Gũtaarĩria
Kwĩrĩkanaga atĩ mũnabii Jeremia aaciarirwo ta mwakainĩ wa (650) mbere ya gũciarwo kwa Jesũ Kristũ. Aambĩrĩirie kũheana ndũmĩrĩri cia Ngai ta mwakainĩ wa 626 mbere ya gũciarwo kwa Jesũ Kristũ. Hĩndĩ ĩyo nĩrĩo Josia mũthamaki wa Juda aathamakaga. Eetirwo nĩ Ngai atuĩke mũnabii wake e mũndũ mwĩthĩ. Gũtiũĩkaine hĩndĩ ĩrĩa aakuire, no aakuire e mũkũrũ.
Jeremia nĩaheanire ndũmĩrĩri cia Ngai kũrĩ andũ a Juda kwa ihinda iraaya akĩmamenyithagia ũgwati ũrĩa werekeire gũkorerera rũũrĩrĩ rwao. Andũ a Juda meerekeire gũkorererwo nĩ ũgwati ũcio tondũ wa mũtugo wao wa gũthaathaiya mĩhianano o na nĩ ũndũ wa meehia maao. Jeremia nĩatũũrire o nginya akĩyonera na maitho maake maũndũ marĩa aaheanĩĩte ũhoro wamo magĩĩkĩka. Nĩeyoneire itũũra rĩa Jerusalemu rĩkĩhootwo nĩ Nebukadinezaru mũthamaki wa Babiloni. Ningĩ nĩonire itũũra rĩu rĩa Jerusalemu na Hekaarũ ikĩanangwo, na akĩona mũthamaki wa Juda na andũ aingĩ magĩtwarwo ithaamĩrioinĩ bũrũriinĩ wa Babilonia. O na akĩheanaga ndũmĩrĩri cia ũgwati, Jeremia nĩarathire atĩ andũ a Isiraeli nĩmagaacooka kuuma ithaamĩrio matũũre bũrũriinĩ wao kĩũmbe hĩndĩ ĩngĩ.
Ibuku rĩĩrĩ rĩa Jeremia no rĩgayanio icunjĩ ithaano ta ũũ: (1) Gwĩtwo kwa Jeremia. (2) Ndũmĩrĩri cia Ngai cikoniĩ bũrũri wa Juda na athamaki aaguo. Ndũmĩrĩri ici nĩ cia hĩndĩ ya ũthamaki wa Josia, Jehoiakimu, Jehoiakini, na Zedekia. (3) Maũndũ kuuma rekondiinĩ cia Baruku, ũrĩa warĩ karani ka Jeremia. Mamwe ma maũndũ macio nĩ moorathi mwanya mwanya ma Jeremia na maũndũ mangĩ ma bata megiĩ ũtũũro wake. (4) Ndũmĩrĩri kuuma kũrĩ MWATHANI ikoniĩ ndũũrĩrĩ ng’eni mwanya mwanya. (5) Ũhoro ũngĩ wa kuongererwo ũheanĩĩte ũrĩa itũũra rĩa Jerusalemu rĩanangirwo o biũ, nao andũ magĩtahwo magĩthaamĩrio bũrũriinĩ wa Babilonia.
Jeremia aarĩ mũndũ wahuutagio nĩ maũndũ na njĩra nene na nĩendeete andũ aake mũno. Nĩathũire kũmahe ndũmĩrĩri ciakonainie na ihera rĩrĩa MWATHANI eendaga kũmaherithia narĩo nĩ ũndũ wa meehia maao. Icunjĩinĩ nyingĩ nĩarĩĩtie akĩendaga kũrĩra nĩ ũndũ wa ũhoro wa kũnyariirĩka kũrĩa aanyariirĩkaga nĩ gũkorwo e mũnabii wa Ngai. Ndũmĩrĩri ya MWATHANI yakoragwo ĩhaana ta mwaki ũracina ngoro yake; ndangĩahotire kũmĩtumĩria o na atĩa.
Ndũmĩrĩri imwe cia bata iria irĩ ibukuinĩ rĩĩrĩ, iroroota ihinda rĩaraihanĩrĩirie na hĩndĩ ya Jeremia ĩrĩa yarĩ ya mathĩĩna. Ihinda rĩu nĩrĩo gũgaakorwo na kĩrĩĩkanĩro kĩerũ kĩrĩa andũ a Ngai makaarũmagĩrĩra matekũririkanio nĩ mũndũ, nĩ ũndũ gĩgaakorwo kĩandĩkĩĩtwo ngoroinĩ ciao (Jer. 31.31-34).
Maũndũ marĩa marĩ ibukuinĩ rĩĩrĩ
Jeremia gwĩtwo atuĩke mũnabii 1.1-19
Moorathi ma hĩndĩ ya ũthamaki wa Josia, Jehoiakimu, Jehoiakini, na Zedekia 2.1–25.38
Maũndũ marĩa meekĩkire ũtũũroinĩ wa Jeremia 26.1–45.5
Moorathi megiĩ ndũũrĩrĩ 46.1–51.64
Kũng’aũranio kwa itũũra rĩa Jerusalemu 52.1-34