MWATHANI. Ahazu akĩeheria kĩgongoona kĩu agĩkĩiga na mwena wa rũgongo wa kĩgongoona kĩu gĩake kĩerũ.

15 Naake Ahazu agĩatha Uria akĩmwĩra atĩrĩ, “Magongoona moothe ma njino ma rũũciinĩ, o na magongoona ma irio cia mũgũnda ma hwaĩinĩ, na magongoona ma njino, na ma irio cia mũgũnda cia mũthamaki na ma andũ, o na magongoona ma ndibei ma andũ, macio moothe ũrĩmarutagĩra igũrũ wa kĩgongoona gĩĩkĩ. Ningĩ ũgaitagĩrĩria ho thakame yothe ya nyamũ iria ciothe irutĩĩtwo magongoona. Naho ha ũhoro wa kĩgongoona gĩa gĩcango, hau nĩ ho ndĩrĩtuĩragĩria ũhoro he Ngai.”

16 Naake Uria mũthĩnjĩri Ngai agĩgĩĩka o ta ũrĩa wothe mũthamaki Ahazu aamwathĩĩte.

17 Naake mũthamaki Ahazu agĩthũũkangia ngaari cia gĩcango cia kũguucio iria ciahũthagĩrwo kũu Hekaarũinĩ, na akĩeheria tũraĩ tũrĩa twarĩ igũrũ wacio. Ningĩ agĩcooka akĩeheria itangi rĩa gĩcango rĩrĩa rĩaigĩrĩirwo igũrũ wa mĩgongo ya ndeegwa iria ikũmi na igĩrĩ cia gĩcango akĩrĩigĩrĩra handũ haakĩĩtwo na mahiga.

18 Ningĩ akĩeheria njukwaa kũu Hekaarũinĩ, harĩa gĩtĩ kĩa mũthamaki kĩaigagwo, o na akĩhinga kĩhingo kĩrĩa mũthamaki atoonyagĩra agĩthiĩ Hekaarũ, nĩguo akenie mũthamaki wa Asiria.

19 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ mũthamaki Ahazu eekire maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

20 Naake agĩkua, agĩthikwo mbĩĩrĩrainĩ cia athamaki kũu itũũra rĩa Daudi. Naake Hezekia mũũrũwe agĩthamaka ithenya rĩake.

Hoshea mũthamaki wa Isiraeli

1 Na rĩĩrĩ, Hoshea mũrũ wa Ela aambĩrĩirie gũthamaka Isiraeli mwakainĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ wa ũthamaki wa Ahazu thĩinĩ wa Juda. Naake agĩthamaka mĩaka kenda kũu Samaria.

2 Naake Hoshea agĩĩka maũndũ maingĩ marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ MWATHANI, no ningĩ matiarĩ mooru ta marĩa meekĩĩtwo nĩ athamaki a Isiraeli arĩa maarĩ mbere yake.

3 Naake Shalumaneseri, mũthamaki wa Asiria, akĩmũũkĩrĩra, no naake Hoshea akĩĩneana kũrĩ we, na agĩgĩtuĩka wa kũmũrutagĩra igooti o mwaka.

4 No rĩĩrĩ, Shalumaneseri, mũthamaki wa Asiria, akĩmenya atĩ Hoshea nĩagĩĩte ndundu ya kũmũũkĩrĩra nĩ ũndũ nĩatũmĩĩte andũ gwĩ So, mũthamaki wa Misiri, makamũhooe ũteithio na nĩatigĩĩte kũmũrutĩra igooti rĩrĩa aamũrutagĩra mwaka o mwaka. Tondũ ũcio akĩmũnyiita akĩmũikia njeera.

5 Na rĩĩrĩ, Shalumaneseri agĩtharĩkĩra bũrũri wa Isiraeli wothe, agĩthiũrũrũkĩria itũũra rĩa Samaria ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ na thuutha wa mĩaka ĩyo gũthira, akĩrĩtuunyana.

6 Naake mũthamaki wa Asiria agĩtuunyana itũũra rĩa Samaria mwaka wa kenda wa ũthamaki wa Hoshea thĩinĩ wa Isiraeli. Ningĩ agĩtaha Aisiraeli aingĩ marĩ mĩgwate akĩmatwara bũrũri wa Asiria, amwe a Aisiraeli acio akĩmaiga itũũrainĩ rĩa Hala, arĩa angĩ rũgongo rwa Gozani ndeereinĩ cia rũũĩ rwa Haboru, na arĩa angĩ matũũrainĩ ma bũrũri wa Media.

7 Itũũra rĩa Samaria rĩang’aũranirio nĩ ũndũ Asiraeli nĩmeekire maũndũ marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ MWATHANI Ngai wao ũrĩa wamahonokirie akĩmaruta ũkomboinĩ wa mũthamaki wa Misiri. Ningĩ nĩmaathaathairie ngai ingĩ,

8 na makĩrũmĩrĩra mĩtugo ya andũ arĩa MWATHANI aingatĩĩte makeehera kũrĩa maathiagĩra, o na ningĩ makĩrũmĩrĩra mĩtugo ĩrĩa yambĩrĩirwo nĩ athamaki a Isiraeli.

9 Nao Asiraeli magĩĩka maũndũ maingĩ marĩa MWATHANI Ngai wao ataakenagio nĩmo. Magĩgĩaka kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio matũũrainĩ maao moothe, kuuma gatũũra karĩa kaniini kinya itũũra rĩrĩa inene.

10 Ningĩ magĩthondeka itugĩ cia mahiga o na mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera irĩmainĩ ciothe o na rungu rwa mũtĩ o wothe mũruru.

11 Nakuo kũndũ kũu gũtũũgĩru, nĩkuo maacinagĩra ũbaani, o ta ũrĩa ndũũrĩrĩ iria MWATHANI aingatĩĩte ikeehera mbere yao ciekaga. Nao makĩraakaria MWATHANI na maũndũ macio mooru meekĩĩte,

12 o na gũkararia ũrĩa aamaathĩĩte atĩ matikaanahooe mĩhianano.

13 Na rĩĩrĩ, MWATHANI nĩatũmĩĩte arekio aake, o na anabii nĩguo akaanie andũ a Isiraeli na a Juda akĩmeera atĩrĩ, “Tiganaai na mĩthiĩre yanyu mĩũru mũcooke gwathĩkagĩra mawatho na maathani maakwa marĩa ndaheire maithe maanyu, o na marĩa ndamũreehithĩirie na anabii ndungata ciakwa.”

14 No rĩĩrĩ, matiigana gwathĩka, maatwĩkire aremi o ta maithe maao arĩa mateehokire MWATHANI Ngai wao.

15 Ningĩ magĩkararia mawatho maake, kĩrĩĩkanĩro gĩake kĩrĩa aarĩĩkanĩire na maithe maao, o na maũndũ moothe marĩa aamakaanĩĩtie. Magĩgĩthaathaiya mĩhianano na magĩgĩtuĩka andũ a tũhũ o ta yo. Ningĩ makĩrũmĩrĩra mĩtugo ya ndũũrĩrĩ iria ciamarigiicĩirie o iria MWATHANI aamakaanĩĩtie atĩ mũtikaanarũmĩrĩre mĩtugo yacio.

16 Nao magĩtigana na maathani moothe ma MWATHANI Ngai wao, magĩgĩĩthondekera mĩhianano ya ndeegwa igĩrĩ cia cuuma nĩguo macihooyage, o na magĩgĩthondeka mũhianano wa ngai yetagwo Ashera, magĩthaathaiya njata na mweri, o na magĩtungatĩra Baali.

17 Ningĩ makarahagĩra ngai cia mĩhianano aanake na airĩĩtu aao ta magongoona, magatuĩragia ũhoro kuuma kũrĩ ago o na ooni maũndũ, na magĩkĩrĩrĩria gwĩka maũndũ moothe marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ MWATHANI makĩmũraakaria.

18 Naake MWATHANI akĩraakario mũno nĩ andũ a Isiraeli, akĩmaingata meehere mbere yake; gũtirĩ o na ũmwe wao watigarire o tiga mũhĩrĩga wa Juda wiki.

19 Ningĩ o nao andũ a Juda nĩmaakararirie maathani ma MWATHANI Ngai wao, magĩgĩthiĩ na mbere gwĩka maũndũ o ta marĩa meekagwo nĩ andũ a Isiraeli.

20 Naake MWATHANI akĩrega andũ oothe a Isiraeli, akĩmaherithia na kũmaneana kũrĩ andũ matarĩ tha o nginya akĩmeeheria mbere yake.

21 Na rĩĩrĩ, MWATHANI arĩĩkia kwamũrania andũ a Isiraeli na a Juda, Aisiraeli magĩtua Jeroboamu mũrũ wa Nebati mũthamaki wao. Naake Jeroboamu agĩtũma matirĩke MWATHANI na akĩmatoonyia meehiainĩ mooru.

22 Nao andũ a Aisiraeli magĩgĩthiĩ na mbere gwĩka meehia o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ Jeroboamu na matiigana gũtigana namo.

23 Maathiire na mbere kwĩhia o nginya MWATHANI akĩmarutũrũra akĩmeeheria mbere yake o ta ũrĩa aameerĩĩte na tũnua twa anabii ndungata ciake atĩ nĩageeka. Nĩ ũndũ ũcio Aisiraeli magĩtahwo magĩtwarwo Asiria kũrĩa matũũraga kinyagia ũũmũũthĩ.

Aasiria gũtũũra bũrũriinĩ wa Isiraeli

24 Naake mũthamaki wa Asiria akĩruta andũ kuuma matũũrainĩ ma Babiloni, Kutha, Iva, Hamathu, na Sefarivaimu, akĩmatwara magatũũre matũũrainĩ ma bũrũri wa Samaria handũinĩ ha Aisiraeli arĩa maathaamĩĩtio. Nao makĩĩgwatĩra matũũra macio ma Samaria magĩtũũra kuo.

25 Na rĩrĩa maambĩrĩirie gũtũũra kuo, makĩaga gũtĩĩa MWATHANI, na nĩ ũndũ ũcio akĩmarekeria mĩrũũthi, nayo ĩkĩũraga amwe aao.

26 Tondũ ũcio mũthamaki wa Asiria akĩheeo ũhoro akĩĩrwo atĩrĩ, “Andũ arĩa watwarire ũkĩiga matũũrainĩ ma Samaria matiũĩ watho wa Ngai ya bũrũri ũcio, na tondũ ũcio ngai ĩyo nĩmarekeirie mĩrũũthi, nayo mĩrũũthi nĩkũũraga ĩramooraga.”

