Gũkua kwa Judasi
1 Na rĩĩrĩ, rĩrĩa Demetirio aiguire atĩ Nikanori na thigari ciake nĩmooragĩirwo mbaarainĩ, agĩtũma Bakide na Alikimu Judea hĩndĩ ya keerĩ me na mbũtũ ya thigari iria njoorua kuuma Siria.
2 Magĩkiumagara na barabara ĩrĩa yathiaga Galili magĩtharĩkĩra na makĩĩgwatĩra itũũra rĩa Mesalothu thĩinĩ wa Aribela na makĩũraga andũ aingĩ mũno.
3 Magĩcooka magĩaka kambĩ yao ĩng’ethanĩire na Jerusalemu mweri wa mbere wa mwaka wa 152.
4 Kuuma hau magĩthiĩ Berea me na thigari iria ciathiaga na magũrũ ngiri mĩrongo ĩĩrĩ (20,000), na ingĩ ngiri igĩrĩ (2,000) cia mbarathi.
5 Hĩndĩ ĩyo Judasi aarĩ kambĩinĩ ya Alasa e na andũ mooĩ mbaara mũno ngiri ithatũ (3,000).
6 Rĩrĩa moonire ũrĩa thigari cia thũ ciao ciaiganaga, amwe aao makĩũra nĩgwĩtigĩra magĩtigara andũ magana manaana (800).
7 Rĩrĩa Judasi oonire atĩ mbaara no ĩkũrwo o na thigari ciake ciora, agĩtangĩka mũno tondũ ndaarĩ na ihinda rĩa gũcicookanĩrĩria.
8 O na akĩiguaga oorĩĩtwo nĩ hinya ũguo akĩĩra thigari ciake iria ciatigarĩĩte atĩrĩ, “Wĩyũmĩrĩriei tũkahũũrane na thũ ciitũ no gũkorwo hiihi no tũcihoote.”
9 No rĩĩrĩ, andũ aake magĩĩkĩra kĩremithia makiuga atĩrĩ, “Gũtingĩhoteka tondũ tũtirĩ na hinya o na haniini. Tũtiagĩrĩirwo nĩgwĩtwarĩrĩria gĩkuũinĩ tondũ wa ũguo tũigana. Twagĩrĩirwo nĩgũcooka na thuutha tũgĩĩre aariũ a ithe witũ nĩguo tũrũe na thũ ici ciitũ.”
10 Naake Judasi akĩmacookeria atĩrĩ, “Ũhoro wa kũũra, nĩũriganĩre. Angĩkorwo nĩgũkua, twagĩrĩirwo nĩgũkua tũkĩrũĩrĩra andũ aitũ, nĩ geetha ũndũ ũyũ ndũkoore na ithuĩ.”
11 Hĩndĩ ĩyo mbũtũ ĩyo ya thigari cia Siria ĩkiuma gĩikaroinĩ kĩayo igĩthiĩ ikĩng’ethanĩra na Ayahudi. Igĩkĩĩbanga ikundi igĩrĩ: arĩa maikagia igũtha na aikia a mĩguĩ magĩthiĩ matongoreetie gĩkundi kĩrĩa kĩnene, na arĩa maarĩ njoorua na mbaara magĩthiĩ mũhari wa mbere.
12 Naake Bakide agĩthiĩ e mwenainĩ wa ũrĩo. Nacio thigari iria ciathiaga na magũrũ ikiumagara irĩ ikundi igĩrĩ irangĩirwo nĩ thigari cia mbarathi ikĩhuuhaga tũrumbeeta. Naake Judasi na thigari ciake o nao makĩhuuha tũrumbeeta twao.
13 Nakuo gũkĩgĩa mũrumanio mũnene mũno wa mbaara, nao makĩrũa kuuma rũũciinĩ nginyagia hwaĩinĩ.
14 Rĩrĩa Judasi oonire atĩ Bakide na mbũtũ ĩrĩa nene ya Asia yothe yarĩ na mwena wa ũrĩo, thigari ciake iria ciarĩ na hinya igĩũka na ngoro yothe kũmũteithĩrĩria.
15 Magĩkĩhũũra thigari icio ciarĩ na mwena wa ũrĩo cia Siria magĩciteng’eria o nginya irĩmainĩ cia Azoto.
16 Na rĩrĩa thigari cia Siria iria ciarĩ na mwena wa ũmotho cionire atĩ thigari cia mwena wa ũrĩo nĩciahootwo, igĩkĩĩhotora ikĩrũmĩrĩra Judasi na thigari ciake cimoimĩĩte na thuutha.
17 Magĩkĩhũũrana mbaara nene mũno na mĩena yerĩ gũkĩũragwo andũ angĩ.
18 Naake Judasi akĩũragĩrwo o ho, nacio thigari ciake iria ciatigarĩĩte ikĩũra.
19 Nao Jonathani na Simoni makĩoya mwĩrĩ wa Judasi mũrũ wa nyina makĩũthika Modeini mbĩĩrĩrainĩ ya mũciĩ wao,
20 na makĩmũrĩrĩra mũno. Nakuo Isiraeli guothe gũkĩgĩa kĩrĩro kĩnene, o na gũgĩcakaywo mũno matukũ maingĩ. Nao Aisiraeli makiuga atĩrĩ,
21 “Kaĩ njamba iitũ,
o we mũhonokia wa Aisiraeli ĩkũũragwo-ĩ!”
22 Ciĩko cia Judasi iria ingĩ, mbaara iria aarũire, ciĩko ciake cia bata, o na maũndũ ma bata marĩa eekire, macio moothe matingĩhota kwandĩkĩka nĩ kũingĩha.
Jonathani gũcooka ithenya rĩa Judasi
23 Na rĩĩrĩ, Judasi arĩĩkia gũkua, andũ aingĩ arĩa moorĩĩte o na arĩa maarĩ mĩgarũka, makĩambĩrĩria kwĩyumĩria.
24 Ihinda o ro rĩu, bũrũri wothe ũkĩgĩa ng’aragu nene na andũ oothe magĩĩturanĩra na mĩgarũka ĩyo.
25 Hĩndĩ ĩyo Bakide agĩthuura amwe a Ayahudi acio mĩgarũka matuĩke atongoria kũu bũrũriinĩ.
26 Nao atongoria acio magĩtuĩria andũ arĩa oothe maarĩ araata a Judasi, makĩmongũrũria makĩmareehe harĩ Bakide. Naake akĩmeeka maũndũ maingĩ mooru, na akĩmaconorithia mũno.
27 Na rĩĩrĩ, maya maarĩ mahinda maritũ mũno harĩ Aisiraeli. Maarĩ mooru gũkĩra marĩa moothe maanooneka kuuma rĩrĩa anabii maatigire gũcooka kũiguĩkaga gatagatĩinĩ kaao.
28 Nao araata oothe a Judasi makiumagara hamwe magĩthiĩ he Jonathani makĩmwĩra atĩrĩ,
29 “Rĩu-rĩ, kuuma rĩrĩa Judasi mũrũ wa thooguo aakuire, gũtirĩ kuoneka mũtongoria ũngĩ ũhaana taake wa kũhota gũtũhũũranĩra gwĩ thũ ciitũ, na gwĩ Bakide o na arĩa matũthũire o na magathũũra rũũrĩrĩ rwitũ.