27 Hĩndĩ ĩyo mũthamaki agĩgĩathana akiuga atĩrĩ, “Tũmaai mũthĩnjĩri Ngai ũmwe wa arĩa twatahire kuo nĩguo agatũũre kuo, amarutaga mawatho ma ngai ya bũrũri ũcio.”

28 Tondũ ũcio mũthĩnjĩri Ngai Mũisiraeli, ũmwe wa arĩa maatahĩĩtwo Samaria, agĩthiĩ gũtũũra Betheli akarutaga andũ ũrĩa maagĩrĩirwo nĩgũtĩĩa MWATHANI.

29 No rĩĩrĩ, andũ arĩa maatũũraga kũu Samaria magĩgĩthiĩ na mbere gwĩthondekera ngai cia mĩhianano, magĩciiga kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria kũrĩa Aisiraeli maathondekeete. O gĩkundi kĩa andũ, gĩgĩĩthondekera ngai ciakĩo o kũrĩa gĩatũũraga.

30 Nayo mĩhianano ĩrĩa maathondekire, yahaanaga ta ũũ: andũ a Babiloni magĩthondeka mĩhianano ya ngai yetagwo Sukothu Benothu; andũ a Kuthi mĩhianano ya ngai yetagwo Nerigali; andũ a Hamathu mĩhianano ya ngai yetagwo Ashima;

31 andũ a Iva mĩhianano ya ngai yetagwo Nibihazu na Taritaki; nao andũ a Sefarivaimu makĩrutĩra ngai ciao iria cietagwo Adirameleki na Anameleku ciana ciao irĩ magongoona.

32 Nao andũ acio magĩthaathaiya MWATHANI, no magĩthuura athĩnjĩri ngai kuuma gatagatĩinĩ kaao a kũrutagĩra ngai cia mĩhianano magongoona kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio.

33 Tondũ ũcio magĩthaathaiya MWATHANI, no o na magĩĩkaga ũguo magĩthiĩ na mbere gũthaathaiya ngai ciao o ta ũrĩa mĩtugo ya kũrĩa moimĩĩte yatariĩ.

34 Nao andũ acio matũire marũmagĩrĩra mĩtugo ĩyo ya tene nginyagia ũũmũũthĩ. O na rĩĩrĩ, matitĩĩaga MWATHANI o na kana magaathĩkĩra mawatho na maathani maake marĩa aaheire njiarwa cia Jakubu ũrĩa aatuire Isiraeli.

35 MWATHANI nĩarĩĩkanĩire na andũ a Isiraeli akĩmeera atĩrĩ, “Mũtikaanathaathaiye ngai ingĩ o na kana mũcihooe. Ningĩ mũtikaanacitungatĩre o na kana mũcirutĩre magongoona.

36 Mwagĩrĩirwo nĩkũnjathĩkagĩra o niĩ nyiiki, o niĩ MWATHANI ũrĩa wamũrutire bũrũri wa Misiri na guoko kũrĩ hinya mũnene. No niĩ nyiiki mwagĩrĩirwo nĩkũhooyaga o na kũrutagĩra magongoona.

37 Ningĩ nĩmwagĩrĩirwo nĩgwathĩkagĩra mawatho o na maathani maakwa marĩa ndamwandĩkĩire. Mũtikaanathĩkĩre ngai ingĩ

38 na mũtikaariganĩrwo nĩ kĩrĩĩkanĩro kĩrĩa ndarĩĩkanĩire na inyuĩ.

39 Mwagĩrĩirwo nĩkũnjathĩkagĩra, o niĩ MWATHANI Ngai wanyu, na nĩndĩrĩmũhonokagia kuuma kũrĩ thũ cianyu.”

40 No rĩĩrĩ, andũ acio matiigana kũmũthikĩrĩria, no gũthiĩ maathiire na mbere na mĩtugo yao ya tene.

41 Tondũ ũcio, andũ acio magĩthiĩ na mbere gũthaathaiya MWATHANI, no o na magĩĩkaga ũguo, magĩthiĩ na mbere gũthaathaiya ngai ciao cia mĩhianano. O na njiarwa ciao itũire ciĩkaga ũguo o na ũũmũũthĩ.

Hezekia mũthamaki wa Juda

1 Na rĩĩrĩ, Hezekia mũrũ wa Ahazu, aambĩrĩirie gũthamaka Juda mwakainĩ wa gatatũ wa ũthamaki wa Hoshea mũrũ wa Ela thĩinĩ wa Isiraeli.

2 Naake aambĩrĩirie gũthamaka arĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtaano. Naake agĩthamaka mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na kenda kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Abija, mwarĩ wa Zekaria.

3 Naake agĩĩka maũndũ marĩa maakenagia MWATHANI o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ guukawe Daudi.

4 Nĩamomoranirie kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano, akiunanga itugĩ cia mahiga, na agĩtemenga mĩhianano ya ngai ĩrĩa yetagwo Ashera. Ningĩ agĩcooka akiunanga nyoka ya gĩcango ĩrĩa yathondekeetwo nĩ Musa nayo yetagwo Nehushitani. Gĩtũmi nĩ tondũ o na nginyagia hĩndĩ ĩyo andũ a Isiraeli no maamĩcinagĩra ũbaani.

5 Naake Hezekia agĩgĩtũũra ehokeete MWATHANI Ngai wa Isiraeli.Thĩinĩ wa athamaki a Juda arĩa maarĩ ho mbere o na arĩa maacookire gũũka thuutha wake gũtiarĩ mũthamaki wahaanaga taake kuo.

6 Nĩ ũndũ nĩatũũrire eetĩkĩĩtie MWATHANI mũno, na ndaigana kũmũkararia, no gũthiĩ aathire na mbere kũrũmĩrĩra maathani marĩa aaheete Musa.

7 Naake MWATHANI agĩgĩtũũrania hamwe naake, namo maũndũ maake moothe marĩa eekaga no kũgaacĩra maagaacagĩra. Naake agĩkararia mũthamaki wa Asiria, agĩtiga kũmũtungatĩra.

8 Naake akĩhoota Afilisiti, na agĩtharĩkĩra matũũra maao, arutĩĩtie itũũra rĩrĩa iniini kinya rĩrĩa inene, o na nginyagia Gaza o na kũrĩa gwagũthiũrũrũkĩirie.

9 Na rĩĩrĩ, Shalumaneseri mũthamaki wa Asiria agĩtharĩkĩra Isiraeli na agĩthiũrũrũkĩria itũũra rĩa Samaria. Hĩndĩ ĩyo kwarĩ mwaka wa ĩna wa ũthamaki wa Hezekia na nĩguo mwaka wa mũgwanja wa ũthamaki wa Hoshea mũrũ wa Ela bũrũriinĩ wa Isiraeli.

10 Thuutha wa mĩaka ĩtatũ magĩtuunyana itũũra rĩa Samaria na nĩguo warĩ mwaka wa ĩtandatũ wa ũthamaki wa Hezekia na mwaka wa kenda wa ũthamaki wa Hoshea.

11 Naake mũthamaki wa Asiria agĩtaha Aisiraeli aingĩ marĩ mĩgwate akĩmatwara bũrũriinĩ wa Asiria, amwe akĩmaiga itũũrainĩ rĩa Hala, arĩa angĩ Gozani ndwereinĩ cia rũũĩ rwa Haboru, na arĩa angĩ matũũrainĩ ma bũrũri wa Media.

12 Itũũra rĩa Samaria rĩang’aũranirio nĩ ũndũ Aisiraeli nĩmaaregire gwathĩkĩra MWATHANI Ngai wao, magĩthũũkia kĩrĩĩkanĩro kĩrĩa aarĩĩkanĩire nao, na magĩkararia watho ũrĩa wothe Musa ndungata ya MWATHANI aathanĩĩte. Matiathikagĩrĩria na matiathĩkaga.

Aasiria kũmakia Jerusalemu

13 Mwakainĩ wa ikũmi na ĩna wa wathani wa mũthamaki Hezekia, Senakeribu mũthamaki wa Aasiria nĩatharĩkĩire matũũra moothe ma Juda marĩa maarĩ mairigĩre na thingo cia hinya na akĩmanyiita.

14 Naake Hezekia mũthamaki wa Juda akĩrekania Lakishi kwĩ Senakeribu akeerwo atĩrĩ, “Nĩnjĩhĩĩtie, ndagũthaitha tiga gũũtharĩkĩra na nĩngũkũhe kĩrĩa gĩothe ũkwenda.” Naake mũthamaki wa Aasiria agĩgĩtua atĩ Hezekia amũhe kiro ngiri ikũmi (10,000) cia betha na kiro ngiri ĩmwe (1,000) cia thahabu.

15 Naake Hezekia agĩtwarĩra Senakeribu betha yothe ĩrĩa yarĩ Hekaarũinĩ o na ĩrĩa yarĩ mũthiithũinĩ wa nyũmba ya mũthamaki.

16 Ningĩ agĩcooka akĩruta thahabu yothe ĩrĩa yarĩ mĩrangoinĩ ya Hekaarũ o na thahabu ĩrĩa yothe yahumbĩrĩĩte buremu ciayo, akĩmũtwarĩra.

17 Naake mũthamaki wa Aasiria agĩtũma mbũtũ yake ya ita kuuma Lakishi ĩtongoreetio nĩ njaama ciake ithatũ iria nene mũno, igatharĩkĩre Hezekia kũu Jerusalemu. Nacio ciakinya kuo, ciarũũgamire ciĩhandĩĩte barabarainĩ hakuhĩ na harĩa athambia nguo maarutagira wĩra, harĩa haarĩ mũtaro ũrĩa warutaga maaĩ karũũĩinĩ ka mwena wa na rũgongo.

18 Nacio ciarĩĩkia gũtũmanĩra mũthamaki Hezekia ooke, Eliakimu mũrũ wa Hilikia, ũrĩa warĩ mũnene wa nyũmba ya mũthamaki, na Shebina ũrĩa warĩ karani ka mũthamaki, na Joa mũrũ wa Asafu, ũrĩa warĩ mũmenyereri wa rekondi ciothe, makiumagara gũcitũnga.

19 Naake ũmwe wa njaama icio cia Aasiria akĩmeera atĩrĩ, “Thiĩ mwĩre mũthamaki Hezekia atĩ mũthamaki wa Aasiria arooria atĩrĩ, ‘Nĩ kĩĩ kĩu wĩhokeete ũguo?’

20 Ũgwĩciiria mĩgambo iiki no ĩĩtiirie wara na hinya wa thigari? Nũũ wĩhokeete agũteithĩrĩrie kũremera Aasiria?

21 No gũkorwo wĩhokeete Misiri. Misiri no ta karũthanju kogondoku mũndũ etirimĩĩtie nako, gatheecaga mũndũ ũcio guoko gagatũrĩkania. Ũguo nĩguo mũthamaki wa Misiri ahaana harĩ mũndũ o wothe ũmwĩhokeete.”

22 Naake mũnjaama ũcio agĩthiĩ na mbere kuuga atĩrĩ, “Mwahota kũnjĩĩra atĩrĩ, ‘Mwĩhokeete MWATHANI Ngai wanyu. Githĩ Hezekia ndamomorire kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria na akĩmomora igongoona cia MWATHANI? Githĩ ndeerire andũ a Juda na Jerusalemu atĩ marĩthaathayagĩria o kĩgongoonainĩ kĩmwe kũu Jerusalemu?

23 Rĩu-rĩ, rĩĩtwainĩ rĩa mũthamaki wa Aasiria, ngwĩhĩta atĩ no ndĩmũhe mbarathi cia mbaara ngiri igĩrĩ (2,000), mũngĩhota kuona thigari ciigana ũguo cia gũthiĩ icihaicĩĩte!’

24 Mũngĩkĩhota atĩa kũhũndũra o na mũtongoria ũrĩa mũniini wa thigari cia Aasiria, o rĩrĩa mwĩhokeete Amisiri mamũtũmĩre ngaari cia mbarathi o na thigari cia mbarathi?

25 Ningĩ-rĩ, mũgwĩciiria njũkĩĩte gũtharĩkĩra na kũhũũra bũrũri wanyu itarĩ na ũteithio wa MWATHANI? Nĩ MWATHANI we mwene wanjĩĩrire ndĩũtharĩkĩre na ndĩwanange.”

26 Hĩndĩ ĩyo Eliakimu, Shebina na Joa makĩĩra mũnjaama ũcio atĩrĩ, “Twagũthaitha twarĩrie na Kĩaramaika. Ithuĩ nĩtũũĩ rũthiomi rũu na nĩtũkũigua. Tiga gũtwarĩria na Kĩhibirania andũ aarĩa maikaire rũthingo igũrũ makĩiguaga.”

27 No mũnjaama ũcio agĩcookia atĩrĩ, “Mũgwĩciiria mũnene wakwa andũmire njũke njĩĩre o inyuĩ inyuiki na mũthamaki wanyu maũndũ macio? Githĩ ndandũmire o na kũrĩ andũ acio maikaire rũthingo igũrũ arĩa makaarĩa mai maao na manyue mathugumo maao o ta ũrĩa inyuĩ mũgeeka?”

28 Agĩkĩrũũgama akĩĩhandahanda, akĩaria na rũthiomi rwa Kĩhibirania aanĩrĩire akiuga atĩrĩ, “Taiguai ũrĩa mũthamaki wa Aasiria ekuuga! Mũthamaki wa Aasiria aroiga atĩrĩ:

29 Tigaai gwĩtĩkĩra mũthamaki Hezekia amũheenie; ndangĩhota kũmũhonokia.

30 Tigaai kũreka Hezekia amũringĩrĩrie mwĩhoke MWATHANI atĩ nĩakaamũhonokia hatarĩ nganja, na atĩ itũũra rĩanyu rĩtikũneanwo mookoinĩ ma Aasiria.

31 Tigaai gũthikĩrĩria Hezekia! Mũthamaki wa Aasiria aramwatha muumĩre itũũrainĩ na mwĩneane. Inyuothe nĩmũgwĩtĩkĩrio o mũndũ arĩage thabibũ cia mĩthabibũ yake na ngũyũ cia mĩkũyũ yake. Nĩmũgwĩtĩkĩrio mũnyuage maaĩ kuuma ithimainĩ cianyu,

32 o nginya rĩria ngooka ndĩmũtware mũgatũũre bũrũri ũngĩ ũhaana o ta ũyũ wanyu. Kũu nĩgũgaakorwo mĩgũnda ya mĩthabibũ na ya ngano, na nĩmũkaahotaga gũthondeka ndibei, o na mĩgate. Nĩ bũrũri wa mĩtamaiyũ, maguta ma mĩtamaiyũ na ũũkĩ. Mũngĩĩka ũguo aramwatha, mũtigũkua nĩmũgũtũũra muoyo. Wĩmenyerereei Hezekia ndakaamũheenererie akĩmwĩra atĩ MWATHANI nĩekũmũhonokia.

33 Nĩ ngai cia ndũũrĩrĩ ingĩ irĩkũ ciahonokirie bũrũri wacio kuuma harĩ mũthamaki wa Aasiria?

34 Rĩu-rĩ, ngai cia Hamathu na Aripadi irĩ ha? Cia Sefarivaimu, Hena na Iva-rĩ, irĩ ha? Nĩciahonokirie Samaria?

35 Atĩrĩĩrĩ, kũrĩ ngai o na ĩmwe ya mabũrũri macio yahonokirie bũrũri wacio kuuma mookoinĩ maakwa. Mũgwĩciiria atĩ MWATHANI no ahonokie Jerusalemu kuuma mookoinĩ maakwa?”

36 Andũ acio no gũkira maakirire na matiamwarĩirie o ta ũrĩa mũthamaki Hezekia aameerĩĩte.

37 Thuutha ũcio Eliakimu, Shebina, na Joa magĩtembũranga nguo ciao nĩ kĩeha, magĩthiĩ magĩkinyĩria mũthamaki ũrĩa mũnjaama ũcio wa Aasiria oigĩĩte.

Mũthamaki Hezekia kũũria Isaia ũtaaro

1 Rĩrĩa mũthamaki Hezekia aiguire ũhoro ũcio, o naake agĩtembũranga nguo ciake nĩ kĩeha, agĩcooka agĩĩkĩra nguo ya ikũnia, agĩthiĩ Hekaarũinĩ ya MWATHANI.

2 Ningĩ agĩtũma Eliakimu ũrĩa warĩ mũnene wa nyũmba ya mũthamaki marĩ na Shebina ũrĩa warĩ karani ka mũthamaki, hamwe na athĩnjĩri Ngai arĩa maikangĩĩtie matukũ mathiĩ kũrĩ mũnabii Isaia mũrũ wa Amozu. O nao magĩthiĩ meehumbĩĩte nguo cia makũnia.

3 Aameerire mathiĩ meere Isaia atĩrĩ, “Ũũmũũthĩ nĩ mũthenya wa ruwo, nĩkũherithio tũraherithio na tũgaconorwo. Ithuĩ tũhaana o ta mũtumia ũkinyĩrĩirwo nĩ ihinda rĩake rĩa gũciara, na ndarĩ na hinya wa gwĩka ũguo.

4 Mũthamaki wa Aasiria nĩatũmĩĩte mũnjaama wake ũrĩa mũnene ooke arume Ngai ũrĩa ũrĩ muoyo. MWATHANI Ngai waku aroigua irumi icio na aherithie acio marumanĩĩte. Kwoguo hoera andũ aitũ arĩa matigarĩĩte.”

5 Ndungata cia mũthamaki Hezekia ciakinya kwa Isaia aaciĩrire

6 ithiĩ ikeere Hezekia atĩrĩ, “MWATHANI arakwĩra atĩ ndũkaamakio nĩ mĩgambo ĩrĩa waiguire mũthamaki wa Aasiria akĩnjambia nayo.

7 Nĩngũmwĩkĩra ngoro ĩngĩ na nĩakũreeherwo ndũmĩrĩri ya mũhuuhu na amĩigua nĩegũcooka bũrũri wake mwene. Nĩngaatũma ooragĩrwo o bũrũriinĩ wake na rũhiũ rwa njora.”

Aasiria gũtũma ndũmĩrĩri ingĩ

8 Na rĩĩrĩ, mũnjaama ũcio Mũasiria nĩamenyire atĩ mũthamaki wake nĩoimĩĩte Lakishi agathiĩ kũhũũra itũũra rĩa Libina. Agĩgĩthiĩ kuo magacookanie ndundu.

9 Na rĩĩrĩ, Aasiria nĩmaanyiitire ũhoro atĩ, mbũtũ cia Amisiri itongoreetio nĩ mũthamaki Tirihaka wa Ethiopia ciarĩ njĩra igĩũka kũmatharĩkĩra. Mũthamaki wa Aasiria aanyiita ũhoro ũcio, agĩtũmĩra Hezekia mũthamaki wa Juda

10 njaama imwĩre atĩrĩ, “Ngai ĩyo wĩhokeete ĩkwĩrĩĩte atĩ ndũkũneanwo mookoinĩ maakwa, no ndũgeetĩkĩre kũheenererio nĩ ũhoro ũcio.

11 Nĩũiguĩte ũrĩa mũthamaki wa Aasiria eekaga bũrũri o wothe ũrĩa atuĩte atĩ nĩekũwananga. Rĩu-rĩ, ũreciiria wee nĩũkũhonoka?

12 Atĩrĩĩrĩ, aabaaba maahũũrire na makĩharagania matũũra ma Gozani, Harani, Rezefu, o na makĩũraga andũ arĩa matũũraga Bethedeni kũu Telasaru, na gũtirĩ ngai o na ĩmwe ya matũũra macio ĩngĩahotire kũmahonokia.

13 Athamaki a matũũra ma Hamathu, Aripadi, Sefarivaimu, Hena na Iva, rĩu marĩ ha?”

14 Naake mũthamaki Hezekia akĩoya marũa macio kuuma harĩ njaama icio na akĩmathooma. Agĩcooka agĩthiĩ Hekaarũinĩ ya MWATHANI, akĩmatambũrũkia kuo,

15 akĩhooya akiuga atĩrĩ, “MWATHANI Mwene Hinya Wothe, o wee Ngai wa Isiraeli, wee ũikarĩire ciũmbe iria irĩ mathagu, wee wiki no we Ngai. Wee nĩ we wathaga moothamaki moothe ma thĩ. Wee nĩ we wombire igũrũ na thĩ.

16 Rĩu MWATHANI, tega matũ ũigue. Hingũra maitho ũbaare maũndũ marĩa matũkorereire. Thikĩrĩria mĩario yothe ĩrĩa Senakeribu aarĩĩtie agakũruma wee Ngai ũrĩa ũrĩ muoyo.

17 MWATHANI, ithuĩ oothe nĩtũũĩ nĩ ma atĩ athamaki a Aasiria nĩmaanangĩĩte ndũũrĩrĩ nyingĩ, na magatiga mabũrũri maacio matarĩ kĩndũ,

18 o na atĩ nĩmacinĩĩte ngai cia mabũrũri macio. No rĩĩrĩ, icio itiarĩ ngai, ciarĩ o mĩhianano yacũhĩĩtio na mooko ma andũ kuuma mĩtĩinĩ na mahigainĩ.