30 Kwoguo ũũmũũthĩ nĩtwagũthuura ũtuĩke mũtongoria witũ handũ haake, na ũtuĩke wa gũtũhũũranagĩra gwĩ thũ ciitũ.”
31 Naake Jonathani agĩkĩoya ũtongoria handũ ha mũrũ wa nyina Judasi.
Mbaara cia Jonathani
32 Rĩrĩa Bakide aamenyire atĩ Jonathani nĩatwĩkĩĩte mũtongoria, akĩbanga mũbango wa kũmũũraga.
33 Naake Jonathani na Simoni mũrũ wa nyina o na andũ aake oothe maamenya mũbango ũcio makĩũra, magĩthiĩ kwĩhitha werũinĩ wa Tekoa, nao maakinya hakuhĩ na gĩthima kĩa Asifaru magĩaka kambĩ yao ho.
34 (Rĩrĩa Bakide aamenyire ũndũ ũcio kwarĩ mũthenya wa Thabatũ, naake akiuma na mbũtũ yake yothe ya ita makĩringa Jorodani.)
35 Jonathani agĩtũma Johana mũrũ wa nyina, ũrĩa warĩ ũmwe wa atongoria aake a mbaara, agathaithe andũ a Nabate arĩa maarĩ araata a Jonathani atĩ mameetĩkĩrie maige mĩrigo yao kũu kwao nĩ ũndũ yarĩ mĩingĩ mũno.
36 Nao Ajamburite a kuuma Medeba magĩtharĩkĩra Johana, magĩthiĩ naake e mũgwate na magĩkuua mĩrigo ĩyo yothe.
37 Na rĩĩrĩ, thuutha ũcio, Jonathani na Simoni mũrũ wa nyina, makĩmenyithio atĩ Ajamburite nĩgũkũngũĩra maakũngũyagĩra ũhiki wa bata mũno, na atĩ mũtongoria wa ũhiki oimaga Madabathu. Mũhiki aarĩ mwarĩ wa ũmwe wa athamaki a Kanaani.
38 Nao Jonathani na Simoni nĩ ũndũ wa ũrĩa maiguaga ruwo rwa kũũragwo kwa mũrũ wa nyina Johana, magĩthiĩ makĩĩhitha irimainĩ marĩ na andũ aao.
39 Nao maacũũthĩrĩria makĩona mũhiki arĩ gatagatĩ ga gĩkundi kĩnene kĩa andũ maanegenaga. Ningĩ nĩgĩakuuĩĩte mĩrigo mĩingĩ mũno. Naake mũhikania na araata aake na andũ a kwao mũciĩ nĩkuumagara moimagarĩĩte gũtũnga mũhiki. Nao meeyoheete indo cia mbaara o ũũ wega na nĩmaahũũraga tamburini na ndarama.
40 Nao Ayahudi makiuma harĩa meehithĩĩte makĩmatharĩkĩra, makĩũraga andũ aingĩ mũno. Nao arĩa maahonokire makĩũrĩra irimainĩ, nao Ayahudi magĩkuua mĩrigo ĩyo maarĩ nayo yothe.
41 Nĩ ũndũ ũcio gĩkeno kĩrĩa maarĩ nakĩo kĩa ũhiki gĩkĩgarũrũka gĩgĩtuĩka macakaya, nacio nyĩmbo ciao iria mainaga igĩtuĩka nyĩmbo cia mathiko.
42 Naake Jonathani, na Simoni marĩĩkia kwĩrĩhĩria kũũragwo kwa mũrũ wa nyina wao Johana magĩcooka rĩngĩ gĩtuambainĩ kĩa Jorodani.
43 Naake Bakide rĩrĩa aiguire ũrĩa Jonathani eekĩĩte, agĩũka na thigari nyingĩ mũthenya wa Thabatũ kũu ndeereinĩ cia rũũĩ rwa Jorodani.
44 Hĩndĩ ĩyo Jonathani akĩĩra thigari ciake atĩrĩ, “Wĩhotoreei nĩguo tũrũe twĩhonokie, nĩ ũndũ twĩ handũ hooru gũkĩra mahinda ma mbere.
45 Tacũũthĩrĩriai muone ũrĩa tũrigiicĩirio, atĩ o na tũtingĩona ha kũũrĩra: thũ irĩ na mbere iitũ, naruo rũũĩ rwĩ na thuutha witũ, ningĩ tũgathiũrũrũkĩrio nĩ matomboya o na gĩthaka kĩnene.