19 Rĩu MWATHANI Ngai witũ, tũhonokie kuuma harĩ Aasiria, nĩ geetha moothamaki moothe thĩinĩ wa thĩ mamenye atĩ wee wiki MWATHANI no we Ngai.”

Ndũmĩrĩri ya Isaia kũrĩ Hezekia

20 Thuutha ũcio Isaia akĩheana ndũmĩrĩri kũrĩ mũthamaki Hezekia akiuga atĩrĩ, “Tondũ nĩũrahoire MWATHANI Ngai wa Isiraeli ũhoro ũkoniĩ Senakeribu mũthamaki wa Aasiria,

21 MWATHANI arĩĩtie ũhoro wake akoiga atĩrĩ:

Itũũra rĩa Jerusalemu rĩkũmenereirie wee Senakeribu

na rĩgakũminja mĩnyĩrĩ.

Itũũra rĩa Zayuni rĩkuumĩĩte thuutha rĩgĩgũkombaga.

22 “Ũreciiria nũũ ũranyiira na ũgathekerera?

Nũũ ũragũũthũkĩra na ũgakũrĩra maitho?

Nĩ niĩ Ngai Ũrĩa Mũtheru wa Isiraeli

ũkoreetwo wagĩire gĩtĩĩo.

23 Ũtũmĩĩte njaama ciaku

ciũke ciĩndahĩre ikĩnjĩĩraga atĩ

nĩũhooteete irĩma iria ndaaya mũno cia Lebanoni,

ũcihooteete ũtũmĩrĩĩte ngaari nyingĩ ciaku cia mbarathi.

Ũreraha ũkiugaga nĩũtemeete mĩtarakwa ĩrĩa mĩraihu

na mĩthengera ĩrĩa mĩthaka mũno kuo.

Ũroiga ũtoonyeete ũgakinya kũrĩa mũtitũ ũtumanĩire mũno.

24 Ũreraha atĩ nĩwenjeete ithima

na ũkanyua maaĩ ma mabũrũri mageni,

na atĩ makinya ma thigari ciaku

marangĩĩte rũũĩ rwa Nailo rũkooma.

25 “Kaĩ ũtarĩ waigua

atĩ ndabangĩĩte ũndũ ũcio o tene?

Ũndũ ũrĩa njerekeire kũhingia

ndaũhaarĩirie mahinda ma tene.

Nĩndakũheire hinya wa kũmomora matũũra

marĩa mairigĩre na thingo cia hinya magĩtuĩka hĩba cia mahiga.

26 Andũ arĩa maatũũraga matũũrainĩ macio nĩmaagire hinya,

makĩmaka na makĩiyũrwo nĩ guoya.

Magĩgĩtuĩka ta nyeki ya gĩthakainĩ

na ta mahuti marakũra nyũmba igũrũ,

marahuurutwo nĩ rũhuuho rwĩ na ũrugarĩ mũingĩ rwa kuuma mwena wa irathĩro.

27 “Nĩnjũũĩ mĩthiĩre yaku yothe,

nĩnjũũĩ ũgĩũkĩra, na ũgĩikara thĩ,

ũkiumagara na ũkĩhũndũka,

o na rĩrĩa ũkũndaakarĩra.

28 Nĩũndaakarĩire,

nĩnginyĩrĩirwo nĩkũigua ũhoro wa mwĩtĩĩo waku.

Nĩngũgwĩkĩra ndwano maniũrũ na matamu kanua,

ngũhũndũre ũcooke na thuutha na njĩra o ĩrĩa wokĩire.”

29 Naake Isaia agĩkĩĩra mũthamaki Hezekia ũũ: “Ũndũ ũrĩa ũgaakũmenyiithia ũguo-rĩ, nĩ ũyũ: mwaka ũyũ mũkũrĩa ngano ya maitĩka. Mwaka wa keerĩ o naguo mũkaarĩa ngano ya maitĩka. No mwaka wa gatatũ mũkaahanda na mũgethe, na mũhande mĩthabibũ na mũrĩe thabibũ ciayo.

30 Andũ a Juda arĩa magaatigara nĩmakaagĩa mĩri, mehande rĩngĩ na magĩe na maciaro.

31 Andũ nĩmagaatigara kũu Jerusalemu, o na kĩrĩmainĩ gĩa Zayuni, tondũ MWATHANI Mwene Hinya Wothe nĩeheanĩĩte kuona atĩ ũndũ ũcio nĩwekĩka.

32 “MWATHANI ekuuga atĩrĩ, ‘Mũthamaki wa Aasiria ndagaatoonya itũũra rĩĩrĩ, o na kana arĩikĩrie mũguĩ o na ũmwe. Ndakaarĩkuhĩrĩria arĩ na thigari irĩ na ngo o na kana arĩakĩrĩre ngathĩ cia kũrĩtharĩkĩra.

33 Njĩra ĩrĩa ookĩire, no yo agacookera, na ndakaingĩra itũũra rĩĩrĩ. Nĩ niĩ MWATHANI ndoiga ũguo.

34 Ngaagitĩra itũũra rĩĩrĩ na ndĩrĩhonokie, nĩ ũndũ wakwa niĩ Mwene na nĩ ũndũ wa Daudi ndungata yakwa.’ ”

35 Mũraika wa MWATHANI akiumagara agĩthiĩ akĩũraga thigari ngiri igana rĩa mĩrongo ĩnaana na ithaano (185,000) kambĩinĩ ya Aasiria ũtukũ ũcio. Mũthenya ũyũ ũngĩ gũgĩkĩa andũ acio oothe maaraganĩĩte kũu marĩ ciimba.

36 Tondũ ũcio Senakeribu, mũthamaki wa Aasiria agĩkĩambũra kambĩ, agĩcooka Nineve gũtũũra kuo.

37 Na rĩĩrĩ, mũthenya ũmwe arĩ hekaarũinĩ ya ngai yake ĩrĩa yetagwo Nisiroku akĩmĩthaathaiya, Adirameleki na Sharezeri aariũ aake, makĩmũkora kũu makĩmũũraga na hiũ cia njora. Maarĩĩkia kũmũũraga makĩũra magĩthiĩ bũrũri wa Ararati. Naake mũũriũ ũngĩ wetagwo Esarihadoni agĩthamaka ithenya rĩake.

Mũthamaki Hezekia kũrũara na kũhona

1 Mahindainĩ o ro macio, Hezekia akĩrũara agĩkuhĩrĩria gũkua. Naake Mũnabii Isaia, mũrũ wa Amozu, agĩthiĩ kũmũrora akĩmwĩra atĩrĩ, “MWATHANI aroiga, wĩgae tondũ ndũhona nĩũgũkua.”

2 Hezekia kũigua ũguo, akĩĩhũgũra akĩrora na rũthingoinĩ, akĩhooya MWATHANI,

3 akiuga atĩrĩ, “MWATHANI, ndagũthaitha ririkana atĩ ndũire ndĩ mwĩhokeku harĩ we, ngũtungatagĩra na ngoro yakwa yothe, o na njĩkaga maũndũ ma gũgũkenia.” Naake Hezekia akĩrĩra mũno.

4 Naake Isaia akĩmũtiga, na rĩĩrĩ, atoimĩĩte na nja ya thoome kwa mũthamaki biũ-rĩ, MWATHANI akĩmwĩra atĩrĩ,

5 “Cooka harĩ Hezekia mwathi wa andũ aakwa ũkamwĩre atĩrĩ, ‘Niĩ MWATHANI, o niĩ Ngai wa thooguo Daudi, nĩndaigua ihooya rĩaku, na ndoona maithori maaku. Nĩngũkũhonia, na thuutha wa mĩthenya ĩtatũ nĩũgeetwara Hekaarũinĩ.

6 Ningĩ nĩngũkuongerera mĩaka ikũmi na ĩtaano ya gũtũũra muoyo. Nĩngũkũhonokia na ndute itũũra rĩĩrĩ rĩa Jerusalemu wathaniinĩ wa Aasiria, na nĩngũikara ndĩrĩgitĩire. Ngũtũũra ndĩrĩgitĩire nĩ ũndũ wakwa niĩ mwene, na nĩ ũndũ wa ũrĩa ndarĩĩkanĩire na Daudi ndungata yakwa.’ ”

7 Isaia agĩcooka akiuga atĩrĩ, “Oyai kĩmanjĩka kĩa ngũyũ mũcihake ihũha rĩake na nĩekũhona.”

8 Naake Hezekia akĩũria atĩrĩ, “Nĩkĩ gĩkũũmenyithia atĩ MWATHANI nĩekũũhonia, na atĩ thuutha wa mĩthenya ĩtatũ nĩngeetwara Hekaarũinĩ?”

9 Naake Isaia agĩcookia atĩrĩ, “Ũndũ ũrĩa MWATHANI egũkũmenyithia naguo atĩ nĩekũhingia ũrĩa akwĩrĩire nĩ ũyũ. Ũkwenda rĩu kĩĩruru gĩthiĩ na mbere makinya ikũmi kana gĩcooke na thuutha makinya ikũmi?”

10 Naake Hezekia agĩcookia atĩrĩ, “Nĩ ũhũthũ kĩĩruru gũthiĩ na mbere makinya ikũmi. No nĩ kaba ũgĩcookie na thuutha makinya ikũmi.”

11 Naake Isaia akĩhooya MWATHANI, naake MWATHANI agĩtũma kĩĩruru gĩcooke na thuutha makinya ikũmi kũu ngathĩinĩ cia nyũmba ĩrĩa yakĩĩtwo nĩ mũthamaki Ahazu.

Arekio kuuma Babilonia

12 Mahindainĩ macio, mũthamaki wa Babilonia, Merodaki Baladani, mũrũ wa Baladani akĩigua atĩ Hezekia aarĩ mũrũaru na atĩ nĩarĩĩkĩĩtie kũhona. Agĩkĩmũrekeria njaama irĩ na marũa na kĩheeo.

13 Hezekia nĩanyiitire njaama icio ũgeni akeneete na agĩcionia ũtonga wake. Aacionirie betha, thahabu, indo nungi wega, maguta marĩa manungaga wega, o na matharaita maake moothe. Hatirĩ kĩndũ o gĩothe kĩarĩ thitooinĩ ciake kana ũthamakiinĩ wake wothe ataacionirie.

14 Thuutha ũcio mũnabii Isaia agĩthiĩ kũrĩ mũthamaki Hezekia akĩmũũria atĩrĩ, “Andũ acio-rĩ, maroimĩĩte kũ na marakwĩrire atĩa?”

Hezekia agĩcookia atĩrĩ, “Marookĩĩte kũrĩ niĩ moimĩĩte bũrũri wa kũraaya wĩtagwo Babilonia.”

15 Mũnabii akĩmũũria atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ maroonire nyũmbainĩ yaku ya ũthamaki?”

Hezekia agĩcookia atĩrĩ, “Maroonire indo ciothe. Gũtirĩ kĩndũ o na kĩmwe kĩrĩ thitoo ciakwa itaanamoonia.”

16 Naake Isaia agĩkĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Taigua ũrĩa MWATHANI Mwene Hinya Wothe ekuuga.

17 Nĩgũgaakinya ihinda rĩrĩa kĩndũ o gĩothe kĩrĩ nyũmba yaku ya ũthamaki, o na iria maathooguo maacookanĩrĩirie kinya ũũmũũthĩ, igaakuuo itwarwo Babilonia. Gũtirĩ o na kĩmwe gĩgaatigwo.

18 Ciana imwe ciaku, o iria wĩciarĩire we mwene, nĩigaathaamio, na nĩikaahakũrwo nĩ geetha igaatungataga nyũmbainĩ ya mũthamaki wa Babilonia.”

19 Mũthamaki Hezekia aanyiitire atĩ eerwo nĩgũgũkorwo na thaayũ na ũgaacĩru matukũ moothe ma muoyo wake. Kwoguo agĩgĩcookia atĩrĩ, “Ũhoro ũcio wothe wahe kuuma harĩ MWATHANI nĩ mwega.”

Mũthia wa ũthamaki wa Hezekia

20 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Hezekia eekire, ciĩko ciake cia ũcamba, o na ũrĩa aahingĩrĩirie maaĩ o na akĩmatwarithia na mũtaro kũu itũũrainĩ, maandĩkĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

21 Naake Hezekia agĩkua, naake Manase mũũrũwe agĩthamaka ithenya rĩake.

Manase mũthamaki wa Juda

1 Na rĩĩrĩ, Manase aarĩ wa mĩaka ikũmi na ĩĩrĩ rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki wa Juda. Naake agĩthamaka mĩaka mĩrongo ĩtaano na ĩtaano kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Hefiziba.

2 Naake Manase agĩĩka maũndũ marĩa mataakenagia MWATHANI o ta marĩa meekagwo nĩ ndũũrĩrĩ iria MWATHANI aingatĩĩte ikeehera kũrĩa Asiraeli maathiagĩra.

3 Naake agĩgĩaka rĩngĩ kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano kũrĩa ithe Hezekia aamomorangĩĩte. Ningĩ agĩaka igongoona cia kũhoerwo Baali, na agĩthondeka mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera, o ta ũrĩa Ahabu mũthamaki wa Isiraeli eekĩĩte, o na ningĩ agĩgĩthaathaiya njata.

4 Ningĩ agĩaka igongoona kũu Jerusalemu Hekaarũinĩ thĩinĩ, kũrĩa MWATHANI oigĩĩte nĩkuo arĩthaathayagĩrio.

5 O na nĩakire igongoona ingĩ igĩrĩ na kũu nja cia Hekaarũ, irĩ handũ ha gũthaathayagĩria njata.

6 Agĩcooka akĩruta mũũrũwe ta igongoona rĩa njino; ningĩ akaragũraga o na akaringaga ciama, na agatuĩragia ũhoro kuuma harĩ ago o na ooni maũndũ. Agĩgĩĩka maũndũ maingĩ mooru, akĩraakaria MWATHANI.

7 Akĩiga mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera kũu Hekaarũ thĩinĩ, kũndũ kũrĩa MWATHANI eerĩĩte Daudi na Solomoni mũũrũwe ũhoro wakuo atĩrĩ, “Gũũkũ Jerusalemu o Hekaarũ thĩinĩ, nĩkuo thuurĩĩte nĩguo mĩhĩrĩga yothe ya Isiraeli ĩthaathayagĩrie kuo.

8 Ndikaareka Aisiraeli maingatwo moime bũrũri ũyũ ndaheire maithe maao, angĩkorwo nĩmagaatũũra mamenyereire maathani maakwa moothe o na mawatho maakwa, marĩa maaheirwo nĩ Musa ndungata yakwa.”

9 No rĩĩrĩ, andũ acio a Juda matiigana gwathĩkĩra MWATHANI. Naake Manase akĩmatwarĩrĩria meehiainĩ manene, o na gũkĩra marĩa meekĩĩtwo nĩ ndũũrĩrĩ iria MWATHANI aingatĩĩte ikeehera kũrĩa Aisiraeli maathiagĩra.

10 Naake MWATHANI akĩaria na kanua ka anabii ndungata ciake akiuga atĩrĩ,

11 “Manase, mũthamaki wa Juda nĩekĩĩte maũndũ me magigi mũno, ningĩ mooru o na gũkĩra marĩa meekirwo nĩ Akanaani, o na nĩ ũndũ wa mĩhianano yake ya kũhooywo, agatũma andũ a Juda meehie.

12 Tondũ ũcio, niĩ, o niĩ MWATHANI Ngai wa Isiraeli, nĩngũreehithĩria Jerusalemu na Juda ũũru ũrĩa o mũndũ o wothe ũrĩũigua arĩiyũrwo nĩ kĩmako.

13 Ningĩ nĩngũherithia Jerusalemu o ta ũrĩa ndaherithirie Samaria o na ta ũrĩa ndaherithirie mũthamaki Ahabu wa Isiraeli o hamwe na njiarwa ciake. Ngaahaata andũ kuuma Jerusalemu ndĩgũtige gũthereete o ta ũrĩa thaani ĩthambagio na ĩgakurumanio.

14 O nao andũ arĩa magaatigara kuo ndikaamarũmbũiya, nĩkũneana ngaamaneana kũrĩ thũ ciao imahũũre na cianange bũrũri wacio.

15 Andũ acio aakwa, ngaameeka ũguo tondũ wa ũrĩa maanahĩtĩria o na kũndaakaria o kuuma mũthenya ũrĩa maithe maao moimire Misiri kinyagia ũũmũũthĩ.”

16 Ningĩ Manase akĩũragithia andũ aingĩ matarĩ ũũru meekĩĩte, o nginya thakame yao ĩkĩiyũra njĩrainĩ ciothe cia Jerusalemu. Ũndũ ũcio weyongereire harĩ wĩhia ũrĩa eekĩĩte wa gũtũma andũ a Juda meeke maũndũ marĩa moonagwo marĩ mooru nĩ MWATHANI.

17 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Manase eekire, o hamwe na meehia marĩa eekire, maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

18 Naake Manase agĩkua, agĩthikwo hakuhĩ na nyũmba yake mwene o kũu mũgũndainĩ wa Uza. Naake Amoni mũũrũwe agĩthamaka ithenya rĩake.

Amoni mũthamaki wa Juda

19 Na rĩĩrĩ, Amoni aarĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩĩrĩ rĩrĩa aatuĩkire mũthamaki wa Juda. Naake agĩthamaka mĩaka ĩĩrĩ kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Meshulemethu mwarĩ wa Haruzi, woimĩĩte itũũra rĩa Jotiba.

20 Naake akĩrũmĩrĩra mĩtugo ya ithe, akĩhĩtĩria MWATHANI.

21 Naake agĩĩka maũndũ mooru o ta ithe, agĩthaathaiya mĩhianano ĩrĩa ithe athaathayagia.

22 Ningĩ akĩregana na MWATHANI Ngai wa maithe maake, na ndaigana gwathĩkĩra maathani maake.

23 Nacio njaama ciake ikĩbanga mũbango wa kũmũũraga, nacio ikĩmũũragĩra o kũu nyũmba yake thĩinĩ.

24 Nao andũ oothe a Juda magĩũkĩrĩra andũ acio mooragire Amoni, makĩmooraga. Ningĩ magĩcooka magĩtua Josia mũũrũwe, mũthamaki ithenya rĩake.

25 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Amoni eekire maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

26 Naake agĩthikwo mbĩĩrĩrainĩ ĩrĩa yarĩ mũgũndainĩ wa Uza, naake Josia mũũrũwe agĩthamaka ithenya rĩake.

Josia mũthamaki wa Juda

1 Na rĩĩrĩ, Josia aarĩ wa mĩaka ĩnaana rĩrĩa aambĩrĩirie gũthamaka Juda. Naake agĩthamaka mĩaka mĩrongo ĩtatũ na ũmwe kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Jedida, mwarĩ wa Adaia, woimĩĩte itũũra rĩa Bozikathu.

2 Naake Josia agĩĩka maũndũ marĩa maakenagia MWATHANI, agĩkĩrũmĩrĩra mĩtugo ĩrĩa guukawe Daudi eekaga, agaathĩkagĩra mawatho moothe ma Ngai na kinyi.

Ibuku rĩa Watho kuonekana

3 Na rĩĩrĩ, mwaka wa ikũmi na ĩnaana wa ũthamaki wake agĩtũma karani wake wetagwo Shafani mũrũ wa Azalia na mũcũkũrũ wa Meshulamu, athiĩ Hekaarũinĩ. Ũũ nĩguo aamwathĩĩte:

4 “Thiĩ kũrĩ Hilikia, Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, ũmũũrie mũigana wa mbeeca iria ciũnganĩĩtio kũrĩ andũ nĩ aikaria a mũrango wa Hekaarũ.

5 Mbeeca icio nĩanengere arori arĩa marutithagia wĩra wa Hekaarũ.

6 Nacio mbeeca icio nĩcio mekũgũra nacio mahiga, mbaaũ cia gũcookereria Hekaarũ kũrĩa gũtharũkĩĩte, na irĩhe mĩcaara ya mabundi ma mbaaũ, aaki na mahiga, na aacũhia a mahiga.

7 Na rĩĩrĩ, tondũ andũ acio nĩ ehokeku-rĩ, matigaatindĩrĩrwo makĩũrio mathabu ma mbeeca icio.”

8 Hĩndĩ ĩyo Hilikia, mũthĩnjĩri Ngai, akĩĩra Shafani atĩrĩ, “Nĩnyoneete ibuku rĩa Watho gũũkũ Hekaarũinĩ thĩinĩ.” Naake Hilikia akĩrĩnengera Shafani, akĩrĩthooma.

9 Naake Shafani ũcio warĩ karani, agĩgĩcooka he mũthamaki akĩmwĩra atĩrĩ, “Ndungata ciaku nĩicookanĩrĩirie mbeeca ciothe iria iraarĩ kĩgĩĩnainĩ gĩa Hekaarũ na nĩicinengereete arutithia a wĩra wa gũthondeka Hekaarũ kũrĩa gũthũkĩĩte.”