46 Rĩĩrĩ nĩrĩo ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire rĩa gũthaitha Mwathani eetĩkĩre gũtũhonokia kuuma gwĩ thũ ciitũ.”
47 Nayo mbaara ĩkĩambĩrĩria kũhũũranwo. Na rĩrĩa Jonathani na thigari ciake maakuhĩrĩirie kũũraga Bakide, Bakide agĩcooka na thuutha agĩthiĩ thuutha wa thigari ciake.
48 Ihinda o rĩu Jonathani na thigari ciake makĩĩikia rũũĩinĩ rwa Jorodani, magĩthambĩra magĩthiĩ mũrĩmo ũrĩa ũngĩ nĩguo meehonokie. No rĩĩrĩ, thũ ciao cia Siria itiigana kũringa atĩ nĩguo imarũmĩrĩre.
49 Mũthenya ũcio gũkĩũragwo thigari ta ngiri ĩmwe (1,000) cia mwena wa Bakide.
50 Naake Bakide arĩĩkia gũcooka Jerusalemu akĩambĩrĩria gwakĩrĩra matũũra mamwe ma kũu Judea na thingo, na ihingo cia hinya ndaihu na mĩcuuma ya hinya. Matũũra macio nĩ mo maya: thingo cia Jeriko, Emau, Bethi Horoni, Betheli, Timinathu, Pirathoni na Tefoni.
51 Hamwe na ũguo, agĩcooka akĩiga o itũũra mbũtũ cia thigari cia gũthĩĩnagia Ayahudi.
52 Agĩcooka agĩĩkĩra hinya thingo cia kwĩgitĩra irĩa ciathiũrũrũkĩirie matũũra ma Bethizuri na Gezeri, o na agĩĩka o taguo nyũmba ndaaya ya kwĩgitĩra ĩrĩa yarĩ kũu Jerusalemu. Ningĩ akĩiga mbũtũ cia thigari irĩ na irio cia gũciigana kũu matũũrainĩ macio.
53 Agĩcooka akĩũnganithia ciana cia andũ arĩa maarĩ igweta kũu bũrũriinĩ, agĩcitwara irĩ mĩgwate agĩcihingĩrĩria kũu Jerusalemu nyũmbainĩ ĩyo ya kwĩgitĩra.
54 Na rĩĩrĩ, mweriinĩ wa keerĩ wa mwaka wa 153Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene wetagwo Alikimu agĩathana atĩ thingo cia mwena wa mbere na wa thĩinĩ cia Hekaarũ imomorwo. Ũndũ ũcio niũngĩatũmire wĩra ũrĩa warutĩĩtwo nĩ anabii ũthũũke. Naguo wĩra ũcio wakwambĩrĩria o ũguo,
55 Alikimu akĩrũara mũrimũ wa gũkua ciĩga. Ndwari ĩyo ĩgĩtũma wĩra ũcio wothe ũrũũgame. Arĩĩkia gũkua ciĩga, akĩremwo nĩkwaria o na ndangĩahotire kwĩgaya.
56 Nĩ ũndũ ũcio agĩkua e na ruwo rũingĩ mũno.
57 Naake Bakide arĩĩkia gũkinyĩrwo nĩ ũhoro wa gĩkuũ kĩa Alikimu, agĩcooka kũrĩ Demetirio, naguo bũrũri wothe wa Judea ũgĩikara na thaayũ handũ ha mĩaka ĩĩrĩ.
58 Nacio thigari iria ciarĩ mĩgarũka igĩcookania ndundu ikiuga atĩrĩ, “Rĩu-rĩ, Jonathani na thigari ciake maikarĩĩte megangarĩĩte na thaayũ. Rekeei tũgĩĩre Bakide ooke gũũkũ muone akĩmoongania oothe ũtukũ o ũmwe.”