10 Ningĩ agĩcooka akĩĩra mũthamaki atĩrĩ, “Haaha ndĩ na ibuku ndanengerwo nĩ Hilikia.” Naake akĩrĩthoomera mũthamaki.

11 Na rĩĩrĩ, mũthamaki aigua ciugo cia ibuku rĩu, agĩtembũranga nguo ciake nĩ kĩeha.

12 Agĩcooka agĩatha Hilikia mũthĩnjĩri Ngai, na Ahikamu mũrũ wa Shafani, na Akiboru mũrũ wa Mikaya, na Shafani karani ka mũthamaki, o na Asaia ndungata ya mũthamaki, akĩmeera atĩrĩ,

13 “Thiĩi mũgatuĩrie ũhoro handũinĩ haakwa na ha andũ oothe a Juda, ũkoniĩ ciugo ciothe cia ibuku rĩĩrĩ rĩoneetwo. MWATHANI nĩaraakarĩĩtio mũno nĩ ithuĩ, tondũ maithe maitũ matiigana gwathĩkĩra watho wa ibuku rĩĩrĩ o na kana kũũhingia.”

14 Hĩndĩ ĩyo Hilikia, Ahikamu, Akiboru, na Shafani, na Asaia magĩthiĩ gũtwĩria ũhoro kwĩ Hulida, mũtumia mũnabii watũũraga kũndũ gwakĩĩtwo ica ikuhĩ kũu Jerusalemu. (Mũthuuriwe eetagwo Shalumu mũrũ wa Tikiva na mũcũkũrũ wa Harihasi na nĩwe wamenyagĩrĩra nguo cia Hekaarũ.) Nao magĩkĩhe mũtumia ũcio ũhoro wothe.

15 Naake akĩmeera macooke kwĩ mũthamaki makamũhe

16 ndũmĩrĩri ĩno kuuma kwĩ MWATHANI: “Nĩndĩhaarĩirie kũherithia Jerusalemu o hamwe na atũũri a kuo, o ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩu mũthamaki aathoomeirwo.

17 Andũ acio nĩmandiganĩirie na makarutĩra ngai ingĩ magongoona, na ũndũ ũcio meekĩĩte ũkandaakaria mũno. Maraakara marĩa ndaakarĩire Jerusalemu matingĩhoreka.

18 Naake mũthamaki we mwene thiĩi mũmwĩre ũũ nĩguo niĩ MWATHANI wa Isiraeli ndoiga: Atĩrĩĩrĩ, tondũ nĩũthikĩrĩirie ciugo cia ibuku rĩu,

19 waciigua werira na wenyiihia mbere yakwa, wĩ na maithori maingĩ watembũranga nguo ciaku waigua ũrĩa ndĩhaarĩirie gwĩka Jerusalemu na andũ a kuo, kũndũ gũũkũ ngũgũtua gwa kũguoyohithia, kũndũ andũ marĩgwetaga rĩĩtwa rĩakuo makĩrumana. No o na gwatuĩka nĩ ũguo-rĩ, nĩndaigua ihooya rĩaku.

20 Ngaaherithia Jerusalemu thuutha wa gũkua gwaku; wee-rĩ, ũgaakua na thaayũ.” Nao andũ acio magĩcookeria mũthamaki Josia ndũmĩrĩri ĩyo.

Josia kũharagania mĩhianano ya kũhooywo

1 Naake mũthamaki Josia agĩcookanĩrĩria hamwe atongoria oothe a Juda o na a Jerusalemu.

2 Agĩcooka akĩmatongoria, magĩtoonya Hekaarũinĩ, na magĩtwarana na athĩnjĩri Ngai, anabii, na andũ oothe anene na aniini. Naake mũthamaki akĩmathoomera maũndũ moothe ta ũrĩa maandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩa kĩrĩĩkanĩro rĩrĩa rĩoneetwo Hekaarũinĩ.

3 Naake akĩrũũgama harĩa aamenyereete gũikara, agĩthondeka kĩrĩĩkanĩro na MWATHANI gĩa atĩ nĩarĩmwathĩkagĩra, na nĩarĩmenyagĩrĩra maathani, na mawatho maake na ngoro yake yothe o na muoyo wake wothe. Na ningĩ nĩarĩhingagia maũndũ moothe ma kĩrĩĩkanĩro ta ũrĩa maandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩu. Nao andũ oothe magĩtua atĩ o nao nĩmarĩathĩkagĩra kĩrĩĩkanĩro kĩu.

4 Hĩndĩ ĩyo mũthamaki Josia agĩatha Hilikia Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, o na athĩnjĩri Ngai arĩa maamũteithagĩrĩria, o na aikaria a mũrango wa gũtoonya Hekaarũinĩ, marute na nja indo ciothe iria ciahũthagĩrwo hĩndĩ ya gũthaathaiya Baali, o na ngai ĩrĩa yetagwo Ashera, o na njata. Mũthamaki agĩcinĩra indo icio ciothe nja ya itũũra rĩa Jerusalemu hakuhĩ na gĩtuamba gĩa Kidironi, na agĩtwarithia mũhu ũcio itũũrainĩ rĩa Betheli.

5 Ningĩ athĩnjĩri ngai arĩa maathuurĩĩtwo nĩ athamaki a Juda makũrutagĩra mĩhianano magongoona kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano, o kũu matũũrainĩ ma Juda na kũrĩa gwakuhĩhĩirie Jerusalemu, akĩmatigithia mawĩra macio. Ningĩ arĩa maarutaga magongoona kũrĩ Baali, riũa, mweri, na njata, o na mbũtũ yothe ya igũrũ, o nao akĩmatigithia mawĩra macio.

6 Ningĩ mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera akĩũruta kuuma Hekaarũinĩ, agĩthiĩ akĩũcinĩra na kũu nja ya itũũra rĩa Jerusalemu hakuhĩ na gĩtuamba gĩa karũũĩ ga Kidironi, akĩũhũũrahũũra, akĩũthĩa ũgĩtuĩka mũhu, akĩminjaminja mũhu ũcio mbĩĩrĩrainĩ kũrĩa andũ maathikagwo.

7 Nacio nyũmba iria ciaikaragwo nĩ maraayakũu hekaarũinĩ agĩcitharia. (Kũu nĩkuo atumia maatumagĩra nguo ndaaya iria ciehumbagwo hĩndĩ ya gũthaathaiya Ashera.)

8 Naake akĩgĩĩra athĩnjĩri Ngai oothe arĩa maatũũraga Juda guothe akĩmareehe Jerusalemu, o na agĩthaahia kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa maarutagĩra magongoona, kuuma Geba nginya Beerisheba. Ningĩ agĩcooka akĩmomoranga kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa kwarutagĩrwo magongoona, kũrĩa kwarĩ mwena wa ũmotho mũndũ agĩtoonya itũũra, hakuhĩ na mũrango wa kĩhingo kĩa Joshua mũnene wa itũũra.

9 Na rĩĩrĩ, athĩnjĩri Ngai acio matietĩkagĩrio kũruta magongoona kũu Jerusalemu Hekaarũinĩ, no nĩmaarĩyanagĩra na athĩnjĩri Ngai arĩa angĩ mĩgate ĩrĩa ĩtarĩ mĩimbie.

10 Ningĩ mũthamaki Josia agĩthaahia Tofethi kũndũ kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano kũu gĩtuambainĩ kĩa Hinomu, nĩ geetha mũndũ o na ũrĩkũ ndakaanarutĩre ngai yetagwo Moleku mwana wake igongoona rĩa njino.

11 Thuutha ũcio agĩcooka akĩeheria mbarathi iria ciamũrĩirwo riũa nĩ athamaki a Juda, na agĩcina ngaari cia mbarathi icio na mwaki. (Icio ciaigagwo gĩthakuinĩ kĩa hekaarũ hakuhĩ na kĩhingo kĩrĩa kĩarigainie na kanyũmba ka Nathani Meleku, mũnjaama ũrĩa wamũteithagĩrĩria gwathana.)

12 Ningĩ Josia agĩtharia igongoona iria athamaki a Juda, maakĩĩte igũrũ wa kanyũmba karĩa kaarĩ igũrũ wa nyũmba ya mũthamaki Ahazu, o na agĩtharia igongoona iria mũthamaki Manase aakĩĩte hau nja cierĩ cia Hekaarũ. Agĩciunanga tũcunjĩ tũcunjĩ agĩthiĩ agĩtũikia karũũĩ ga Kidironi.

13 Ningĩ mũthamaki Josia agĩthaahia kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria kũrĩa gwakĩĩtwo nĩ mũthamaki Solomoni mwena wa irathĩro wa Jerusalemu, kwerekera kĩanda kĩa kĩrĩma kĩa Mĩtamaiyũ.Kũndũ kũu nĩkuo Solomoni aakĩire Ashitorathu ngai ya Asidoni, Kemoshu ngai ya Amoabi, o na Moleku ngai ya Aamoni, ngai icio agĩcithũũkangia na agĩcigwatia thaahu.

14 Nacio itugĩ cia kũhooywo agĩciunanga tũcunjĩ tũcunjĩ, na agĩtemenga mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera, nakuo kũndũ kũu yarĩ akĩaragania mahĩndĩ ma andũ kuo.

15 Ningĩ Josia agĩcooka akĩmomoranga kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria kũrĩa Jeroboamu mũrũ wa Nebati, ũrĩa watũmire Aisiraeli meehie, aakĩĩte. Ningĩ akiunanga kĩgongoona o na akĩhũũrahũũra mahiga maakuo magĩtuĩka umbuthĩ, na agĩcina mũhianano wa ngai ĩrĩa yetagwo Ashera.

16 Na rĩĩrĩ, Josia eehũgũra akĩona mbĩĩrĩra kũu kĩrĩmainĩ, agĩathana mahĩndĩ moimbũrio kuuma mbĩĩrĩrainĩ icio, akĩmacinĩra kĩgongoona igũrũ. Nĩ ũndũ ũcio, agĩgĩthaahia kĩgongoona kĩu o ta ũrĩa mũnabii oigĩĩte o tene hingo ya thigũkũ, hĩndĩ ĩrĩa Jeroboamu aarũngiĩ hakuhĩ na kĩgongoona. Mũthamaki Josia aaroranga akĩona mbĩĩrĩra ya mũnabii ũrĩa warĩĩtie maũndũ macio.

17 Ningĩ agĩcooka akĩũria atĩrĩ, “Mbĩĩrĩra ĩĩrĩa ndĩroona nĩ ya ũ?”

Nao andũ a itũũra rĩu rĩa Betheli makĩmũcookeria atĩrĩ, “Nĩ mbĩĩrĩra ya Mũnabii ũrĩa woimĩĩte Juda akĩaria ũhoro wa maũndũ maya wĩkĩĩte kĩgongoona gĩĩkĩ.”

18 Naake Josia akiuga atĩrĩ, “Tiganaai na mbĩĩrĩra ĩyo; mahĩndĩ maake rekeei maikare.” Nĩ ũndũ ũcio mahĩndĩ maake o na ma mũnabii ũrĩa woimĩĩte Samaria magĩtiganwo namo.

19 Ningĩ Josia akĩmomoranga kũndũ gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria matũũrainĩ moothe ma Isiraeli kũrĩa athamaki a Isiraeli maakĩĩte, makaraakaria MWATHANI. Eekire kũndũ kũu gũtũũgĩru gwa gũthaathaĩria o ta ũrĩa eekĩĩte Betheli.

20 Agĩcooka akĩũragĩra athĩnjĩri ngai oothe a kũndũ gũtũũgĩru kũrĩa gwathaathayagĩrio mĩhianano igongoonainĩ igũrũ iria maatungatagĩra, na agĩcinĩra mahĩndĩ o hau igũrũ wacio. Thuutha wa ũguo agĩcooka Jerusalemu.

Josia gũkũngũĩra thigũkũ ya Bathaka

21 Naake mũthamaki Josia agĩatha andũ oothe makũngũĩre thigũkũ ya Bathaka, nĩ ũndũ wa gũtũũgĩria MWATHANI Ngai wao o ta ũrĩa kwandĩkĩĩtwo ibukuinĩ rĩa kĩrĩĩkanĩro.

22 Na rĩĩrĩ, kuuma o matukũinĩ ma rĩrĩa atiirĩrĩri bũrũri maaciiragĩra andũ a Isiraeli-rĩ, gũtiakorirwo kũgĩĩte mũthamaki o na ũmwe thĩinĩ wa Isiraeli kana Juda wahotete gũthondekithia thigũkũ ya Bathaka ta ĩyo.

23 Nayo thigũkũ ĩyo ya Bathaka ĩgĩkũngũĩrwo kũu Jerusalemu mwaka wa ikũmi na ĩnaana wa ũthamaki wa Josia.

Maũndũ mangĩ marĩa Josia eekire

24 Ningĩ mũthamaki Josia akĩeheria ago na ooni maũndũ oothe, ngai cia mĩhianano iria andũ maigĩĩte nyũmbainĩ ciao, mĩhianano yothe ya kũhooywo, o na indo iria ingĩ ciothe cionagwo irĩ magigi kũu itũũrainĩ rĩa Jerusalemu na bũrũriinĩ wothe wa Juda. Ũndũ ũcio aawĩkire nĩ geetha eekĩre hinya ciugo cia watho wa ibuku rĩrĩa Hilikia mũthĩnjĩri Ngai ooneete Hekaarũinĩ.

25 Na rĩĩrĩ, gũtiakoreetwo na mũthamaki ũngĩ mbere ĩyo, wahoteete gũtungatĩra MWATHANI taake na ngoro yake yothe, o na muoyo wake wothe, o na hinya wake wothe, o ta ũrĩa Watho wa Musa woigĩĩte. O na ningĩ gũtiacookire kuoneka ũngĩ taake thuutha wake.

26 No rĩĩrĩ, MWATHANI ndaigana gũtigana na maraakara maake megwakana ta mwaki, marĩa aatũire araakarĩire Juda nĩ ũndũ wa ũrĩa Manase aamũthirĩkĩĩtie akamũraakaria.

27 Naake MWATHANI akiuga atĩrĩ, “Andũ a Juda nĩkũmeeheria ngũmeeheria ndige gũcooka kũmoona, o ta ũrĩa ndeekire andũ a Isiraeli. Ningĩ o narĩo itũũra rĩĩrĩ rĩa Jerusalemu, rĩrĩa ndathuurire o hamwe na Hekaarũ, ĩrĩa ndoigire nĩkuo ndĩrĩthaathayagĩrio nĩngũcitiganĩria.”

Mũthia wa ũthamaki wa Josia

28 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Josia eekire, maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

29 Na rĩĩrĩ, matukũinĩ ma ũthamaki wa Josia nĩrĩo Neko mũthamaki wa Misiri oimagarire agĩthiĩ rũũĩinĩ rwa Farati nĩguo agateithĩrĩrie mũthamaki wa Asiria. Naake mũthamaki Josia akiumagara nĩguo akahũũrane na mũthamaki wa Misiri, naake Neko akĩmũũragĩra o kũu Megido.

30 Nacio njaama ciake igĩkuua mwĩrĩ wake na ngaari ya mbarathi kuuma Megido igĩthiĩ, ikĩmũthika mbĩĩrĩrainĩ cia athamaki a Jerusalemu.

Nao andũ a Juda magĩthuura Joahazu mũrũ wa Josia, makĩmũitĩrĩria maguta, agĩtuĩka mũthamaki.

Joahazu mũthamaki wa Juda

31 Na rĩĩrĩ, Joahazu aambĩrĩirie gũthamaka Juda arĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtatũ, naake agĩthamaka mĩeri ĩtatũ e Jerusalemu. Nyina eetagwo Hamutali, mwarĩ wa Jeremia woimĩĩte Libina.

32 Naake agĩĩka maũndũ maingĩ mataakenagia MWATHANI o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ maithe maake marĩa ma tene.

33 Na rĩĩrĩ, Neko mũthamaki wa Misiri akĩnyiita Joahazu mũgwate, akĩmũhingĩrithia Ribila bũrũriinĩ wa Hamathu, na kĩo gĩĩko kĩu gĩgĩkinyia ũthamaki wake mũthia. Ningĩ agĩtuĩra andũ a Juda igooti rĩa kiro ngiri ithatũ cia magana mana (3,400) cia betha na kiro mĩrongo ĩtatũ na inya cia thahabu.

34 Naake mũthamaki Neko agĩtua Eliakimu, mũrũ wa Josia, mũthamaki wa Juda ithenya rĩa ithe, na akĩmũgarũrĩra rĩĩtwa akĩmwĩta Jehoiakimu. Naake Neko agĩtwara Joahazu Misiri kũrĩa aakuĩrĩirie.

Jehoiakimu mũthamaki wa Juda

35 Na rĩĩrĩ, mũthamaki Jehoiakimu akĩũngania igooti kuuma kũrĩ andũ a bũrũri wake nĩ geetha ahote kũrĩha mũthamaki wa Misiri kĩrĩa eendaga. O mũndũ aarutaga igooti kũringana na ũtonga wake.

36 Na rĩĩrĩ, Jehoiakimu aambĩrĩirie gũthamaka Juda arĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtaano, naake agĩthamaka mĩaka ikũmi na ũmwe e Jerusalemu. Nyina eetagwo Zebida mwarĩ wa Pedaia woimĩĩte itũũra rĩa Ruma.

37 Naake agĩĩka maũndũ maingĩ mooru marĩa mataakenagia MWATHANI o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ maithe maake ma tene.

1 Na rĩĩrĩ, o Jehoiakimu agĩthamakaga-rĩ, Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia agĩtharĩkĩra Juda, na handũ ha mĩaka ĩtatũ Jehoiakimu agĩtũũra amũtungatagĩra, na thuutha ũcio akĩmũkararia akĩmũremera.

2 Naake MWATHANI akĩrekia mbũtũ cia Ababilonia, cia andũ a Siria, cia Amoabi, na cia Aamoni ikahũũre bũrũri wa Juda iwanange o ta ũrĩa MWATHANI oigĩĩte na kanua ka anabii ndungata ciake nĩageeka.

3 Ũndũ ũcio wothe wekĩkire, o ta ũrĩa MWATHANI oigĩĩte, tondũ ndeendaga kuona Juda maithoinĩ maake, nĩ ũndũ wa meehia moothe marĩa Manase eekĩĩte;

4 o na nĩ ũndũ wa andũ matarĩ na ũũru arĩa ooragithĩĩtie. MWATHANI ndangĩoheire Manase meehia macio eekĩĩte.

5 Na rĩĩrĩ, maũndũ marĩa mangĩ Jehoiakimu eekire maandĩkĩĩtwo Ibukuinĩ rĩa Hisitoria ya Athamaki a Juda.

6 Naake Jehoakimu akua, Jehoiakini agĩthamaka ithenya rĩake.

7 Naake mũthamaki wa Misiri ndaigana kuuma bũrũriinĩ wake rĩngĩ, tondũ naake mũthamaki wa Babilonia nĩehĩmbĩirie bũrũri wothe ũrĩa warĩ wa Misiri, kuuma rũũĩinĩ rwa Farati, o nginya mũhakainĩ wa na rũgongo wa Misiri.

Jehoiakini mũthamaki wa Juda

8 Na rĩĩrĩ, Jehoiakini aambĩrĩirie gũthamaka aarĩ wa mĩaka ikũmi na ĩnaana, naake agĩthamaka mĩeri ĩtatũ kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Nehushita, mwarĩ wa Elinathani woimĩĩte Jerusalemu.

9 Naake agĩĩka maũndũ maingĩ marĩa mataakenagia MWATHANI, o ta marĩa meekĩĩtwo nĩ ithe.

10 Na rĩĩrĩ, matukũinĩ macio, mbũtũ cia ita cia Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia igĩthiĩ igĩtharĩkĩra itũũra rĩa Jerusalemu ikĩrĩthiũrũrũkĩria.

11 Rĩarĩĩkia gũthiũrũrũkĩrio, Nebukadinezaru agĩũka kuo,

12 naake mũthamaki Jehoiakini, nyina, ciana ciake, njaama ciake, na atongoria aake, makĩĩneana kũrĩ njaama cia mũthamaki wa Ababilonia. Nebukadinezaru aathamaka mĩaka ĩnaana, akĩohithia Jehoiakini.

13 Ningĩ agĩcooka agĩkuuithia mũthiithũ wothe ũrĩa warĩ Hekaarũinĩ, o na nyũmbainĩ ya mũthamaki, akĩũtwarithia Babilonia. Nacio indo ciothe cia thahabu iria Solomoni aathondekithĩĩtie cia gũtũmĩrwo Hekaarũinĩ, agĩciũraganga tũcunjĩ tũcunjĩ, o ta ũrĩa MWATHANI oigĩĩte.

14 Ningĩ agĩcooka agĩthaamithia andũ oothe a Jerusalemu, atongoria oothe a kwa mũthamaki, o na andũ oothe a bata kũu bũrũriinĩ. Mũigana wa andũ acio oothe maathaamirio maarĩ ngiri ikũmi (10,000). Namo mabundi moothe, aturi a indo cia cuuma, akĩmathaamithia oothe, agĩtigia kũu bũrũri ũcio wa Juda o andũ arĩa athĩĩni.