59 Nao magĩthiĩ kwaranĩria na Bakide, naake agĩĩtĩkĩra.
60 Naake akiumagara e na mbũtũ nene mũno ya thigari. Agĩcooka akĩandĩkĩra andũ a Judea arĩa mamũteithagĩrĩria marũa, akĩmooria manyiite Jonathani na thigari ciake. No rĩĩrĩ, mũbango ũcio ũkĩmenyeka kabere, kwoguo makĩremwo nĩkũmũnyiita.
61 Hĩndĩ ĩyo Jonathani na thigari ciake makĩnyiita ta andũ mĩrongo ĩtaano, arĩa maatongoreetie kũmũkunyanĩra na kwenda kũmũũraga, makĩmooraga.
62 Naake Jonathani na Simoni na thigari ciao magĩthiĩ Bethibasi kũu werũinĩ, magĩaka rĩngĩ kũrĩa gwathũũkangĩĩtio na magĩkũirigĩra na rũthingo rwa hinya.
63 Rĩrĩa Bakide aamenyire kũrĩa Jonathani na thigari ciake maarĩ, agĩcookanĩrĩria thigari ciake na akĩmenyithia araata aake a Judea.
64 Agĩkiumagara agĩthiĩ agĩtharĩkĩra Bethibasi na mĩena yothe, na agĩaka ngathĩ na indo ingĩ cia gũtharĩkĩra. Na rĩĩrĩ, rĩrĩa mbaara yathiire na mbere kwa ihinda iraaya,
65 Jonathani na thigari itaarĩ nyingĩ magĩĩtharĩra bũrũriinĩ, agĩtiga Simoni mũrũ wa nyina arũũgamagĩrĩre itũũra rĩu.
66 Agĩthiĩ agĩtharĩkĩra Odomera akĩmũhootanĩria o hamwe na thigari ciake. Agĩcooka agĩtharĩkĩra kambĩ ya Afasirite akĩmĩharagania. Naake arĩĩkia kũhoota acio oothe, magĩĩturanĩra naake magĩthiĩ kũhũũrana na Bakide.
67 Ihinda o ro rĩu, Simoni na thigari ciake makiuma itũũrainĩ magĩthiĩ magĩcina ngathĩ cia gũtharĩkĩra.
68 Nao makĩhatĩrĩria Bakide mũno o nginya makĩmũhoota, nayo mĩbango yake yothe ĩkĩagithio kĩene.
69 Naake Bakide akĩraakarĩra Ayahudi mĩgarũka arĩa maamũheenereirie ooke Judea, akĩũraga aingĩ mũno.
Thuutha wa ũguo agĩtua ciira ainũkie thigari ciake.
70 Naake Jonathani arĩĩkia kũmenya ũrĩa Bakide aatuĩte gwĩka akĩmũrekeria arekio nĩguo makaarĩrĩrie ũhoro wa kũgĩa na thaayũ, o na maarĩrĩrie ũhoro wa kũrekererio kwa Ayahudi arĩa maarĩ mĩgwate.
71 Naake Bakide agĩĩtĩkania na mawoni ma Jonathani na akĩĩhĩta akiuga atĩ, ndageetĩkĩra kũmũrutĩra mbaara rĩngĩ matukũ moothe ma muoyo wake.
72 Naake arĩĩkia kũrekereria Ayahudi arĩa maarĩ mĩgwate, agĩcooka bũrũriinĩ wake, na ndacookire gũkaanooka rĩngĩ bũrũriinĩ wa Ayahudi.
73 Nacio mbaara icio igĩkinya mũthia kũu Isiraeli. Naake Jonathani agĩaka gĩikaro gĩake Mikimashi na akĩambĩrĩria gwathana. Naake akĩambĩrĩria kũrutũrũra Aisiraeli arĩa maarĩ mĩgarũka ya ndini akĩmaingataga.