15 Nebukadinezaru agĩgĩtwara Jehoiakini hamwe na nyina, atumia aake, njaama ciake, o na andũ oothe a bata a Juda, marĩ mĩgwate Babiloni.

16 Naake Nebukadinezaru agĩthaamithia andũ oothe a bata ngiri mũgwanja (7,000) akĩmatwara Babiloni, na mabundi na aturi a indo cia cuuma ngiri ĩmwe (1,000), na oothe maarĩ andũ mangĩathiire ita.

17 Thuutha ũcio Nebukadinezaru agĩtua Matania mũthamaki wa Juda ithenya rĩa Jehoiakini ithe mũnyiinyi, na akĩmũgarũrĩra rĩĩtwa akĩmwĩta Zedekia.

Zedekia mũthamaki wa Juda

18 Na rĩĩrĩ, Zedekia aambĩrĩirie gũthamaka aarĩ wa mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ũmwe, naake agĩthamaka mĩaka ikũmi na ũmwe kũu Jerusalemu. Nyina eetagwo Hamutali mwarĩ wa Jeremia woimĩĩte itũũra rĩa Libina.

19 Naake Zedekia agĩĩka maũndũ maingĩ mooru akĩhĩtĩria MWATHANI, o ta ũrĩa mũthamaki Jehoiakimu eekĩĩte.

20 Naake MWATHANI akĩraakario mũno nĩ andũ a Jerusalemu na a Juda, o nginya akĩmaingata atige gũcooka kũmoona rĩngĩ.

Jerusalemu kũng’aũranio

1 Naake Zedekia akĩremera Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia. Kwoguo mũthenya wa ikũmi wa mweri wa ikũmi wa mwaka wa kenda wa ũthamaki wa Zedekia, Nebukadinezaru agĩũka na mbũtũ yake yothe ya ita, agĩtharĩkĩra itũũra rĩa Jerusalemu. Agĩthiũrũrũkĩria itũũra rĩu na akĩrĩakĩrĩra na ngathĩ cia kũrĩtharĩkĩra.

2 Itũũra rĩu rĩgĩgĩtũũra rĩthiũrũrũkĩirio ũguo o nginya mwaka wa ikũmi na ũmwe wa ũthamaki wa Zedekia.

3 Na rĩĩrĩ, mũthenya wa kenda wa mweri wa kana wa mwaka ũcio, ng’aragu ĩgĩkorwo ĩcacĩĩte kũu itũũrainĩ ũguo atĩ gũtiarĩ o na kĩ andũ mangĩarĩire.

4 Hĩndĩ ĩyo rũthingo rwa itũũra rũgĩtũrĩkio mwanya wa gũtoonyerwo, nacio thigari ciothe ikĩũra kũrĩ o ũtukũ. Ikĩũra igereire mũgũnda wa mũthamaki ikiumĩra kĩhingo kĩrĩa kĩanyiitithanĩĩtie thingo iria igĩrĩ. Ikĩũra iroreete na gĩtuambainĩ kĩa Jorodani, o na gũtuĩka Ababilonia no maarigiicĩirie itũũra.

5 No rĩĩrĩ, mbũtũ cia ita cia Ababilonia igĩteng’eria mũthamaki Zedekia, ikĩmũkinyĩrĩra rũũĩinĩ rũrĩa rwĩ hakuhĩ na Jeriko, nacio thigari ciake ciothe ikĩmũtiganĩria ikiũra.

6 Nacio mbũtũ icio cia ita cia Ababilonia, ikĩnyiita mũthamaki Zedekia ikĩmutwarĩra mũthamaki Nebukadinezaru ũrĩa warĩ itũũrainĩ rĩa Ribila; naake akĩmũtuĩra arĩ o kũu.

7 Nao makĩũraga aariũ a Zedekia o akĩonaga, naake we mwene makĩmũkũũra maitho, makĩmuoha na bĩngũ makĩmũtwara Babiloni.

Hekaarũ kũmomorwo

8 Na rĩĩrĩ, mũthenya wa mũgwanja mweri wa gataano mwaka wa ikũmi na kenda wa ũthamaki wa Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia, Nebuzaradani mũnene wa mbũtũ ciake cia ita, na ndungata ya mũthamaki, agĩũka Jerusalemu.

9 Naake agĩcina Hekaarũ, o na nyũmba ya mũthamaki, o na nyũmba ciothe cia andũ a bata kũu Jerusalemu.

10 Nacio thigari ciake ikĩmomoranga thingo ciothe cia itũũra rĩu.

11 Naake Nebuzaradani agĩtaha andũ arĩa oothe maatigarĩĩte kũu itũũrainĩ, mabundi moothe marĩa maatigarĩĩte kuo, o na andũ arĩa moorĩĩte magathiĩ mwena wa Ababilonia, oothe akĩmatwara Babilonia.

12 Andũ arĩa maatigirwo kũu Juda nĩ Nebuzaradani, no arĩa maarĩ athĩĩni mũno na mataarĩ na kĩndũ. Acio akĩmatua a gũceehaga mĩthabibũ na a kũrĩmaga mĩgũnda.

13 Nao Ababilonia makiunanga itugĩ cia gĩcango, o hamwe na ngaari cia kũguucio iria ciarĩ kũu Hekaarũinĩ, o na itangi rĩrĩa inene rĩa gĩcango, nakĩo gĩcango kĩu gĩothe gĩgĩtwarwo Babiloni.

14 Ningĩ makĩoya nyũngũ, iciko cia tĩĩri, mbakũri, na tũmĩĩhato tũniini twa kũhoria ndambĩ cia taawa, mbakũri cia gũcinĩra ũbaani na indo ciothe cia gĩcango iria ciahũthagĩrwo kũu Hekaarũinĩ, magĩthiĩ nacio.

15 Ningĩ magĩkuua indo ciothe iria ciathondekeetwo na thahabu kana betha, hamwe na tũbakũri tũrĩa tũniini, o na ngĩo cia mwaki.

16 Nakĩo gĩcango kĩrĩa Solomoni aatũmĩrĩĩte gwaka itugĩ iria igĩrĩ, ngaari cia kũguucio, o na itangi rĩria inene, iria aigĩĩte kũu Hekaarũinĩ, gĩtingĩathimĩkire nĩkũritũha.

17 Itugĩ icio cierĩ, ciakĩĩtwo na mwakĩre o ro ũmwe, o kĩmwe gĩakoragwo na kĩrũũgamo kĩa mita inyaanya, na kĩongo gĩa gĩcango gĩa kĩrũũgamo kĩa mita ĩmwe na boiniti ithatũ. Ningĩ o gĩtugĩ kĩagemeetio na mũhari wa ngongomanga cia gĩcango.

Andũ a Juda gũthaamĩrio Babilonia

18 Ningĩ Nebuzaradani, mũnene ũcio wa arangĩri, agĩkuua Seraia Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, na Zefania ũrĩa warĩ mũnyiinyi wake na anene angĩ atatũ a Hekaarũ marĩ mĩgwate.

19 Nakuo kũu itũũrainĩ akĩnyiita mũnene wa thigari, na andũ a bata ataano arĩa maataaraga mũthamaki arĩa maarĩ o kũu itũũrainĩ, karani wa mũnene wa thigari ũrĩa wamenyagĩrĩra rekondi cia mbaara, o na andũ angĩ mĩrongo ĩtandatũ a bata.

20 Nebuzaradani akĩmatwara kwĩ mũthamaki wa Babilonia ũrĩa warĩ itũũrainĩ rĩa Ribila.

21 Naake mũthamaki akĩmahũũra, na akĩmooragĩra o kũu Ribila, itũũra rĩrĩa rĩarĩ rũgongo rwa Hamathu.

Ũguo nĩguo andũ a Juda maatahirwo magĩthaamio kuuma bũrũri wao.

Gedalia, Barũũthi wa Juda

22 Naake Nebukadinezaru mũthamaki wa Babilonia agĩthuura Gedalia, mũrũ wa Ahikimu na mũcũkũrũ wa Shafani, atuĩke barũũthi wa andũ arĩa aatigire Juda nĩguo amaathage.

23 Na rĩĩrĩ, hĩndĩ ĩrĩa anene a Juda na thigari iria iteeneanĩĩte kũrĩ mũthamaki wa Babilonia maiguire atĩ Gedalia nĩatuĩkĩĩte barũũthi magĩthiĩ magĩĩturanĩra naake Mizipa. Anene arĩa maathiire kũrĩ we nĩ: Ishumaeli mũrũ wa Nethania, Johanani mũrũ wa Karea, Seraia mũrũ wa Tanihumethu woimĩĩte itũũra rĩa Netofa, na Jezania woimĩĩte itũũra rĩa Maaka.

24 Naake Gedalia akĩmeera atĩrĩ, “Ndamũthaitha mũtigeetigĩre anene a Babilonia. Inyuĩ tũũraai bũrũri ũyũ mũtungatagĩra mũthamaki wa Babilonia na nĩmũrĩonaga wega.”

25 No rĩĩrĩ, mweri wa mũgwanja, wa mwaka ũcio, Ishumaeli, mũrũ wa Nethania na mũcũkũrũ wa Elishama, wa mbarĩ ya mũthamaki, agĩthiĩ Mizipa e na andũ ikũmi, makĩũraga Gedalia, o na makĩũraga Aisiraeli o na Ababilonia arĩa maarĩ kuo hamwe naake.

26 Nao Aisiraeli oothe, itonga, athĩĩni, na anene oothe a mbũtũ cia ita makĩũrĩra Misiri tondũ nĩmeetigagĩra Ababilonia.

Jehoiakini kũrekererio kuuma njeera

27 Na rĩĩrĩ, mwaka ũrĩa Evilimerodaku aatuĩkire mũthamaki wa Babilonia, akĩiguĩra mũthamaki Jehoiakini tha, akĩmũrekereria kuuma njeera. Eekĩre ũndũ ũcio mũthenya wa mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja, mweriinĩ wa ikũmi na ĩĩrĩ, mwaka wa mĩrongo ĩtatũ na mũgwanja kuuma hĩndĩ ĩrĩa Jehoiakini aathaamirio.

28 Naake Evilimerodaku akĩmwĩka wega, na akĩmũtũũgĩria gũkĩra athamaki arĩa angĩ maarĩ ithaamĩrio Babilonia hamwe naake.

29 Naake Jehoiakini akĩruta nguo cia njeera, agĩtũũra arĩanagĩra na mũthamaki.

30 Na rĩĩrĩ, mũthenya o mũthenya, o nginyagia rĩrĩa aakuire, nĩaheyagwo irio cia kũmũigana.